Morgunblaðið - 18.08.2005, Blaðsíða 32
32 FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Jón Ingimund-arson fæddist á
Kaldbak á Eyrar-
bakka 7. júlí 1920.
Hann lést á Kirkju-
hvoli, dvalarheimili
aldraðra á Hvols-
velli, að kvöldi mið-
vikudagsins 10.
ágúst síðastliðins.
Foreldrar hans voru
hjónin Helga Jóns-
dóttir, húsfreyja á
Kaldbak á Eyrar-
bakka og síðar á
Túnsbergi í Kefla-
vík, f. 3. sept. 1890, d. 15. maí 1948,
og Ingimundur Júníus Vigfússon,
lýsisbræðslumaður og sjómaður á
Eyrarbakka og síðar trésmiður í
Keflavík, f. 9. júní 1888, d. 21. febr.
1935. Systkini Jóns eru Ingibjörg
Jónsdóttir hálfsystir sammæðra,
húsfreyja í Keflavík, f. 13. des.
1912, d. 10. okt. 2002, gift Sigfúsi
Guðmundssyni, f. 26. mars 1909, d.
5. ágúst 1969, Sigurður Vigfús,
bílaviðgerðamaður í Keflavík, f. 5.
sept. 1922, kvæntur Rósu Ólafs-
dóttur, f. 19. ágúst 1925, Sólveig, f.
16. sept. 1925, d. 12. ágúst 1934, og
Jóna, húsfreyja í Keflavík, f. 15.
sept. 1930, gift Ragnari Péturs-
syni, f. 20. júlí 1928, d. 13. nóv.
1983.
Jón ólst upp á Eyrarbakka til
ur, f. 25. maí 1955, er Jón Bergur,
f. 15. des. 1992. 2) Hildur, bréfberi
í Reykjavík, f. 8. mars 1953, gift
Rúnari Gunnarssyni, dagskrár-
stjóra Sjónvarpsins, f. 24. apríl
1944. Dætur þeirra eru: a) Rut, f.
28. ágúst 1983, og b) Margrét, f.
25. júní 1990. Börn Rúnars af fyrra
hjónabandi eru Gunnar Freyr, f. 8.
sept. 1965, Helga María, f. 16. apríl
1967, og Sigurður Narfi, f. 28. okt.
1973. 3) Jón Ingimundur, verk-
stjóri í Reykjavík, f. 24. nóv. 1955,
kvæntur Hönnu Björk Þrastar-
dóttur, f. 25. nóv. 1957. Þau skildu.
Börn þeirra eru: a) Jón Þröstur, f.
30. okt. 1977, kvæntur Nínu Hildi
Oddsdóttur, f. 12. júní 1975, dóttir
þeirra er Júlía Sif, f. 23. des. 2003.
b) Þórunn, f. 2. febr. 1979, gift We-
sam A.A. Kathir, f. 1. ágúst 1975,
sonur þeirra er Adel, f. 30. maí
2004. c) Anna Hildur, f. 12. des.
1981, sonur hennar og Finns Elí
Steinssonar, f. 20. sept. 1978, er
Bjartur Elí, f. 29. janúar 2002. 4)
Sigurður, sóknarprestur í Odda, f.
24. apríl 1960, kvæntur Jóhönnu
Friðriksdóttur hjúkrunarfor-
stjóra, f. 29. mars 1961. Börn
þeirra eru: a) Tinna, f. 19. ágúst
1981, sambýlismaður Victor Maill-
ard, f. 1. nóv. 1964, b) Hrafnkell, f.
13. maí 1987, og c) Ásgerður, f. 31.
ágúst 1991).
Jón dvaldi síðasta æviárið á
Kirkjuhvoli, dvalarheimili aldr-
aðra á Hvolsvelli.
Útför Jóns fer fram frá Reyk-
holtskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14. Jarðsett verður í Gils-
bakkakirkjugarði í Hvítársíðu.
níu ára aldurs en
fluttist þá með fjöl-
skyldu sinni til Kefla-
víkur. Hann missti
föður sinn tæplega 15
ára gamall og varð
upp frá því fyrir-
vinna fjölskyldunnar.
Hann vann ýmis störf
í landi, en stundaði
sjóinn frá 17 ára
aldri. Hann öðlaðist
vélstjóraréttindi
1939 og var vélstjóri
á fiskiskipum eftir
það fram til 1950,
lengst á vélbátnum Bjarna Ólafs-
syni og togaranum Keflvíkingi.
Jón kvæntist 20. maí 1950 Ás-
gerði Jónsdóttur frá Haukagili í
Hvítársíðu í Borgarfirði, f. 22. júní
1918, d. 18. des. 1999. Foreldrar
hennar voru Hildur Guðmunds-
dóttir, f. 21. sept. 1877, d. 3. júní
1938, og Jón Sigurðsson, f. 13. des.
1871, d. 20. sept. 1935, hjón á
Haukagili. Jón og Ásgerður flutt-
ust að Haukagili vorið 1950 og
bjuggu þar allan sinn búskap til
1992, og áttu þar heimili meðan
lifðu. Börn þeirra eru: 1) Helgi,
bóndi og síðar verkamaður á
Haukagili, f. 16. apríl 1951, kvænt-
ur Brynhildi R. Björnsdóttur, f. 4.
mars 1954, d. 29. nóv. 2001. Sonur
Helga og Helgu Maríu Bjarnadótt-
Pabbi var fæddur á Eyrarbakka
þar sem sog úthafsöldunnar fangar
eyrað og brimið þvær hin skreipu
sker Þjórsárhraunsins úti fyrir
manngerðum varnargörðum þorps-
ins lága. Ekki er ólíklegt að nábýlið
við hafið frá fyrsta degi ævinnar
hafi fangað huga drengsins, því ein-
lægt var honum sjórinn hjartfólg-
inn. Hann stundaði hann raunar á
annan áratug sem ungur maður í
Keflavík, og saknaði hans alla tíð
eftir að þau mamma rugluðu saman
reytum sínum og fluttust heim að
Haukagili. Þaðan fylgdist pabbi vel
með vertíðarfréttum og aflabrögð-
um víða um land í meira en hálfa
öld.
Jökulfljótið Hvítá varð því að
vissu leyti vina hans, einskonar
staðgengill hins salta sjávar,
straumþung og niðandi eins og haf-
ið, jafnvel ógnandi á köflum, og
færði heldur en ekki björg í bú, feita
og spriklandi bleikju sem bóndinn
fangaði í net hvert sumar og hús-
freyjan bar gjarnan fram með
bráðnu smjöri og nýjum kartöflum.
Þá voru dýrðardagar á Haukagili
eins og svo oft, bæði fyrr og síðar.
Pabbi hóf búskap í gamla tím-
anum, þar sem orfið og ljárinn kom
enn að góðu gagni á þúfnakollum og
engjum sem ótækar voru hesta-
sláttuvélinni. Svo fóru stórir tré-
kassar með ósamansettum dráttar-
vélum að berast á bæina og þokuðu
nútímanum ofurlítið nær. Þá var
ekki ónýtt að eiga Haukagilsbónd-
ann að, gamlan togaravélstjóra,
þegar þurfti að setja nývirkin sam-
an, koma þeim í gang – og halda
þeim í lagi. Enginn taldi þær vinnu-
stundir, því samfélagið í Síðunni var
eins og annars staðar í sveitum rót-
fast í menningu samhjálpar og sam-
heldni, þar sem hver launaði öðrum
greiða með vinnuframlagi og greiða-
semi á móti. Þessi gamla samfélags-
gerð virtist reyndar njóta sérstakr-
ar minjaverndar hins opinbera, sem
dró eins lengi og hugsast gat að raf-
væða þessa uppsveit, og fór sér
einnig hægt í samgöngubótum við
hana, að ekki sé minnst á sjálfvirka
símann, sem aldrei ætlaði að koma!
Ég held að pabbi hafi þó ekki
kippt sér upp við hægagang tækni-
framfaranna. Hann var alinn upp
við þröngan kost og axlaði ungur
þunga ábyrgð, lærði að vinna vel úr
sínu og var næmur á það sem máli
skipti. Hann var fullkomlega
hégómalaus maður, algjörlega laus
við tilgerð, falslaus og heill. Reynsl-
an færði honum með árunum að
höndum staðgóða þekkingu á hinum
fjölþættu hliðum bústarfanna, en
þar fyrir utan átti hann í minning-
unni sterka fyrirmynd og viðmiðun
bóndans, nefnilega Finnboga Guð-
mundsson í Minni-Mástungu í
Gnúpverjahreppi, en þar var pabbi í
sveit sem barn og unglingur mörg
sumur hjá þeim hjónum, Ingunni
Vigfúsdóttur, föðursystur sinni, og
Boga. Upp frá því þekkti hann verk-
lag gamla tímans eins og fingurna á
sér sem kom sér vel í hans eigin bú-
skap síðar meir. Oft vitnaði pabbi í
Boga, ekki síst í sambandi við veður
og tíðarfar, og leyndi sér ekki hve
miklar mætur hann hafði á þeim öð-
lingsmanni.
Hvorki skal hallað á sauðfé né
nautpening þótt fullyrt sé að hestar
hafi verið eftirlætisskepnur pabba.
Þeir voru vissulega enn þörfustu
þjónarnir á frumbýlingsárum for-
eldra minna, og þeirra naut pabbi
mest og best þau árin, fulltamdi
sjálfur brúkunarhross heimilisins,
sem mörg urðu eftirminnilegir fjöl-
skylduvinir. Ýmsa garpa mætti
nefna úr þeim röðum, en ætli Stóri-
Gráni standi ekki upp úr í minning-
unni, hrekkjalómur sem pabbi vandi
af óknyttunum, kenndi betri siði og
tók hann síðan oft til kostanna.
Klárinn sá varð hvers manns hug-
ljúfi og á hann lærðum við systkinin
það sem kunna þurfti í umgengni
við hesta í samræmi við venjur og
þarfir þeirra tíma.
Pabbi var oftast sáttur við hlut-
skipti sitt sem bóndi á eignarjörð
með kýr í fjósi og fé á fjalli. Auðvit-
að efaðist hann þó stundum eins og
allir hugsandi menn, og þá mátti
skynja í honum trega unglingsins
sem stóð uppi föðurlaus á fimm-
tánda ári og þurfti nauðugur vilj-
ugur að sjá heimilinu farborða. Þá
talaði hann stundum um hvert lífið
hefði leitt hann ef föðurins hefði not-
ið við lengur. En hvað sem annarri
starfaþrá leið, fann hann vinnugleði
sinni og framtakssemi ágætan far-
veg í uppbyggingu búsins og jarð-
arinnar, þar sem húsakosti og rækt-
un var ábótavant. Pabbi og mamma
fjölguðu skepnum, margfölduðu
túnið að stærð og uppskeru og með
eigin höndum byggði hann upp öll
peningshús á jörðinni, og í þeirra
búskapartíð risu þar reyndar einnig
tvö íbúðarhús áður en lauk.
Efri árin færðu pabba ekki að
höndum eintóma sældardaga, og má
með sanni segja að á honum hafi
ræst sannleikur þeirra orða, að
lengi skuli manninn reyna. Eins og
mótlæti unglingsins varð honum
prófraun til lífstíðar, var eins og
mótlæti öldungsins yrði honum ein-
hvers konar lokapróf, sem hann
stóðst með mikilli prýði og sýndi
enn þrautseigju sína og æðruleysi.
Þau eru ófá, minningabrotin, sem
streyma fram í hugann nú, þegar
leiðir skilja um sinn. „Hugur einn
það veit, er býr hjarta nær“, og ekki
verður allt fært í orð sem innra bær-
ist, og birtist fyrir hugskotssjónum
eins og dýrar perlur á bandi. Milli
okkar pabba var alltaf gott og traust
samband. Við áttum enn tíðari sam-
fundi síðasta árið sem hann lifði, og
dvaldi í nágrenni við okkur. Mér var
það til mikillar gleði að geta orðið
honum að liði í sambandi við aðal-
áhugamál hans, útskurðinn, og fá að
finna hug hans og dug í handverk-
inu, þótt líkamsþrekið færi þverr-
andi. Jafnvel síðasta ævidaginn lét
hann sig ekki vanta í handavinnuna
á Kirkjuhvoli, og málaði þann dag
síðustu silkislæðuna sína.
Pabbi hélt andlegu þreki og at-
gervi til hinstu stundar. Hann naut
frábærrar umönnunar á Kirkju-
hvoli. Í fallegum húsakynnum heim-
ilisins var hann umvafinn hlýju og
umhyggju starfsmanna og heimilis-
fólks, sem var honum mikils virði.
Fyrir það vil ég þakka af heilum
hug.
Um leið og ég bið Guð að blessa
minningu pabba, vil ég tileinka hon-
um þessar hendingar séra Matthías-
ar:
Aldrei er svo bjart yfir öðlingsmanni,
að eigi geti syrt eins sviplega og nú,
og aldrei svo svart yfir sorgarranni,
að eigi geti birt fyrir eilífa trú!
Sigurður Jónsson.
Nú er elskulegur tengdafaðir
minn, Jón á Haukagili látinn. Þegar
ég kom fyrst að Haukagili fyrir 25
árum til að hitta verðandi tengda-
foreldra mína kom Jón til dyranna
og heilsaði innilega. Þá var hann
ennþá með fulla starfsorku og dró
ekki af sér í hinum ýmsu störfum
sem inna þurfti af hendi á sveita-
bænum. Blandaður búskapur, véla-
viðgerðir og ýmislegt sem þurfti að
smíða og laga, allt gat Jón gert.
Hann var einstakur verkmaður, af-
skaplega laginn og oft lagði hann
nágrönnum og sveitungum lið við
viðgerðir á vélum og tækjum þegar
mikið lá við. Ófáar ferðirnar fórum
við sjálf með gamla Skodann okkar
til viðgerða á Haukagili þar sem
ráðleggingar og hjálpsemi Jóns
brugðust ekki. Engin vistarvera á
Haukagili hafði eins mikið aðdrátt-
arafl á karlmennina á bænum og
blessuð vélaskemman. Á Haukagili
varð maður þess snemma var að
engum hlut var fleygt vegna þess að
hann kynni að vera ónýtur. Jón
gerði við allt. Kaffibrúsinn fékk nýtt
handfang, pottarnir nýtt skaft og
svo mætti lengi telja. Jón var ekki
einasta laginn við vélar og smíðar,
hann var líka laginn í eldhúsinu og
gat bæði eldað og bakað ef á reyndi,
sérstaklega í seinni tíð. Hann bakaði
oft jólaköku og vöfflur og ýmislegt
annað því hann hafði gaman af
þessu og varð sér úti um uppskriftir
ef því var að skipta. Þrátt fyrir að
stundum gæti Jón virkað á mann
sem allnokkur harðjaxl með sínar
stóru og vinnusömu hendur og erm-
arnar á skyrtunni brettar upp
hvernig sem viðraði, þá kom á dag-
inn að hann var hvers manns hug-
ljúfi og allir, bæði börn og fullorðnir,
konur jafnt sem karlar beinlínis löð-
uðust að honum. Hann átti ekki í
neinum erfiðleikum með að passa
barnabörnin, þau eltu hann hvort
sem var á röndum. Hann hafði ótrú-
legt lag á flestum hlutum. Það kom
líka vel í ljós þegar þær aðstæður
komu upp í lífi hans að Ása tengda-
móðir mín missti heilsuna. Þá hjúkr-
aði hann henni þar til hún fór í
Borgarnes á dvalarheimili. En hann
hélt góðu sambandi við hana meðan
hún lifði með heimsóknum og sím-
hringingum.
Það voru ýmsir erfiðleikar og
mótlæti á lífsleiðinni sem sumir
hefðu kannski getað látið beygja sig,
en ekki Jón. Hann tók hlutunum
með æðruleysi og virtist styrkjast
við hverja raun. Þegar Jón hætti að
búa fékk hann einlægan áhuga á
handverki hvers konar. Hann saum-
aði út krosssaum, púða og myndir,
hann lærði bókband og batt inn
margar bækur bæði fyrir sig og
aðra, hann lærði útskurð og skar út
ýmsa fallega gripi, þó aðallega
klukkur, hann málaði silki og var til
í að prófa hvaðeina sem rak á fjörur
hans á þessum vettvangi. Ég tala nú
ekki um skógrækt og garðrækt og
veiðina í Hvítá sem allt var honum
mikið áhugaefni. Þannig má því með
sanni segja að honum hafi tekist að
bæta lífi við árin. Síðastliðin 10 ár
hefur heilsu Jóns farið hratt aftur,
þótt maður tæki síður eftir því
vegna þess hversu iðjusamur hann
var. Það var því mikið lán að hann
fékk fyrir réttu ári íbúð á Kirkju-
hvoli, dvalarheimili á Hvolsvelli. Það
virtist ekki vera erfið ákvörðun fyrir
hann að flytja þangað. Okkur þótti
yndislegt að fá hann hingað í ná-
grennið og geta nú heimsótt hann
miklu oftar og verið honum innan
handar.
Þrátt fyrir versnandi heilsufar
naut hann sín vel á Kirkjuhvoli.
Hann undi sér vel við útskurð og
aðra handavinnu, eignaðist vini og
allir voru honum sannarlega vin-
veittir og góðir. Sjálfur varð hann
vinsæll meðal heimilismanna á
Kirkjuhvoli, enda ræðinn og minn-
ugur og hafði gaman af að spjalla
um daginn og veginn.
Jón hafði brennandi áhuga á stór-
fjölskyldunni og fylgdist með hverj-
um og einum, hringdi í börnin sín og
barnabörn og fékk fréttir. Sömu
sögu er að segja um samskipti hans
við sín eigin systkini en þau töluðu
oft saman í síma og líka hringdi
hann í gamla vini og þeir í hann.
Í kringum 85 ára afmæli Jóns í
júlí fór hann í hinsta sinn að Hauka-
gili og dvaldi með okkur stórfjöl-
skyldunni og fagnaði afmælinu sínu.
Þar áttum við saman ógleymanlega
samveru öll saman. Fyrir það erum
við þakklát.
Nú þegar komið er að leiðarlok-
um kenni ég saknaðar í hjarta. Síð-
astliðið ár hefur verið notalegt að
koma á Kirkjuhvol í heimsókn og
sitja í hlýju herberginu og skiptast á
fréttum yfir kaffibolla. Mér fundust
það viss forréttindi að hafa tengda-
föður minn hér í nágrenninu og geta
heimsótt hann þegar mér datt í hug
eða boðið honum í heimsókn.
Ég vil fyrir hönd fjölskyldunnar
þakka starfsfólki á Kirkjuhvoli af
heilum hug fyrir frábæra umönnun.
Öllum öðrum sem hafa með einum
eða öðrum hætti hjúkrað, læknað
eða sinnt honum í gegnum tíðina vil
ég líka þakka. Jón var afar þakk-
látur maður. Hann vildi alls ekki
láta hafa fyrir sér og fannst alltaf
eins og verið væri að gera of mikið.
Þegar kallið kom held ég að
tengdafaðir minn hafi verið alveg
tilbúinn að kveðja. Dagur var að
kveldi kominn og dagsverki hans
var lokið.
Við eftirlifandi fjölskylda syrgjum
og söknum. Söknum þess að geta
ekki lengur hringt og fengið góð ráð
og fréttir.
Ég þakka tengdaföður mínum allt
sem hann var mér.
Guð blessi minningu hans.
Jóhanna Friðriksdóttir.
Nú er hann elsku afi dáinn.
Ekki grunaði mig þegar við
sáumst síðast að það yrði í síðasta
sinn. Hann var hress og kátur og
spurði hvort ég ætlaði upp í Hvít-
ársíðu með gestina mína frá útlönd-
um. Hann gaf mér silkislæðu sem
hann hafði nýmálað og silkibindi
handa unnustanum sem hann hafði
einnig málað.
Bernskuminningar frá Haukagili
þyrlast upp nú þegar afi er allur. Afi
á Haukagili var alveg einstakur afi.
Mikið skeggið og loðnar augnbrún-
irnar gerðu hann afar traustvekj-
andi og röddin var mild og hlý.
Þetta gerði það að verkum að börn
hændust að honum. Hann hafði allt-
af einhverjar sögur að segja, t.d.
söguna af stráknum suður í Keflavík
sem sagði ,,við gutum ekki hlupið“,
söguna af því þegar hann var vél-
stjóri og sofnaði standandi um borð,
og þegar músin skreið inn í stígvélið
sem hafði verið lagt á hliðina svo
ekki myndi rigna í það. Músin sú
hlaut dapurleg örlög þegar stígvélið
var reist við næsta morgun og eig-
andinn steig í það.. Afi var þannig úr
garði gerður að væri maður staddur
á Haukagili vildi maður helst hvergi
annars staðar vera en nálægt hon-
um. Gilti þá einu um hvers lags sam-
veru var að ræða, maður lét sig hafa
það að standa við hlið hans uppi í
traktor í heyskap ef það var í boði.
Þá var kaupstaðarferð niður í Borg-
arnes hreint ævintýri, bílferðin á
Landróvernum niður afleita vegi
Hvítarsíðunnar, vöruinnkaupin sjálf
í Kaupfélagi Borgfirðinga þar sem
maður fékk stundum eitthvað gott í
gogginn, eða ferðir í sláturhúsið að
sækja kjöt í ískalt frystihólfið, að
ekki sé minnst á sveitaverkin í sauð-
burðinum og við mjaltirnar sem
kenndu manni svo ótal margt um líf-
ið í sveitinni.
Þegar ég óx úr grasi og afi varði
minni tíma við bústörf höfðum við
samt alltaf um eitthvað að spjalla.
Hann fylgdist vel með og var dug-
legur að hringja í mig þegar ég bjó í
útlöndum í eitt ár. Hann spurði þá
gjarnan hvernig veðrið væri eins og
sönnum bónda sæmir og um eitt og
annað um lífið í landinu.
Í seinni tíð gladdi hann fjölskyld-
una með ýmiss konar handverki, út-
skornum klukkum og speglum, púð-
um og veggteppum sem hann
saumaði út. Þá var hann lengi iðinn
við bókband. Á Kirkjuhvoli fór vel
um hann og þangað var alltaf nota-
legt að koma. Hann naut lífsins
fram á síðasta dag og þrátt fyrir að
hafa upplifað talsvert mótlæti á
seinni árum lét hann aldrei neinn
bilbug á sér finna. Ég minnist afa
með virðingu og miklum söknuði og
bið Drottin að blessa minningu
hans.
Tinna.
Ég hef alltaf verið litla stelpan
hans afa og hélt svo mikið upp á
hann. Þess vegna leyfði ég mér aldr-
ei að hugsa til þess dags sem hann
færi frá okkur. Hann var alltaf svo
duglegur við allt og það var aldrei
neitt að honum. Hann skar út,
saumaði út, málaði á slæður og bindi
og málaði myndir. Hann kvartaði
aldrei og vildi alltaf gera öllum til
góðs og hugsaði svo vel um allt og
alla. Hann lagði kapla og drakk
malt. Við spiluðum oft Rússa saman
og hann sagði mér sögur frá sjón-
um. Hann bað mig oft um 3x ísjök-
ulkalt vatn, semsagt ísísísjökulkalt-
vatn og hló mikið að því. Alltaf
þegar ég togaði í skeggið á honum
JÓN
INGIMUNDARSON