Morgunblaðið - 21.07.2005, Qupperneq 12

12 FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
London, Lahore. AP, AFP. | Tony Blair,
forsætisráðherra Bretlands, sagði á
þingi í gær að hann íhugaði að boða
til alþjóðlegrar
ráðstefnu um að-
ferðir í barátt-
unni gegn ísl-
amskri öfga-
hyggju en í dag
eru tvær vikur frá
hryðjuverkaárás-
inni í London.
Blair minnti á að
al-Qaeda hryðju-
verkasamtökin hefðu gert árásir í
alls 26 löndum „svo að það er geysi-
legur stuðningur við okkur og skiln-
ingur á þeim vanda sem þurftum að
takast á við hér í landinu fyrir
skömmu“.
Á ráðstefnunni yrði m.a. lögð
áhersla á hvernig á að berjast gegn
því að öfgahyggja sé kennd í trúar-
skólum, sagði Blair. Pakistönsk
stjórnvöld hafa síðustu daga hand-
tekið yfir 100 manns vegna gruns um
aðild að hryðjuverkum. Vitað er að
minnst þrír af sprengjumönnunum í
London 7. júlí fóru til Pakistans í
fyrra og einn þeirra sótti námskeið í
trúarskóla harðlínumanna.
Bresk stjórnvöld ætla að búa til
lista yfir „óásættanlega hegðun“ sem
hvetur til hryðjuverka og banna
þeim útlendingum sem gerast sekir
um slíka hegðun, að koma inn í land-
ið, að sögn Charles Clarke innanrík-
isráðherra. Er ekki síst átt við músl-
ímaklerka sem reka áróður í
moskum. Nú þegar er heimilt sam-
kvæmt breskum lögum að banna út-
lendingum að koma inn í landið en
lögunum verður framvegis beitt í
meira mæli en áður.
Áhlaup í Pakistan
Öryggissveitir gerðu húsleit í
trúarskólum í Pakistan aðfaranótt
miðvikudags að skipun Pervez Mus-
harraf forseta. „Við erum búnir að
handtaka yfir 100 meinta öfgamenn í
húsleit í klerkaskólum, á skrifstofum
trúarhópa og víðar um landið,“ sagði
embættismaður í hernum.
Stjórnvöld í Pakistan vísuðu hins
vegar síðdegis í gær á bug fréttum
um að breskur ríkisborgari með
tengsl við al-Qaeda hefði verið hand-
tekinn í landinu á mánudag.
Fjölmiðlar höfðu áður greint frá
því að maðurinn, sem heitir Haroon
Rashid Aswad, og var eftirlýstur, að
sögn vegna gruns um aðild að árás-
unum í London, hefði verið handtek-
inn. Hann hefði verið með sprengju-
belti um sig og háar fjárhæðir í
fórum sínum.
Benedikt XVI. páfi tjáði sig um
hryðjuverkin í London í gær en hann
kenndi „ofstækismönnum“ um þau,
sagði þau ekki til marks um að átök
menningarheima væru skollin á.
Vill alþjóðaráðstefnu um
baráttu gegn al-Qaeda
Tony Blair
Um 100 handteknir í Pakistan vegna gruns um aðild að hryðjuverkum
GÍFURLEGT mannfall hefur verið í
Írak undanfarna viku, m.a. voru
tveir súnnítar, sem unnu að gerð
stjórnarskrár í landinu, drepnir í
fyrradag. Konan á myndinni syrgir
hins vegar tvo syni sína, sem biðu
bana í sjálfsmorðsárás í Bagdad
fyrir viku þar sem dó á þriðja tug
barna.
Stefnt er að því að leggja drög að
stjórnarskrá fyrir íraska þingið 15.
ágúst en á því getur þó orðið drátt-
ur. Í fyrradag voru tveir fulltrúar
súnníta í stjórnarskrárnefndinni
drepnir en þar áttu þeir 15 menn af
alls 71. Áður höfðu tveir súnnítar
sagt sig úr henni vegna hótana
skæruliða. Þeir sem eftir eru
ákváðu í gær að gera hlé á nefnd-
arstarfinu og ræða við helstu leið-
toga súnníta um framhaldið.
AP
Syrgir syni sína
Stokkhólmi. AP. | Volvo-
bílaverksmiðjurnar í Svíþjóð
hafa farið fram á, að tilrauna-
ökumönnum fyrirtækisins verði
leyft að drekka í vinnunni.
Hjá Volvo er mikið lagt upp
úr örygginu og þar er nú verið
að prófa búnað í bílum, sem tek-
ur ráðin af bílstjórum séu þeir of
viðbragðsseinir, til dæmis vegna
ölvunar eða þreytu. Þennan
búnað þykir best að reyna við
„eðlilegar“ aðstæður.
Sænsk stjórnvöld hafa ekki
enn svarað beiðninni en það
fylgir sögunni, að ökumennirnir
drukknu verði ekki úti á veg-
unum, heldur aðeins á til-
raunasvæði Volvo í Gautaborg.
Lög um áfengismagn í blóði
ökumanna eru ströng í Svíþjóð,
strangari en víða annars staðar.
Leyfi fyr-
ir ölvaða
ökumenn?
London. AFP | Þrír breskir hermenn
verða dregnir fyrir herrétt vegna
stríðsglæpa en þeir eru sakaðir um
að hafa pyntað íraska fanga og valdið
dauða eins þeirra. Skýrði Goldsmith
lávarður og ríkissaksóknari Bret-
lands frá þessu í gær.
Mennirnir þrír eru meðal 11
breskra hermanna, sem hafa í tveim-
ur aðskildum málum verið sakaðir
um að misþyrma föngum í Írak.
Byggjast ákærurnar á lögum Al-
þjóðastríðsglæpadómstólsins í Haag
þótt málin verði rekin fyrir breskum
herrétti.
Einn mannanna þriggja, liðþjálf-
inn Donald Payne, er ekki aðeins
sakaður um misþyrmingar eins og
hinir, heldur að hafa valdið dauða
ungs Íraka, Baba Mousa, með því að
berja og sparka í hann. Átti það sér
stað í borginni Basra í Suður-Írak í
september 2003. Segir faðir hans og
aðrir Írakar, sem handteknir voru
sama dag, að Mousa hafi ekkert til
saka unnið en hann og fimm aðrir
störfuðu á hóteli í Basra.
Í vitnisburði eins félaga Mousa,
Kifah Taha al-Mutaris, segir, að þeir
hafi verið handteknir og poki dreg-
inn yfir höfuð þeirra. Í fangavistinni
hafi jökulköldu vatni verið steypt yf-
ir þá í 40 stiga hita og þeir raunar
ekki fengið annað vatn að drekka en
það, sem þeir gátu sleikt af innan-
verðum pokanum. Segir al-Mutari,
að þeir hafi verið sviptir svefni og
það hafi verið einn leikur bresku her-
mannanna að neyða þá til að leggja á
minnið nöfn breskra knattspyrnu-
manna og berja þá síðan ef þeir
gleymdu þeim. Önnur skemmtun
hermannanna var að lemja fangana
og keppa um hver yrði fyrstur til að
berja þá upp að vegg.
Al-Mutari segir, að þriðju nóttina í
fangavistinni hafi hann heyrt Mousa,
sem var í öðrum klefa, stynja og
segja, að hann væri að deyja.
Inayat Bunglawala, frammámað-
ur í Breska múslímaráðinu, stærstu
samtökum múslíma í Bretlandi,
fagnaði í gær réttarhöldunum yfir
mönnunum og sagði, að þau gætu átt
sinn þátt í að draga úr öfgum og
hatri meðal sumra múslíma.
Stríðsglæparétt-
arhöld í Bretlandi
Þrír hermenn sakaðir um hrottaleg-
ar misþyrmingar og manndráp í Írak
Sameinuðu þjóðunum. AFP. | Jan Egel-
and, sem sér um að samræma hjálp-
arstarf á vegum Sameinuðu þjóð-
anna, skoraði í gær á ríki heims að
leggja fé af mörkum til að unnt yrði
að koma í veg fyrir „skelfilega
hungursneyð“ í Vestur-Afríkurík-
inu Níger. Þar ógnar hungrið lífi
2,5 milljóna manna, þar af 800.000
barna.
Egeland sagði, að ekki væri vitað
með vissu um tölu látinna en full-
yrti, að um 150.000 börn væru nú
svo illa haldin af vannæringu, að
búast mætti við, að þau dæju þá og
þegar.
„Við gátum komið í veg fyrir
þetta en gerðum það ekki,“ sagði
Egeland.
Í Níger búa 11,5 milljónir manna
og á síðasta ári hefur vannæringin
sagt mismikið til sín hjá 3,6 millj-
ónum þeirra. Benti Egeland á, að
það kostaði 80 dollara, rúmlega
5.200 ísl. kr., að bjarga barni, sem
væri aðframkomið, en aðeins rúm-
ar 65 kr. ísl. á dag að koma í veg
fyrir, að það kæmist á það stig.
Hungrið í Níger nú stafar af
þurrkum í fyrra og óvenjumikilli
engisprettuplágu og á það raunar
einnig við um nágrannaríkin.
Egeland sagði, að Matvælaáætl-
un SÞ hefði beðið um 16 millj. doll-
ara í maí síðastliðnum en fengið
sama og ekkert. Nú þyrfti hún á 30
millj. dollara að halda og undirtekt-
irnar væru heldur betri. Búið væri
að heita 10 millj. og meira væri á
leiðinni.
Börnin deyja
úr hungri
í Níger
Reuters
Alvarlega vannært barn í Níger.
Washington. AFP. | George W. Bush
Bandaríkjaforseti er gagnrýndur
hart vestra fyrir að ætla að aflétta
banni á sölu tækni á sviði hagnýt-
ingar kjarnorku til friðsamlegra
nota til Indlands. Er fullyrt að
ákvörðunin geti grafið undan samn-
ingum um bann við útbreiðslu kjarn-
orkuvopna en Indverjar, sem ráða
yfir kjarnorkuvopnum, eiga ekki að-
ild að slíkum samningum.
Bush forseti undirritaði á mánu-
dag yfirlýsingu eftir fund með Man-
mohan Singh, forsætisráðherra Ind-
lands, í Hvíta húsinu um að hann
myndi biðja þingið að aflétta bann-
inu. Orkumálanefnd fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings, sem skipuð er
bæði repúblikönum og demókrötum,
samþykkti á þriðjudag yfirlýsingu
um að banna skyldi útflutning á
kjarnorkuþekkingu til Indlands og
annarra ríkja sem ekki eiga aðild að
samningnum um útbreiðslubann,
NNT, og hafa sprengt kjarnorku-
sprengjur.
Indverjar fá samkvæmt nýjum
samningi um aukið samstarf
ríkjanna tveggja að kaupa í Banda-
ríkjunum og öðrum ríkjum eldsneyti
í kjarnaofna og búnað til nota í þá.
Er markmiðið að gera Indverjum
kleift að auka rafmagnsframleiðslu
til að efla framþróun í efnahagslífinu.
Indverjar heita því á móti að leyfa al-
þjóðlegum eftirlitsmönnum að fylgj-
ast með öryggismálum í kjarnorku-
verum sínum en þó ekki
kjarnorkuvopnabúrinu.
„Stórhættulegt“ einmitt núna
Samkvæmt bandarískum lögum
er bannað að selja tæknibúnað sem
gæti komið að gagni við kjarnorku-
vopnaframleiðslu til landa sem ekki
hafa undirritað NNT. Jon Wolfsthal,
sérfræðingur hjá Carnegie-friðar-
stofnuninni, segir „stórhættulegt“
að hefja samstarf við Indverja í
kjarnorkumálum núna. Það gæti
veikt NNT-samninginn sem 180 ríki
hafa staðfest. Samningurinn hefði
komið í veg fyrir að að ríki eins og
Þýskaland og Japan kæmu sér sjálf
upp kjarnavopnum. „Nú munu þau
líta á þessa ákvörðun Bandaríkja-
manna og segja með sér: ef Indland
má ráða yfir kjarnorkuvopnum og
kjarnaofnum, af hverju þá ekki við?“
sagði Wolfsthal.
Nicholas Burns, aðstoðarutanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, lagði
áherslu á að Indverjar fylgdu vand-
lega öllum alþjóðlegum vinnureglum
um bann við að breiða frekar út
kjarnorkutækni. Þeir hefðu einnig
strangt öryggiseftirlit með hættu-
legum búnaði og þekkingu á þessu
sviði.
Vilja leyfa sölu á kjarn-
orkutækni til Indlands
Ákvörðun Bush Bandaríkjaforseta gagnrýnd hart og
sögð geta grafið undan alþjóðasamningum