Morgunblaðið - 18.08.2005, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2005 29
UMRÆÐAN
SÚ VAR tíðin að Íslendingar
voru allir ljósir á hörund og að-
hylltust sömu lífsskoðun. Það er
veröld sem var. Fjölbreytni og fjöl-
hyggja eykst með
hverju ári. Í auknum
mæli flyst hingað fólk
frá ólíkum menning-
arsvæðum með ólík
trúarbrögð í fartesk-
inu.
Hætta á núningi og
árekstrum eykst með
ólíkum viðhorfum.
Starfsmaður á meðal
nýbúa sagði eitt sinn
að fordómar gagnvart
þeim hafi verið hvað
mestir í efri bekkjum
grunnskóla. Það er því
brýnt að auka fræðslu í grunn-
skólum – og framhaldsskólum um
ólík trúarbrögð og ólíkar kirkju-
deildir kristinna manna, til að eyða
fordómum og efla umburðarlyndi.
Einnig er eðlilegt að nemendur
sem aðhyllast önnur trúarbrögð fái
fræðslu um þau. Um leið ætti að
vera sjálfsagt að þau trúarbrögð
sem mest móta samfélag okkar og
flestir aðhyllast vegi þar þyngst.
Að öðrum kosti verða nemendur
vart læsir á samfélag okkar, menn-
ingu og sögu.
Morgunblaðið fjallar um trúar-
bragðafræðslu í leiðara 9. ágúst sl.
Þar segir: „… er það gífurlega mik-
ilvægt, nú á tímum, sem kenndir
hafa verið við átök siðmenninga, að
uppfræða ungt fólk um eigin trúar-
brögð og önnur, það sem er sam-
eiginlegt og það sem er ólíkt, til að
efla gagnkvæman
skilning og eyða for-
dómum.“ Undir þessi
orð er tekið hér.
Samkvæmt aðal-
námsskrá grunnskóla
frá 1999 er fag sem
nefnist kristinfræði,
siðfræði og trúar-
bragðafræði skyldu-
námsgrein í 1.–8.
bekk, en fellur undir
samfélagsgreinar í
viðmiðunarstunda-
skrá. Það segja þeir
sem vel til þekkja að
þessari skyldu sé afskaplega mis-
jafnlega sinnt eftir skólum, jafnvel
bekkjardeildum. Reyndar virðist
lítið vera vitað um stöðu þessarar
skyldunámsgreinar í skólum lands-
ins. Þess vegna er nú verið að
kanna hvar og hversu mikið hún er
kennd.
Ein ástæða þess að kristinfræði
fær svo misjafna meðhöndlun í
skólum kann að vera óöryggi kenn-
ara við að kenna greinina. Heyrst
hefur að sumum þyki þeir eiga að
boða kristna trú en ekki að fræða
um hana og treysti sér því ekki til
þessarar kennslu.
Í skýrslu starfshóps Þjóðkirkj-
unnar um kirkju og skóla sem kom
út í fyrra er fjallað um kristindóms-
og trúarbragðafræðslu í skólum.
Þar segir m.a. að hlutverk skólans
sé að fræða um kristna trú og önn-
ur trúarbrögð. Sú fræðsla verði
mikilvægari eftir því sem íslenskt
þjóðfélag verði fjölbreyttara að trú
og lífsskoðun. Á hinn bóginn sé það
ekki hlutverk skólans heldur heim-
ila, kirkna eða trúfélaga að tileinka
börnum og ungmennum trú eða
lífsskoðun.
Hér er hvatt til þess að efla
trúarbragðafræðslu í skólum lands-
ins og þá sérstaklega fræðslu um
þau trúarbrögð sem mest hafa mót-
að íslenska menningu. Um leið er
hér áréttað að kirkjan lítur á það
sem hlutverk skólans að fræða um
trúarbrögð en ekki að boða þau.
Efling trúarbragða-
fræðslu í skólum
Halldór Reynisson
fjallar um trúmál ’Hér er hvatt til þess aðefla trúarbragðafræðslu
í skólum landsins og þá
sérstaklega fræðslu um
þau trúarbrögð sem
mest hafa mótað ís-
lenska menningu.‘
Halldór Reynisson
Höfundur er prestur og verkefnis-
stjóri fræðslusviðs Biskupsstofu.
HEIMAMENN og hags-
munaaðilar í Þingeyjarsveit, t.d.
sveitarstjórn og hið nýstofnaða
áhugafélag Þing-
eyskur sagnagarður,
hafa lagt mikið kapp á
það undanfarið að
sannfæra biskup Ís-
lands um að auglýsa
Ljósavatnsprestakall
laust til umsóknar.
Rökin eru af ýmsu
tagi og verða ekki
rakin hér í smáat-
riðum en ég tel þó
fulla þörf fyrir að
áherslur fram-
angreindra aðila séu
raktar í mjög stuttu
máli:
Viðmiðunartala Þjóðkirkjunnar
fyrir íbúafjölda sóknar er 500
manns. Enginn prestur býr í sveit-
arfélaginu sem þjónað er úr tveim-
ur áttum; frá Laufási og Grenj-
aðarstað. Hvorugur prestanna er
innan marka Þingeyjarsveitar sem
hefur um 700 íbúa og er stærstur
hluti þeirra á svæði Ljósavatns-
prestakalls sem þjónað er frá Lauf-
ási við Eyjafjörð og með héraðs-
presti sem býr á Möðruvöllum í
Eyjafirði. Enginn prestur er því
búsettur hér, í næstfjölmennasta
sveitarfélagi í Þingeyj-
arsýslu.
Þingeyjarsveit nær
yfir 5.500 ferkílómetra
svæði, sem er auðvitað
ekki allt í byggð en
stærðin gefur umfang-
ið til kynna og þær
vegalengdir sem um
er að ræða. Það hlýtur
að skipta máli.
Þorgeirskirkja,
helsti minnisvarði ís-
lensku þjóðarinnar um
kristnitökuna árið
1000, er í prestakall-
inu. Þar hefur verið
starfandi guðfræðingur í sumar
sem við góðan orðstír hefur tekið á
móti gestum og gangandi. Þing-
eyskur sagnagarður vinnur m.a. að
því að efla starfsemi og nýtingu
þessarar heillandi og merkilegu
kirkju og tengja hana við aðra
merkilega staði. Er þá fyrst og
fremst litið til Goðafoss og Þing-
eyjar. Í Þingey er unnið að forn-
leifarannsóknum á vegum Hins
þingeyska fornleifafélags og Forn-
leifastofnunar. Slíkar rannsóknir
eru vel til þess fallnar að skjóta
enn frekari stoðum undir þá miklu
vakningu sem nú er að verða á
þeirri dýrmætu sagnaslóð sem hér
er um að ræða.
Þjóðkirkjan getur rennt enn
frekari stoðum undir þetta starf
með því að ráða til Ljósavatns-
prestakalls prest sem tekur virkan
þátt í þeirri jákvæðu þróun sem
hér er að verða. Þannig eflir kirkj-
an bæði sjálfa sig og samfélagið og
prestur situr á hinu merka höf-
uðbóli kristnitökunnar.
Það skal skýrt tekið fram að þótt
sveitarstjórn Þingeyjarsveitar og
Þingeyskur sagnagarður leggi
mikla áherslu á að sérstakur prest-
ur sé ráðinn til Ljósavatns-
prestakalls felur það á engan hátt í
sér áfellisdóm yfir þeim góðu
mönnum sem þjóna prestakallinu í
dag. Við þá er gott samband og ber
að þakka þeirra góðu störf. En það
breytir ekki því að við teljum það
þjóna prestakallinu best að hér
verði prestur sem búi og starfi í
samfélagi okkar að staðaldri.
Um leið ber að nota þetta tæki-
færi til að þakka kirkjunni framlag
hennar til starfsemi í Þorgeirs-
kirkju í sumar og koma á framfæri
ósk um að það sé komið til að vera.
Hvers vegna
Ljósavatnsprestakall?
Jóhann Guðni Reynisson hvetur
til að sérstakur prestur verði
ráðinn til Ljósavatnsprestakalls ’Þjóðkirkjan geturrennt enn frekari stoð-
um undir þetta starf
með því að ráða til
Ljósavatnsprestakalls
prest sem tekur virkan
þátt í þeirri jákvæðu
þróun sem hér er að
verða.‘
Jóhann Guðni
Reynisson
Höfundur er sveitarstjóri Þingeyj-
arsveitar og formaður stjórnar
Þingeysks sagnagarðs.
SKIPULAGSRÁÐ hefur sam-
þykkt að lögð verði drög að breyt-
ingu á deiliskipulagi Hljóm-
skálagarðsins. Þar verði meðal
annars gert ráð fyrir kaffihúsi með
tengdum útiveitingapalli í góðum
tengslum við Tjörnina og aðstöðu
garðsins til útivistar. Kannski er
merkilegast við þessa hugmynd að
henni hafi ekki fyrir
löngu verið hrint í
framkvæmd.
Skemmtilegar hug-
myndir um útiveit-
ingasölu og kaffihús
sem aukið gætu nýt-
ingu Hljómskála-
garðsins hafa ítrekað
komið fram á und-
anförnum árum. Þótt
áður hafi mátt efast
um að rekstur af
þessu tagi geti gengið
hljóta þau kaffihús
sem leyfð hafa verið í
Grasagarðinum í Laugardal og við
Nauthólsvík að hafa róað jafnvel
svartsýnasta fólk. Útiveitinga-
menningin sem hefur rutt sér til
rúms á sólardögum í miðborginni
síðustu fimm árin bætir svo um
betur. Ég tel í það minnsta vera
fulla ástæðu til að láta
á þessar hugmyndir
reyna með breyt-
ingum á deiliskipulagi
svæðisins. Auk lifandi
mannlífs gæti slíkur
rekstur stuðlað að
tengslum Tjarn-
arsvæðisins við mið-
borgina og styrkt
tengsl hennar við
starfsemi Háskóla Ís-
lands og aðra starf-
semi sunnan Hring-
brautar.
Reykjavíkurborg er 220 ára á
næsta ári. Kannski væri fátt betur
til fundið en að borgarbúar gefi
sjálfum sér líf og fjör í Hljóm-
skálagarðinn.
Kaffihús í Hljóm-
skálagarðinn
Dagur B. Eggertsson segir
frá breytingu á deiliskipulagi
Hljómskálagarðsins
Dagur B. Eggertsson
’Skemmtilegar hug-myndir um útiveit-
ingasölu og kaffihús,
sem aukið gætu nýtingu
Hljómskálagarðsins,
hafa ítrekað komið fram
á undanförnum ár-
um …‘
Höfundur er læknir og borgarfulltrúi.
Ívar Örn Guðmundsson arkitekt er einn þeirra sem sett hafa fram hug-
myndir um lystihús með kaffiveitingum í Hljómskálagarðinum.
FISKINN minn, nammi,
nammi, namm. Stórútgerðarmenn
fara nú fram af ótakmarkaðri
græðgi og miklum
hroka og krefjast
þeir þess að þeim
verði af æðsta dómi
færður einkaeign-
arréttur á óveiddum
fiski í sjónum. Öll til-
færsla til byggða eða
landsvæða sem
standa höllum fæti
atvinnulega verði
stöðvuð. Öll sann-
girnissjónarmið
vegna atvinnu og
verndun eigna fólks í
sjávarbyggðum verði
aflögð og séreign-
arréttur stórútgerða
í aflakvóta verði
óbreytanleg eign út-
gerðarmanna. En út-
gerðarmenn telja
sjálfsagt að þeir fái
bættan afkomubrest
eða hrun á einstaka
fiskitegundum. Aðrir
en þeir megi éta það
sem úti frýs.
Sá sem hér heldur á penna
hefur sagt fyrir um það oft áður
að þegar á reyndi yrði þessi sér-
eignarréttur krafa útgerð-
armanna. Þessi krafa útgerðar er
siðlaus og hrokafull og sýnir enn á
ný yfirgang þeirra sem auðinn
fengu að gjöf á sínum tíma. Þessi
viðhorf eru í samræmi við
græðgisvæðingu þjóðfélagsins.
Afkomu og atvinnurétt venjulegs
fólks telja þeir „verðugu“ að megi
fótum troða. Útgerðarmönnum
væri hollt að rifja upp að við
fyrstu lagasetningu um stjórn
fiskveiða var strax
gert ráð fyrir að
vernda atvinnu og bú-
setu fólks í sjáv-
arbyggðum með afla-
rétti til handa
byggðum ef illa færi
um kvótastöðu
byggðanna. Nú er tími
til fyrir þá útgerð-
armenn sem alls
krefjast, að lesa sér til
og sýna þá skynsemi
að sætta sig við nýt-
ingarrétt sem löggjaf-
inn hefur rétt til að
takmarka með þjóð-
arheill í huga. Stoðir
lífs og tilveru sjáv-
arbyggða eru víða að
bresta vegna óréttláts
kvótakerfis. Yfirgang-
ur útgerðarmanna
verður aldrei sáttaleið
við þjóðina.
Fiskurinn í sjónum
á að vera þjóðareign
um alla framtíð og
fólk í sjávarbyggðum á réttindi til
atvinnu og afkomu með áratuga
hefð sjávarnytja. Frjálslyndi
flokkurinn samþykkir aldrei að
einkaeignarréttur verði í lög leidd-
ur um auðlindir sjávar.
Græðgi
Guðjón A. Kristjánsson
fjallar um fiskveiðar
Guðjón A. Kristjánsson
’Frjálslyndiflokkurinn sam-
þykkir aldrei að
einkaeignar-
réttur verði í lög
leiddur um auð-
lindir sjávar.‘
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins.

 


 
  
 









 
  
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík