Morgunblaðið - 20.08.2005, Qupperneq 10

10 LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
LÖGREGLAN á Ísafirði hefur nú
til meðferðar tvær kærur gegn
þeim sem stóð að því að leggja veg-
arslóða af Dalsheiði niður í Leiru-
fjörð, einn Jökulfjarða. Slóðinn mun
vera fær stórum jeppum en hingað
til hefur ekki verið akfær vegur í
Jökulfirðina.
Að líkindum var vegurinn lagður
um verslunarmannahelgina en upp-
lýsingar um málið bárust bæjar-
yfirvöldum á Ísafirði á mánudag.
Landeigandi í Leirufirði, Sólberg
Jónsson, hafði fengið leyfi hjá Ísa-
fjarðarbæ til að „labba“ með jarð-
ýtu niður af heiðinni gegn því að
„allt jarðrask“ vegna umferðar
vinnutækis í fjörðinn yrði lagfært.
Bæjaryfirvöld á Ísafirði og Nátt-
úruverndarsamtök Íslands hafa
kært þann sem ber ábyrgð á lagn-
ingu slóðanna til lögreglunnar á Ísa-
firði. Brotið fellur einnig undir efna-
hagsbrotadeild ríkislögreglustjóra.
Forkastanleg framkoma
„Þetta er langt frá því sem um-
hverfisnefnd Ísafjarðar heimilaði.
Þetta er forkastanleg framkoma við
bæjaryfirvöld á Ísafirði,“ sagði
Birna Lárusdóttir bæjarfulltrúi á
Ísafirði og formaður umhverf-
isnefndar. „Fyrir það fyrsta er búið
að leggja akfæran veg inn á svæði
sem er mjög viðkvæmt út frá nátt-
úruverndarsjónarmiðum. Hvergi er
á skipulagi gert ráð fyrir vegi á
þessu svæði. Og það er lágmark að
menn fari eftir því sem þeir fá
heimild til að gera. Hefðu menn sótt
um að leggja veg hefði það erindi
verið tekið fyrir og afgreitt en í
þessu tilviki kom ekki umsókn um
vegalagningu af neinu tagi,“ sagði
hún. Birna hefur ekki farið á stað-
inn en sagði að myndir af staðnum
töluðu sínu máli.
Í umsögnum Umhverfisstofn-
unar, Veiðimálastofnunar og Land-
græðslunnar eru ekki gerðar at-
hugasemdir við framkvæmdir sem
ætlað var að sporna gegn landbroti.
Landgræðslan lagðist hins vegar al-
farið gegn því að ýtunni yrði ekið í
fjörðinn.
Birna sagði að landeigendur
hefðu ítrekað verði spurðir hvort
ekki mætti flytja jarðýtuna með
öðrum hætti, s.s. á sjó og síðan með
fjöru inn Leirufjörðinn eða flytja
hana á snjó. „Ýmsar hugmyndir
voru ræddar við landeigendur og
reynt að finna aðra lausn til að
flytja tækin en þeir fundu þeim allt
til foráttu og sögðu að þetta væri
eina leiðin. Við létum til leiðast á
þeim forsendum að þeir ætluðu að
nota gamlan slóða sem nær upp á
heiðina. Síðan átti að labba með ýt-
una niður og svo áttu þeir að ganga
frá þessu á eftir sér. Ekkert af
þessu stóðst og nú höfum við farið
fram á lögreglurannsókn. Það sem
mér finnst sérstaklega vítavert er
að gera ekki einu sinni tilraun til að
laga eftir sig. Ég treysti því enn að
mennirnir lagi eftir sig, þetta er svo
ósvífið,“ sagði hún.
Vildi lítið tjá sig
Í samtali við Morgunblaðið í gær
vildi Sólberg Jónsson, landeigandi í
Leirufirði, sem minnst segja um
málið og vísaði til þess að hann
hefði fengið á sig tvær kærur. „Við
fengum leyfi til að fara með tæki
þarna yfir, við vorum að gera mikl-
ar fyrirhleðslur vegna framburðar í
ám og eyðileggingar. Og við vitum
ekki betur en að’ við höfum farið
eftir því sem við áttum að fara,“
sagði hann. Ef eitthvað sé at-
hugavert verði það lagfært. Að-
spurður sagðist hann ekki hafa ver-
ið á staðnum þegar framkvæmdir
hófust en hann hefði farið á staðinn
eftir að slóðinn var lagður. „Ég sé
ekki hvernig átti að gera þetta
öðruvísi. Þetta voru tvær jarðýtur
og þetta voru fleiri þúsund rúm-
metrar sem var ýtt þarna upp,“
sagði hann og vísaði væntanlega til
framkvæmda til að hefta landbrot.
„Það þurfti 5.000 lítra af olíu og það
er ekki farið yfir 500 metra fjallgarð
án þess að ýta komi niður.“ Hann
staðfesti að jeppa, sem flutti olíu
fyrir jarðýturnar, hefði verið ekið
eftir slóðanum.
Jarðýtan þarf ekki veg
Sveinn Runólfsson landgræðslu-
stjóri sagðist í samtali við Morg-
unblaðið hafa staðið í þeirri mein-
ingu að menn hefðu hingað til farið
sjóleiðina með tæki í Jökulfirðina.
Að hans mati hefði verið hægt að
standa þannig að framkvæmdum að
ekki yrðu náttúruspjöll, annaðhvort
með því að flytja ýtuna sjóleiðina
eða með því að fara með gát þegar
henni var ekið í fjörðinn. „Ef það
var ekki hægt að fara þetta á sjó þá
var hægt að fara með ýtuna á landi,
án þess að leggja veg og án þess að
valda náttúruspjöllum. Jarðýtan
þarf ekki veg.“
Vegna landbrotsins sótti Sólberg
um styrk til Landgræðslu ríkisins
og veitti Alþingi honum styrk á fjár-
lögum ársins 2005 að fjárhæð 1,5
milljónir króna. Styrkurinn er vist-
aður á fjárlagalið Landgræðslunnar
og hefur ekki verið greiddur út. Að-
spurður hvort til greina komi að
greiða Sólberg ekki styrkinn fyrr en
landskemmdirnar hafi verið bættar
sagði Sveinn: „Það kemur til greina
að hluta af styrknum verði varið til
að lagfæra það sem hægt er að lag-
færa. Vegna þess að hann ber
ábyrgð á þessum skemmdum.“
Vegur upp á heiðina 1972–73
Áður en ofangreind vegagerð
hófst hafði verið lagður vegur úr
Unaðsdal upp á Dalsheiði. Hinn nýi
vegur nær af heiðinni niður í fjörð-
inn. Að sögn Árna Jóhannessonar
frá Bæjum á Snæfjallaströnd var
það gert á árunum 1972–1973 með
styrk frá ríkinu. Ásamt honum
stóðu Árni Jónsson frá Bæjum og
Hannibal Helgason frá Unaðsdal að
Vegagerðinni. „Við fengum styrk af
því að Hannibal Valdimarsson var
þá ráðherra og hann var giftur móð-
ursystur Hannibals Helgasonar og
við fengum peninga til að gera þetta
og það sagði enginn neitt,“ sagði
hann. Með vegagerðinni átti að auð-
velda göngur en féð var þá byrjað
að leita norður í Jökulfirði þar sem
byggð hafði farið í eyði. Aðspurður
hvers vegna vegurinn næði ekki
lengra en fram á heiðarbrún sagði
hann: „Við misstum Hannibal út úr
ríkisstjórn og hann sá um að skaffa
okkur peninga í þetta.“ Árni sagðist
ánægður með nýja veginn, án hans
hefði verið stórhætta á því að jeppa-
menn hefðu farið að aka yfir heiðina
og ekkert skeytt um hvort þeir
ækju utan vega eða ekki.
Fjögurra kílómetra vegur lagður yfir í Jökulfirðina án leyfis frá bæjaryfirvöldum á Ísafirði
Af myndum að dæma er vegarslóðinn fær jeppum. Erfitt gæti orðið að bæta fyrir þessar skemmdir. Bæjaryfirvöld á Ísafirði og NÍ hafa kært þann sem ber ábyrgð á lagningu slóðanna.
Aldrei var veitt leyfi
til vegalagningar-
innar í Leirufirði
Kærur gegn landeiganda til meðferðar hjá lögreglu
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
!







 









 



 

 
 

 


 
  

 )"#'&&%(&

&!!'&(&*
&
 
+,( %(&
- !%(&
.,/&

 
 
! 
 

 

"


#

  !$ #




  

 


!  


  %
&



#

"



! # "'
$ 
(    

 # 
 # !$ # 






#
#



#
 

.0 1
 

2!(%&2

 )
2!(



 

# 

$


"

 
  30  &*
,/&
4&!'2&(&





30  &,/
% " 

 # " ' 
%""#

#  
 # 
%

!$ 
  


 

 


.'"
)&
 


!






!  

&

"
"


5&# %(& '
"








)""
"
#     
*
 %


  
 

 

$


(

 
 


    

  
! 


 
)
"
+

&  



+
#
#
, 
 #








#"


/(&$

1,&(%(& #
%

#


" (

(



&
-
   
  *

+6!'2
& #  !   

      .+$#
/
 #
/

#
0 
 7%&*8
 $1
3&'  1
!+ 
 
 
))+$ +&(
 





!


! # 
1


 

2 




(

 


  
3  
 

     
! 
/
+
#)
  
,
 #


 

 #%
 + 9%% !4
$"


 
 


4 !
2 



 



 
 ,

%%(&
%#
 
!
 !4 

" 
 
*
%



 %

/

# # #



&*8
4:%(&
+%$
+6%$
; ! 2%
+$%&#$(&
+%(&


5 
 "       
 +

0 

6
7    ,   

    
%   

<' 


'



$  

  
% & 
   

-#"

8
#



&

/%

!
.
-

6   6 ! 0  8 . ,
,  - $ . - / 0 - /

. 1
2


#

 
 



!*

 
&       
 
012

34
256

-

+=4>
.   
$



  
 


+=4>
9
! 
 (  


+=4>

) / ( 0 1

"   !   

! 


$ 
+ !
# (

. &
4  $ ( / 0 ( /




/        
   





 









ÍSAFJARÐARBÆR hafði veitt
leyfi til þess að fara með eitt
vinnutæki yfir af Dalsheiði niður
á láglendi í Leirufirði, þar sem
áður var enginn vegur eða slóði,
enda yrði „allt jarðrask“ vegna
ferðarinnar lagfært. Þeir sem
stóðu fyrir framkvæmdunum fóru
á hinn bóginn með tvær jarðýtur
niður af heiðinni og lögðu þar veg
sem notaður var til að jeppi gæti
flutt olíu fyrir jarðýturnar.
Leirufjörður er innan svæðis
sem er á náttúruminjaskrá. Hann
er ekki innan friðlands en Um-
hverfisstofnun hefur lagt til að
Jökulfirðir, og þar með Leiru-
fjörður, verði sameinaðir Horn-
strandafriðlandi.
Tilgangurinn með ýtuferðinni
var að verja land gegn ágangi
jökulár og hafði sá þáttur fram-
kvæmdarinnar verið samþykktur
athugasemdalaust. Fram-
kvæmdaleyfið tók því til varna
gegn landbroti og nauðsynlegrar
ýtuferðar. Sá sem fékk fram-
kvæmdaleyfið er Sólberg Jónsson
sem á landið sem slóðinn liggur
um. Í umsókn Sólbergs til um-
hverfisnefndar Ísafjarðar segir að
flytja þurfi jarðýtu landleiðina í
fjörðinn og um slóða sem liggur
upp á svokallaða Öldugilsheiði.
Slóðinn endar uppi á miðri heið-
inni og niður að ánni lá hvorki
vegur né slóði, þ.e. áður en fram-
kvæmdir á vegum Sólbergs hóf-
ust.
„Kæmi ekki til greina“
að leggja bílveg
Í erindi Sólbergs segir: „Frá
vegenda niður á láglendi í Leiru-
firði beint að verkstað í ánni þar
sem framkvæmdirnar þurfa að
eiga sér stað er um 4 km. Hægt
er að „labba“ á ýtunni mest alla
leiðina og því nánast engar
skemmdir á landi. Þó er ljóst að
ýtan verði að liðka fyrir sér til að
komast á leiðaenda og ekki síst til
baka.“ Að labba á ýtu merkir að
aka henni þannig að tönnin fer
ekki í svörð, samkvæmt upplýs-
ingum Morgunblaðsins.
Seinna segir í erindi Sólbergs:
„Undirritaður vill ekki sækja um
styrk til Vegagerðarinnar til veg-
framkvæmda eins og ferða-
mannaveg. Með slíkri framkvæmd
opnaðist möguleiki á að farartæki
kæmust landleiðina til Jökulfjarða
sem kæmi ekki til greina.“ Þá
ræðir hann um möguleika á að
sækja um styrk vegna reiðvega-
gerðar, Öldugilið sé bratt og nán-
ast ófært fyrir hesta og af er-
indinu má skilja að hann telji að
um leið og farið sé með ýtuna sé
hægt að leggja reiðveg til að auð-
veldara sé að sækja styrk til
Vegagerðarinnar. Hjá Vegagerð-
inni könnuðust menn í gær ekki
við að hafa fengið slíka styrk-
umsókn.
Landgræðslan
andvíg ferð með ýtu
Umhverfisnefnd Ísafjarðar ósk-
aði eftir umsögnum frá Umhverf-
isstofnun, Landgræðslunni og
Veiðimálastofnun. Engin þessara
stofnana lagðist gegn aðgerðum
gegn landbrotinu.
Landgræðslan lagðist á hinn
bóginn alfarið gegn því að farið
yrði á jarðýtu í Leirufjörð og
benti á að til að koma henni á
staðinn yrði að fara yfir gróið
land, brattar brekkur og sums
staðar votlendi.
Í umsögn Umhverfisstofnunar
segir að stofnunin telji að ekki
ætti að ráðast í „neinar vegafram-
kvæmdir samhliða umferð vinnu-
véla frá Snæfjallaströnd í Leiru-
fjörð, hvorki gerð reiðvegar, né
slóðar sem gæti orðið bílfær. Ekki
á að vera þörf á slóðagerð vegna
aksturs jarðýtu þessa leið.“ Þá
beindi stofnunin þeim tilmælum til
Ísafjarðarbæjar að fram-
kvæmdaleyfi skyldi skilyrða með
þeim hætti að tryggt yrði að
akstri vinnuvéla fylgdi „sem
minnst rask þannig að ekki verði
um önnur ummerki að ræða en
þau sem fylgja akstri slíkra
tækja“. Umhverfisnefnd beindi því
síðan til bæjarstjórnar að veita
framkvæmdaleyfi. Var það veitt
með því skilyrði að „allt jarðrask
vegna umferðar vinnutækis til og
frá Leirufirði“ verði lagfært.
Í framkvæmdaleyfi Ísafjarð-
arbæjar frá 2. maí 2005 er óskað
eftir að haft verði samráð við
tæknideild áður en farið verði
með jarðvinnutæki í Leirufjörð.
Samkvæmt upplýsingum frá
tæknideildinni var ekki látið vita
áður en farið var af stað með ýt-
urnar tvær.
Gert að skilyrði að „allt
jarðrask“ yrði lagfært