Morgunblaðið - 18.08.2005, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÉG UNDIRRITAÐUR er nán-
ast algerlega sammála Ariel Shar-
on um nauðsyn þess að flytja
brott þetta fólk sem er til svo
mikilla vandræða á Gaza.
Þetta fólk þykist eiga landið, en
getur engar sönnur fært á eign-
arhald sitt. Þetta fólk hefur verið
til mikilla vandræða á svæðinu í
marga áratugi. Stöðugur ófriður
og átök hafa fylgt því. Kannski
eldflaugum og sprengjum hætti að
rigna inn í Ísrael þegar þetta fólk
er farið. Kannski loksins komist á
langþráður friður í Ísrael eftir
brottför þess. Já, ég tel að það
verði að sýna þessu
fólki fulla hörku, þó
að það kosti blóð og
tár. Svo miklir hags-
munir eru í húfi.
Langtímafriður á
svæðinu. Það verður
að hafa það þó að
fólkið sé rekið af
heimilum sínum og
hús þeirra mölvuð
niður. Hermenn verða að sýna
fulla hörku og ekki láta grát í kon-
um og börnum hafa áhrif á sig.
Þeir mega ekki hlusta á öskur
þessa fólks um brot á mannrétt-
indum og annað slíkt. Fólkið
grætur kannski í nokkrar vikur en
svo er það búið og það mun sam-
lagast nýju umhverfi á stuttum
tíma, einkum börn og ungmenni.
Með góðum stuðningi og hjálp frá
Alþjóðasamfélaginu ætti allt þetta
fólk að geta búið vel um sig í nýj-
um heimkynnum og unað með tím-
anum ágætlega við sinn hag.
Ef fólk heldur að ég sé að tala
um gyðingana á Gaza og þeirra
byggðir, þá er það misskilningur.
Ég er að tala um Palestínuarab-
ana. Ég er að flestu leyti sammála
Ariel Sharon um brottflutninginn
frá Gaza nema að því leyti að ég
tel ekki að það eigi að vera gyð-
ingarnir, sem flytja eigi burt með
illu eða góðu, heldur tel ég að það
eigi að vera Palestínuarabarnir!
Eru það ekki þeir, sem verið
hafa til mikilla vandræða á svæð-
inu í áratugi? Eru það ekki þeir,
sem framið hafa stöðug hryðju-
verk og morð á gyðingum og öðru
saklausu fólki um allan heim í ára-
tugi? Eru það ekki þeir, sem beita
ólýsanlegum grimmdarverkum
málstað sínum til framdráttar?
Hversvegna skyldu þeir ekki
fremur vera látnir fara en frið-
samir landnemar og landbótamenn
gyðinga, sem elska landið sitt og
telja það heilagt?
Má ég giska á svarið? Ég tel að
það sé vegna þess að hryðjuverk
Palestínuaraba hafa skilað þeim
afar miklum árangri. Smátt og
smátt hefur þeim tekist að fá
heimsbyggðina til að trúa þeirri
stórkostlegu lygi, að Palestína til-
heyri fremur aröbum sem þar
hafa haft viðkomu, heldur en gyð-
ingum sem átt hafa þar rætur í
efnislegum og andlegum skilningi
í næstum þrjú þúsund ár, þar af
mörg hundruð ár í frjálsu og full-
valda ríki, hinu forna Ísrael. Allar
þessar árþúsundir hafa gyðingar
búið í Palestínu í einhverjum
mæli, jafnvel eftir þjóðarmorð
Rómverja á þeim árið 70 e.Kr.
Palestínskir arabar hafa aldrei átt
sjálfstætt ríki í Palestínu! Aldrei!
Landakröfur þeirra eru tilkomnar
eftir stofnun Ísraelsríkis og eru að
mínu mati alveg útí hött. Ef ein-
hver núlifandi þjóð hefur rétt til
að kenna sig við svæðið, þá eru
það gyðingar! Palestína er land
gyðinga og var kölluð Gyðingaland
hér áður fyrr. Margir muna það.
Hiklaust eiga þó Palestínuarab-
arnir réttmætar landakröfur á
arabaríkin.
Hryðjuverkasamtök Palest-
ínuaraba hafa náð miklum árangri
í að hræða fólk jafnvel heilu þjóð-
irnar frá því að sýna Ísrael op-
inskáan stuðning. Þetta veldur því
m.a. að málstaður Ísraels kemst
afar illa til skila í fjölmiðlum,
nema helst málflutningur ísr-
aelskra vinstrimanna, sem er mun
þóknanlegri arabísku ógnarvöld-
unum en málstaður ísraelskra
hægri manna er almennt standa
miklu fastar á rétti Ísraels til að
halda þeim svæðum, sem unnist
hafa í varnarstríðum við arabana.
Aldrei er það nefnt í fréttum að
Ísraelar hafa í gegnum tíðina ver-
ið miklir velgjörðarmenn Palest-
ínuaraba og lagt sig fram um að
rækja vel mannúðarskyldur sínar
við þá. Skemmst er að minnast
palestínskrar konu, er
leitaði sér lækninga í
Ísrael og reyndi að
sprengja sig upp á
sjúkrahúsinu, þar sem
hún hafði fengið lækn-
ismeðferð mánuðum
saman!
Ísraelar hafa reist
fjölda skóla og sjúkra-
húsa fyrir Palest-
ínuaraba og ekki síst verið miklir
hvatamenn að bættri menntun
þeirra. Sú viðleitni hefur skilað
þeim árangri að læsi meðal Pal-
estínuaraba er nú um 95%, en var
aðeins um 5% 1948, þegar Ísrael
var stofnað. Það er sorgarsaga að
menntun sína virðast margir
þeirra einkum nota nú til að dreifa
hatursáróðri og lygum um Ísrael
um heiminn, við góðar undirtektir
verður að segjast.
Því miður virðist þeim ganga af-
ar illa að nota menntun sína til að
bæta sitt eigið þjóðfélag. Þrátt
fyrir gríðarlegan fjárstuðning frá
alþjóðasamfélaginu í mörg ár til
að byggja upp atvinnulíf þeirra og
innviði samfélagsins, þá virðist
það engu skila. Eina atvinnugrein-
in, sem Palestínuarabar virðast
hafa náð virkilega fagmannlegum
tökum á, að mínu mati, er hryðju-
verkastarfsemi og fjáröflunarleiðir
tengdar henni, fjárkúgun og betl
gagnvart Vesturlöndum, sem
endalaust moka í þá gríðarlegum
fjárhæðum til að fá þá til að vera
til friðs. Hversvegna ættu þeir að
hætta hryðjuverkum, þau gefa svo
ágætlega af sér!
Brottflutning-
urinn frá Gaza
Hreiðar Þór Sæmundsson
fjallar um brottflutning Palest-
ínuaraba frá Gaza
’Já, ég tel aðþað verði að
sýna þessu fólki
fulla hörku, þó
að það kosti blóð
og tár. ‘
Höfundur er kaupmaður í Reykjavík.
MATUR er mannsins megin og
þó við lifum ekki af brauðinu einu
saman er það að fá að borða ein af
frumþörfum mannsins. Við metum
gjarnan hlýleika heimilisins eftir
matnum sem þar er boðinn og
hvernig hann er borinn fram. Mat-
arhefðir eru ein af sérkennum
hverrar þjóðar. Gott mötuneyti á
vinnustað ræður miklu um starfs-
andann og andrúms-
loftið sem þar ríkir
og hollur og góður
matur er forsenda
fyrir vellíðan ungra
sem aldinna. Því hef-
ur allt er tengist mat
mikla þýðingu í öllum
þroskaferli barna og
unglinga, en lengi býr
að fyrstu gerð. Hver
kannast ekki við lítið
höfuð sem gægist inn
um eldhúshurðina
heima, eða á leikskól-
anum eða elliheim-
ilinu og spyr hvað sé í
matinn.
Um fátt er meira talað manna á
milli en matinn og hollustu hans,
ilminn og bragðið og hvernig hann
er borinn fram.
Mötuneytið er hluti
skólastefnunnar
Með samfelldum skóladegi og
þeirri breytingu að börn fara ekki
heim í hádegismat hefur verið
lögð aukin áhersla á mötuneyti í
skólunum sjálfum og að þar sé
boðið upp á hollan og fjölbreyttan
mat. Eldhúsið, matargerðin og
borðhaldið sjálft er þá allt í einu
orðin ein þungamiðjan í starfsemi
hvers skóla og skipar lykilsess í
að gæða vinnustaðinn hlýju heim-
ilisandans. Matseldin tekur þá
gjarnan mið af venjum og að-
stæðum á hverjum stað. Þannig
verða gæði og starfsemi mötu-
neytisins ráðandi þáttur í uppeld-
isstarfi skólans og er í sjálfu sér
enginn munur á hvort boðin er út
kennsla eða hádegismatargerð í
grunnskólum.
Rekstur skólamötuneytis er því
hluti þeirrar heildarskólastefnu,
sem skólayfirvöld á
hverjum stað bera
ábyrgð á.
Stöndum vörð um
skólamötuneytin
Það vekur því mikla
furðu þegar hvert
sveitarfélagið á fætur
öðru fer nú út á þá
braut að einkavæða
og bjóða út skólamöt-
uneytin. Stutt er síð-
an að ýmis sveit-
arfélög á Suðurlandi
buðu út skólamáltíðir
og eru þær tilreiddar fjarri skól-
unum sjálfum.
Nýjasta dæmið er Dalvíkurskóli
þar sem skólamáltíðir voru boðnar
út. Og samkvæmt síðustu fréttum
á að semja við Sláturfélag Suður-
lands sem var með eina tilboðið.
Samtímis heyrast digurbarkalegar
raddir frá eignarhaldsfélögum og
feitum fjármálafyrirtækjum á
Eyjafjarðarsvæðinu sem bjóðast
til að kaupa upp ríkisstofnanir og
flytja þær norður til að efla at-
vinnuna. Mér finnst þeir ættu að
byrja á skólamötuneytinu í Dal-
víkurbyggð að sjá til þess að þar
sé rekið alvöru skólamötuneyti
sem hluti af heildstæðri skóla-
stefnu byggðarinnar. Þá yrði jafn-
framt tryggt að við það vinni
heimafólk og störfin haldist í
heimabyggð. Fleiri sveitarfélög
munu vera að fara út á þessa van-
hugsuðu braut útboða. Einkavæð-
ing af þessu tagi hleður utan á sig.
Verður ekki mötuneyti leikskól-
ans, elliheimilisins og sjúkrahúss-
ins næst?
Upphitað gums í álformi
Ég veit ekki dapurlegri sjón en
sjá eldri borgara á elliheimili eða
barn á leikskóla með upphitað
gums í álformi fyrir framan sig
sem á að heita hádegismatur. Á sl.
vetri urðum vitni að dapurlegri
umræðu um næringarsnauðan og
fábreyttan mat á elliheimilum.
Talað er um gera þurfi sérstakt
átak í að rækta með ungu fólki til-
finningu fyrir hollum mat. Skrif-
aðar eru lærðar greinar og sett af
stað átaksverkefni til að bæta
mataræði og matarvenjur ungs
fólks. En það er lítil von um ár-
angur ef þessi stefna í útboðum
skólamötuneyta á að ráða ríkjum.
Rækta þarf góða
matarmenningu
Verið er að byggja upp og
markaðssetja sérstaka mat-
armenningu í hverju héraði. Er
þetta verðugt átak fyrir aukna
fjölbreytni t.d. í ferðaþjónustu.
Haldnar eru sérstakar mat-
armenningarhátíðir sem njóta vax-
andi vinsælda.
Matargerð, mötuneytisrekstur
og veitingaþjónusta hefur verið
einn veikasti hlekkur okkar gagn-
vart ferðamönnum víða um land.
Og er þar mikið að vinna.
Markmiðið ætti því að vera að
beita öllum tiltækum ráðum til að
styrkja þessa vinnu og sérþekk-
ingu í sessi í heimahéraði.
Skólamötuneytin, mötuneyti elli-
heimilanna og sjúkrahúsanna
gegna þarna lykilhlutverki en allt
myndar þetta eina heild fyrir and-
ann í hverju samfélagi.
Það er því fádæma skammsýni
hjá þeim sveitarfélögum sem í
ímynduðum sparnaði bjóða þessa
starfsemi út eins raun ber vitni.
Stöðvum einkavæðingu
skólamötuneytanna
Mörg sveitarfélög leggja mikinn
metnað í rekstur skólamötuneyta
og gera sér fulla grein fyrir
ábyrgð sinni. En þessi útboðs-
hrina í mötuneytum í skólum og
elliheimilum er mikil afturför og
hana verður stöðva. Í stað þess
þarf að byggja upp og treysta í
sessi metnaðarfulla stefnu og til-
finningu fyrir góðum mötuneytum
og hollum mat innan veggja skól-
anna, leikskólanna og elliheim-
ilanna sjálfra. Þau eru svo snar
þáttur í daglegu lífi fólks og gegna
lykilhlutverki í að móta gott and-
rúmsloft á heimili og vinnustað.
Ég skora á foreldrafélög og allt
félagshyggjufólk í sveitarstjórnum
að standa vörð um þennan mik-
ilvæga þátt daglegs lífs og stöðva
einkavæðingu skólamötuneyta.
Hvað er í matinn?
Jón Bjarnason fjallar um
gildi góðra mötuneyta, bæði í
skólum og á elliheimilum ’Skólamötuneytin,mötuneyti elliheim-
ilanna og sjúkrahús-
anna gegna þarna lyk-
ilhlutverki en allt
myndar þetta eina heild
fyrir andann í hverju
samfélagi.‘
Jón
Bjarnason
Höfundur er þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs.
Sturla Kristjánsson: Bráðger
börn í búrum eða á afgirtu
svæði munu naumast sýna getu
sína í verki; þeim er það fyr-
irmunað og þau munu trúlega
aldrei ná þeim greindarþroska
sem líffræðileg hönnun þeirra
gaf fyrirheit um.
Kristján Guðmundsson: Því
miður eru umræddar reglur nr.
122/2004 sundurtættar af
óskýru orðalagi og í sumum til-
vikum óskiljanlegar.
Sigurjón Bjarnason gerir
grein fyrir og metur stöðu og
áhrif þeirra opinberu stofnana,
sem heyra undir samkeppn-
islög, hvern vanda þær eiga við
að glíma og leitar lausna á hon-
um.
Þorsteinn H. Gunnarsson:
Nauðsynlegt er að ræða þessi
mál með heildaryfirsýn og
dýpka umræðuna og ná um
þessi málefni sátt og með hags-
muni allra að leiðarljósi, bæði
núverandi bænda og fyrrver-
andi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞESSI orð hafa heyrst að und-
anförnu en ekki víst að allir viti
um hvað er rætt né um mikilvægi
þess sem þau
standa fyrir. Á
vegum Sjálfs-
bjargar finnst
Hjálparliða-
sjóður og er
hann ætlaður
hreyfihömluðu
fólki til að greiða
kostnað vegna
aðstoðarmanns/
hjálparliða á
ferðalögum. Flest viljum við geta
ferðast og ég held að flestum þyki
nóg að borga sinn miða. En þeir
sem þurfa hjálparliða með sér
greiða hans fargjald og uppihald
sem þýðir að margir hafa ekki
möguleika á að ferðast. Hjálp-
arliðasjóðurinn hefur breytt miklu
fyrir þá sem hafa fengið styrk úr
sjóðnum og margur farið í ferð
sem ekki var mögulegt að fjár-
magna fyrir hans tíð. En því miður
er sjóðurinn tómur og þar af leið-
andi engan styrk að fá.
Nú stendur yfir söfnun fyrir
sjóðinn undir nafninu Frelsi. Þar
rær Kjartan Jakob Hauksson á
smábátskel umhverfis landið og er
það ótrúlegt þrekvirki. Þetta legg-
ur hann á sig til að vekja athygli á
Hjálparliðasjóðnum og safna pen-
ingum í hann.
Ef fólk vill styrkja Hjálp-
arliðasjóð Sjálfsbjargar er net-
fangið sjalfsbjorg.is og símanúm-
erið 5500-300. Einnig er hægt að
hringja í söfnunarsíma 908-2003
(hvert símtal kostar 1000 krónur).
Hjálparliðasjóðurinn gefur
hreyfihömluðu fólki möguleika og
frelsi til að ferðast.
ERLA JÓNSDÓTTIR,
félagsráðgjafi
Sjálfsbjargarheimilinu.
Frelsi – Róður –
Hjálparliðasjóður
Frá Erlu Jónsdóttur:
Útsala
Opið virka daga kl. 10-18
laugardaga kl. 10-16
Nýbýlavegi 12,
Kópavogi
sími 554 4433
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni
Fréttasíminn
904 1100