Morgunblaðið - 18.08.2005, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2005 25
DAGLEGT LÍF | NEYTENDUR
Hellur
steinar
borðinu
skuluð þið þekkja þær
Á yfir-
HELLUR STEYPA RÖR MÚRVÖRUR EININGAR
Reykjavík: Malarhöf›a 10 - S. 540 6800
Hafnarfir›i: Hringhellu 2 - S. 540-6855
Selfossi: Hrísm‡ri 8 - S. 540 6881
www.steypustodin.is
Hellur og steinar fást einnig í
verslunum BYKO

 
 

  
F
A
B
R
I
K
A
N








       
Sumarið & garðurinn
HELMINGUR bandarískra barna telur að
peningar séu forsenda hamingjunnar og um
þriðjungur þeirra trúir að föt og vörumerki
skilgreini stöðu þeirra í samfélaginu. Vegna
aukins auglýsingaáreitis hafa geðræn vandamál
þeirra einnig aukist.
Þetta kemur fram í nýlegri bók sem fjallað
er um á vefsíðu Neytendasamtakanna. Bókin
heitir „Born to buy“ eða Fædd til að kaupa og
hefur höfundur hennar, hagfræðingurinn Juliet
B. Schor gert viðamikla rannsókn á atferli
barna og unglinga og viðbrögðum þeirra við
stanslausu áreiti auglýsinga. Samkvæmt því
sem þar kemur fram er ástæða til að hafa
áhyggjur.
Auglýsendur hafa hingað til reynt að höfða
til foreldra barna með vörur ætlaðar börnum.
Nú er í auknum mæli farið fram hjá foreldr-
unum og auglýsingunum er beint að börnunum
sjálfum. Sumar af þessum auglýsingum aug-
lýsa jafnvel vörur sem ekki geta talist sérlega
barnvænar eins og ofbeldistölvuleiki og áfenga
drykki. Einnig er reynt að selja börnum vörur
og þjónustu sem áður var aðeins í boði fyrir
fullorðna, eins og lýtaaðgerðir og þjónustu á
snyrtistofum.
Nölduráhrifin
Í auglýsingum sem beint er að börnum er
treyst á svokölluð nölduráhrif eða „nag-factor“
þar sem treyst er á að
börnin nöldri í for-
eldrum sínum þar til
foreldrarnir láta und-
an.
Einnig kemur fram
að leitað sé nýrra leiða
en óbeinar auglýsingar
og dulbúnar markaðs-
setningar hafa verið
notaðar í auknum mæli.
Þar er reynt að komast hjá
því að kaupandinn geri sér
grein fyrir að það sé verið að mark-
aðssetja vöru og myndi sér gagnrýna skoðun á
henni, en það vilja seljendur forðast.
Ein vinsælasta aðferð þessarar tegundar er
„product placement“ eða vörustaðsetning í
kvikmyndum. Einnig er til „real life product
placement“ eða „alvöru“ vörustaðsetning, sem
felur í sér að fólki, sem talið er svalt og skil-
greint hefur verið sem „trendsetters“, e.k.
brautryðjendur þegar kemur að tísku og nýj-
ungum, er borgað fyrir að ganga í ákveðnum
vörumerkjum eða hlusta á vissa tónlist. Þetta
hefur gengið svo langt að nýtt fyrirtæki hefur
verið stofnað í Bandaríkjunum, „Girls Intelli-
gence Agency“, eða Stúlknaleyniþjónustan sem
hefur um 40.000 stúlkur á skrá hjá sér. Stúlk-
urnar hafa verið valdar með tilliti til vinsælda í
skólanum eða í vinahópnum. Eiga þær að bjóða
til sín 10 stúlkum í náttfatapartí þar sem at-
hugað er hvernig ýmsar vörur og þjónusta
leggjast í stúlkur á þessum aldri og hvaða
vörur séu líklegastar til vinsælda. Upplýsing-
arnar eru svo seldar til fyrirtækja.
Allt þetta áreiti er farið að hafa áhrif á and-
lega líðan bandarískra barna samkvæmt rann-
sókn Schor. Hún sýnir að greinilegt samband
er á milli aukinnar neysluhyggju barna og
minnkandi sjálfsálits þeirra. Niðurstaðan er sú
að neyslusamfélagið skaðar börn og bregðast
þurfi við til að vernda börnin gegn þessu áreiti.
Einnig kemur fram að það þurfi að fara að
skilja betur á milli afþreyingar og grunnþarfa
fólks en skilin þar á milli verða sífellt óljósari.
Neysluglöð
börn með
minna sjálfsálit

NEYTENDUR | Börn mikilvægur markhópur auglýsenda
NEMENDUR framhaldsskólanna
geta sparað verulegar fjárhæðir
með kaupum á námsbókum á net-
inu, t.d. hjá www.amazon.com,
heimsins stærstu netbókabúð, sam-
kvæmt frétt í Aftenposten. Að með-
altali eru bækur 21% ódýrari á net-
inu en í bókabúðum í Noregi og
jafnvel 30% í einstaka tilfellum. Á
þetta aðallega við um bækur á
ensku en tekið er fram að þetta eigi
ekki við um allar bækur og að rétt
sé að kanna verðið í bókabúðum áð-
ur en bókin er pöntuð. Bent er á að
rétt sé að gæta að ISBN-númeri
bókarinnar til að tryggja rétta út-
gáfu þegar um fleiri en eina útgáfu
er að ræða.
Hjá Bóksölu stúdenta er að venju
hægt að panta námsbækur á netinu,
www.boksala.is, þar sem er að finna
lista yfir erlendar og innlendar
námsbækur. Samanburður á verði
nokkurra námsbóka á amazon.com í
gegnum shopusa.is leiddi í ljós að
munað getur um 300 til 800 krónum
á bók en í sumum tilfellum eru þær
ódýrari hjá Bóksölu stúdenta.
Til dæmis kostaði International
Law 5.580 krónur hjá Bóksölu stúd-
enta þegar að var gáð en 4.809
krónur hingað komin hjá shopusa-
.is, Acounting ethics kostaði 3.868
krónur hjá Bóksölu stúdenta og
3.575 krónur hjá shopusa.is en
General Practice 2003 kostaði 6.580
krónur hjá Bóksölu stúdenta og
6.743 krónur hjá shopusa.is.
Að öllum líkindum eru bækurnar
enn ódýrari ef þær eru keyptar
beint af amazon.com án nokkurra
milliliða.

NÁM | Skólabækur á netinu
Námsbækur í sumum
tilfellum ódýrari hér
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Það borgar sig að kynna sér verðlag heima og erlendis áður en keypt er.
Rétt er að hafa í huga þeg-ar hausta tekur aðmennirnir eru ekki þeireinu sem geta fengið
kvef og hálsbólgu. Það á líka við um
gæludýrin. Kettir geta fengið vírus
sem veldur hæsi og hálsbólgu og al-
mennum kvefeinkennum eins og
hita. Það lýsir sér á svipaðan hátt
og hjá mönnum og kettirnir geta
misst mjálmið tímabundið.
Jakobína Sigvaldadóttir, dýra-
læknir hjá Dýralækningastofunni í
Lyngási í Garðabæ mælir með að
kettir séu bólusettir árlega gegn
vírusnum, alveg eins og menn.
„Það er hægt að fyrirbyggja
inflúensu með því að bólusetja kett-
ina en það gildir eins og með vírus-
sjúkdóma hjá mönnum, að ónæm-
iskerfi dýranna verður að vinna á
vírusnum ef þau fá hann,“ segir
hún. Nokkrir kettir koma þó árlega
til að fá meðferð gegn ákveðnum
einkennum. „Ef dýrin eru hætt að
éta eða drekka þarf að gefa þeim
næringu og eins ef þau eru með
mikinn hita þá er hægt að gefa
þeim hitalækkandi,“ segir Jak-
obína.
Bólusetning kostar tæpar fjögur
þúsund krónur með virðisauka-
skatti og bólusetja víst flestir kett-
ina sína að sögn Jakobínu, nema
þeir sem eiga innipúka fyrir gælu-
dýr. Rétt er að taka það fram að
hundar geta líka fengið hálsbólgu.

DÝR
Kettir fá
líka kvef