Morgunblaðið - 20.08.2005, Síða 41

Morgunblaðið - 20.08.2005, Síða 41
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 2005 41 MINNINGAR ✝ GuðmundurHeiðmar Gunn- laugsson fæddist á Skógum í Reykja- hverfi í Suður- Þingeyjarsýslu 25. september 1935. Hann lést 14. ágúst síðastliðinn. For- eldrar hans voru Guðný Árnadóttir, f. 18.4. 1899, d. 7.7. 1977, og Gunnlaug- ur Sveinbjörnsson, f. 28.9. 1898, d. 22.8. 1985. Eftirlifandi eiginkona Guð- mundar er Berta Jóhanna Ein- arsdóttir, f. 17.9. 1941. Börn þeirra eru: 1) Arna Heiðmar Guðmundsdóttir, f. 22.4. 1965, maki Finnbogi S. Marinósson, f. 3.8. 1962, dóttir þeirra er Hera Jóhanna, f. 21.6. 2002. 2) Harpa Heiðmar Guð- mundsdóttir, f. 19.5. 1966, maki Valdimar Krist- jánsson, f. 25.5. 1961, börn þeirra eru Marta Dögg Valdimarsdóttir, f. 26.10. 1991, og Al- mar Valdimarsson, f. 23.9. 1994. 3) Rúnar Heiðmar Guðmundsson, f. 11.3. 1972, sam- býliskona Rannveig Jónsdóttir, f. 17.8. 1964. Dætur hennar eru Dana Ruth Aðalsteinsdóttir, f. 27.5. 1985, og Karen Aðalsteinsdóttir, f. 28.2. 1994. Útförin hefur farið fram. Elsku pabbi, afi og tengdapabbi. Nú hefur þú kvatt okkur í síð- asta sinn. Við sitjum og rifjum upp þær minningar sem við eigum um þig. Bros kemur fram á varir og einn segir: „Muniði …“ og sagan er rifjuð upp. Ferðirnar í réttirnar á fjárbílnum. Sauðburðurinn á hverju vori og hvernig við lærðum að keyra þegar farið var í sveitina og við fengum að grípa í bílinn á leiðinni. Allar vísurnar sem ortar voru og hvernig alltaf var opið hús á Laugarbrekkunni fyrir gesti og gangandi. Nú er göngu þinni lokið. Eins og hjá flestum okkar liggur leiðin upp og niður og hlykkjast víða. Þó má segja að björgin sem á vegi þínum urðu hafi oft á tíðum verið mjög há og brött, leiðin var framandi og fá- farin. Við kveðjum þig með söknuði en einnig létti yfir því að nú hafi betra tekið við. Elsku vinur, hvíldu í friði. Arna, Harpa, Rúnar og fjölskyldur. Myndir lífsins eru margar og sumar eru eftirminnilegri en aðr- ar. Guðmundur í Skógum á leið suð- ur í Reykjahverfi veifar um leið og hann fer framhjá. Myndin er af manni sem er með hugann við fjárbúskapinn. Hann er orðinn hluti af daglega lífinu enda alltaf að fara framhjá á leið suður í Skóga. Hann tekur eftir því sem er að gerast meðfram veginum og hann stöðvar bílinn ef eitthvað er. Hjálpar til við að reka inn fé, hann stendur fyrir í rekstri eða teymir nautgripi ef svo vill vera. Enginn maður er jafnglaður í réttunum og stanslaust er í tekið horn og dreg- ið. Guðmundur hefur alist upp á kreppuárunum, þeim tíma þegar allir hafa lítið. Blýöntum er þá skipt á milli systkina í farskól- anum, umbúðapappír er gerður að reikningsbókum og strokleður fengin úr gömlum stígvélasólum. Þriggja kynslóða fjölskyldan bjargar sér vel þrátt fyrir kreppu- ár. Heimilisfaðirinn er með bros á vör en hefur vinnuhendur. Hefur meira að segja heyjað á Þeista- reykjum sem eru langt í burtu. Móðir hans er sístarfandi, segir frá mörgu og er hagmælt. Gefur börnum vettlinga með tveimur þumlum. Aldraður afi er í litlu herbergi inn af eldhúsinu og situr þar á rúmi sínu. Hann segir frá veiði- skap sínum í gegnum árin og stór- hríðarsögur af Skarðahálsi. Þessi fjölskylda er forrík af hjálpsemi og trygglyndi, greiðasemi og vin- semd. Og Guðmundur tekst á við lífs- baráttuna. Er honum ekki kalt spyr maður barn að aldri þegar hann berhentur mokar snjóinn undan mjólkurbílnum. Hann gríp- ur frosna brúsana á pallinum létti- lega, helfrosna og þunga. Nei þessum manni er aldrei kalt. Snjór og kafaldsrenningur vaxa honum ekki í augum. Hann syngur í vinnunni enda einsöngvari hjá karlakórnum, svo er hann lög- reglumaður og líka hagmæltur. Samt er heimurinn ekki alltaf góður. Guðmundur stríðir við veik- indi í áratugi. Mikið erfiði og þján- ingar. Fjölskyldan undirlögð, en tekst á við hlutina og tekur því sem að höndum ber. Þegar svo er, segja árin til sín og þrekið dvínar. Einn dag stend- ur hann á hlaðinu við útihúsin hjá mér og biður mig að hitta sig heima. Hann segist vera að hætta búskapnum og vill gefa mér eitt- hvað nothæft eða láta mig geyma. Svo stöndum við á hlaðinu í Skóg- um. Förum inn. Skoðum. Borð, bekkur og gömul eldavél fara á bílpallinn. Skoðum herbergið hans og lítum á fúið orgelið. Það er ekki til framtíðar. Tíminn hefur tekið það. Förum líka í gamla fjós þar sem hann hefur safnað saman ótrúleg- ustu hlutum, eflaust af hirðusemi og nýtni eða af einhverju allt öðru sem erfitt er að útskýra. Gamall brúsi, skíði, sleði. Bílpallurinn fyll- ist. Samt hef ég ekki gefið Guð- mundi neitt nema eina forystu- gimbur. Bros hans þá og gleði eru enn í minni. Guðmundur á skilið að losna úr veikindum sínum. Það getur verið ljúft að fara úr sjúkraklæðunum og skilja við líkamann. Gleði veitir það að vera leiddur um lönd Skap- arans og sjá þar blómlegar byggð- ir, finna sér nýjan tilgang, yngjast og fá þrótt á ný til þess sem hug- urinn hneigist. Þá kemur vor og ég sé hann fyrir mér árrisulan sem aldrei fyrr. Morgunkyrrðin er rof- in og Land-Roverinn er kominn á leitið og ætlar suður í Reykja- hverfi. Bílstjórinn er ákveðinn og veifar meir en oft áður. Og sem ég veit þá hefur hann yngst og er fullur atorku. Hann er fyrr er varir farinn framhjá og sólin fyllir bílinn hans af geislum sem hafa verið að skríða niður Reykjaheiðina og nið- ur fyrir Stöplana. Vorblómin brosa sunnan við fjárhúsvegginn og inni bíða vinirnir, kindurnar og lömbin sem eru hans líf og yndi. Vonandi á hann góða daga. Fjölskyldu Guðmundar sendi ég samúðarkveðjur. Atli Vigfússon. GUÐMUNDUR HEIÐMAR GUNNLAUGSSON deild undir forystu Andra Ísaksson- ar var líkust straumþungri á sem brýst fram úr gljúfrum, endurskoða skyldi allt námsefni og kennsluhætti grunnskólans, álitsgerðir og tilraun- anámsefni samið í öllum greinum, nefndir og starfshópar kennara í fullum gangi, ráðstefnur með sér- fræðingum íslenskum og erlendum að vetri sem sumri. Árangur þeirrar vinnu sem unnin var í skólarann- sóknadeild í tíð Andra er fyrir löngu samrunninn íslensku skólastarfi þótt straumar hafi á köflum greinst í aðr- ar áttir eftir pólitísku landslagi hvers tíma. Andri Ísaksson gegndi mikilvæg- um trúnaðarstörfum hjá UNESCO hin síðari ár sem sérfræðingur í skólamálum, Hann var maður al- þjóðlega sinnaður í menningarefn- um. Hann var t.d. ákveðinn talsmað- ur tungumálsins esperanto og bar það stundum á góma í viðræðum okkar. Þegar 62. heimsþing Alþjóð- lega esperanto-sambandsins var haldið í Reykjavík 1977 flutti hann þar erindi um málréttindi þar sem hann fjallaði um ójafna valdskipt- ingu milli tungumála sem væri ávís- un á beina málkúgun mikils hluta jarðarbúa. Lagði hann áherslu á að með esperanto gætu mælendur bæði stórra og smárra tungumála mæst á hlutleysisgrundvelli. Andra var og vel kunnugt um samþykktir UNESCO frá 1954 og 1986 þar sem sambandsríkin voru hvött til þess að styðja framgang esperantos hvert á sínum vettvangi. Ég minnist mæts manns með söknuði og sendi fjölskyldu hans innilegar samúðarkveðjur. Baldur Ragnarsson. Hugurinn hvarflar til unglingsára norður í Skagafirði. Það er haustið 1935 að Sigrún Sigurjónsdóttir, móð- ir Andra sem hér er kvaddur, þá ung stúlka frá Nautabúi í Hjaltadal, er ráðin kennari við farskólann í Hegranesinu en hún hafði útskrifast þá um vorið úr Kennaraskólanum. Ég man enn hvað það var gaman í skólanum þessar vikur sem ég naut kennslu Sigrúnar. En sú dýrð stóð þó ekki lengi því að á unglinginn sótti krankleiki, reyndist kominn með magasár upp úr áramótum og varð að hírast í rúmshorni í torfbaðstof- unni heima. Að ráði Jónasar læknis var ég látinn drekka karftöfluseyði sem í var blandað flóaðri mjólk og var hinn versti drykkur. En þótt þetta væri ekki skemmtileg uppá- koma held ég samt að ég hafi lært býsna mikið þennan vetur. Ég las ábyggilega talsvert og eitthvað rám- ar mig í skriftir – jafnvel eitthvað sem átti að vera smásögur. Og kenn- arinn ungi las eitthvað af þessu rugli og var uppörvandi. Síðar áttum við Sigrún eftir að ræða meira saman og kynnast betur. Andri Ísaksson var ráðinn sér- fræðingur við skólarannsóknir í menntamálaráðuneytinu árið 1966 og síðar deildarstjóri skólarann- sóknardeildar. Undir umsjón Andra var strax hafist handa við endur- skoðun námsefnis sem segja má að hafi staðið með hléum allar götur síð- an. Andri starfaði einnig náið með þeim tveimur nefndum sem undir- bjuggu ný lög um skyldunámsskóla og við þekkjum í dag undir nafninu grunnskólalögin frá 1974. Með þeirri löggjöf urðu þáttaskil í skólamálum hér á landi. Í því upphafsverki gegndi Andri mikilvægri lykilstöðu og má því með sanni kallast tíma- mótamaður um skipan menntamála á Íslandi. Við Andri unnum lítið sem ekkert saman á sviði skólamála enda var á okkur talsverður aldursmunur. Samt vissum við vel hvor af öðrum og ræddum stundum – einkum fyrr á árum – saman um þjóðmál, einkum alþjóðastjórnmál, sem við höfðum báðir áhuga á. Mér hefur alltaf þótt dálítið vænt um að Andri var ráðinn til starfa við Sálfræðideild skóla á Fræðsluskriftstofu Reykjavíkur vet- urinn 1965–66 og kom hann þar í minn stað á meðan ég var í orlofi við framhaldsnám í Bandaríkjunum. Þetta hefur líklega verið fyrsta fasta starf Andra eftir að hann kom frá námi. Þegar Andri varð prófessor í uppeldis- og kennslufræðum við Há- skóla Íslands gafst mér kostur á að starfa með honum sem prófdómari í einhverjum námsgreinum en það hafði ég einnig gert meðan dr. Matthías Jónasson var prófessor í þeim sömu fræðum. Þetta fannst mér alltaf áhugavert og lærdómsríkt verkefni og samstarf okkar Andra gekk oftast ágætlega. Mig langar í þessu samhengi að minnast föður Andra, Ísaks Jónsson- ar, þess merka skólamanns og braut- ryðjanda á sviði lestrarkennslu byrj- enda. Þegar ég var að hefja störf sem skólasálfræðingur, fyrst í Kópa- vogi og síðar í Reykjavík, var ég fá- kunnandi um flest sem laut að prakt- ísku skólastarfi enda ekki kennaramenntaður. Til að láta eitt- hvað heita brá ég á það ráð að leita til Ísaks og fá að fylgjast í nokkur skipti með æfingakennslu hans fyrir kenn- aranema. Hann tók þessari beiðni minni vel og sjálfsagt hefur Sigrún kona hans líka lagt með mér gott orð. Ég hefi alltaf verið Ísak þakklátur fyrir þennan stuðning hans og vel- vilja. Og svo eru það góðar minningar frá vordögum í París fyrir um það bil 10 árum. Ég bý hjá þeim hjónum Svövu og Andra og nýt gestrisni þeirra og leiðsagnar. Á sunnudags- morgni er keyrt til borgarinnar Chartres suðvestur af París og við skoðum hina fögru og fornfrægu dómkirkju. Ég fæ stórgóða kennslu- stund í listasögu hjá Svövu um kirkjubygginguna, seinna hlýðum við á messu og Andri hjálpar mér að skilja ræðu prestsins. Eitt síðdegi heimsæki ég Andra í byggingu Unesco og hann fylgir mér um vinnustað sinn og segir mér margt um umfangsmikil verkefni fram- halds- og verkmenntadeildar sem hann veitir forstöðu. Ég sendi Svövu og börnum þeirra hjóna svo og systkinum Andra sam- úðarkveðjur. Jónas Pálsson. Í dag kveðjum við mætan mann, Andra Ísaksson, merkan uppeldis- fræðing og skólamann. Andri var sonur Ísaks Jónssonar uppeldis- frömuðar þannig að eplið féll ekki langt frá eikinni. Á bernskuárum Andra var Skóli Ísaks Jónssonar til húsa í Grænuborg. Litli drengurinn Andri trítlaði snemma í skólann til pabba síns. Ísaksskóli varð þannig uppeldisfræðileg vagga Andra Ís- akssonar. Fjögurra ára fór Andri í fimm ára bekk. Sigrún Aðalbjarnar- dóttir var hans fyrsti kennari. Sig- rún sá strax að þar fór gott náms- mannsefni. Hún man enn vel þegar Andri þuldi upp úr sér fjármörk ým- issa bæja í Skagafirði þar sem hann stóð við kennaraborðið og vildi segja bekkjarsystkinum sínum eitthvað markvert. Andri var 15 ára þegar hús skólans í Bólstaðarhlíð var vígt. Á meðan skólahúsið var í byggingu vann Andri eins og fjölskyldan öll þar að af ómældri atorku og áhuga. Alla tíð bar Andri hag Ísaksskóla fyrir brjósti og sat í skólanefnd 1966- 1979. Mér er kunnugt um að Andra Ísakssyni var mjög annt um sjóð sem starfar í tengslum við Skóla Ís- aks Jónssonar. Hér er um að ræða minningarsjóð um Ísak Jónsson og foreldra hans. Markmið sjóðsins er að styrkja skólann með kaupum á kennsluáhöldum eða efla starfsemi skólans á einhvern annan hátt. Ég var svo lánsöm að fá að njóta kennslu Andra Ísakssonar um skeið sem nemandi í Háskóla Íslands. Þá fékk ég af eigin raun að kynnast ótrúlegu minni hans og yfirgrips- mikilli þekkingu á hugmyndafræði- legri þróun uppeldis og menntunar. Nú á kveðjustund þökkum við þann mikilvæga skerf sem Andri Ís- aksson lagði til uppeldis og mennta- mála jafnt á Íslandi sem á alþjóða- vísu. Ég votta fjölskyldu Andra Ísakssonar samúð mína. Blessuð sé minning hans. Þórey Kolbeins.  Fleiri minningargreinar um Andra Ísaksson bíða birtingar og munu birtast í blaðinu næstu daga. Höfundar eru: Guðný Guð- björnsdóttir, Jón Torfi Jónasson og Sigrún Aðalbjarnardóttir; Loftur Guttormsson; Þorkell St. Ellerts- son. Steinsmiðjan MOSAIK Hamarshöfða 4 • 110 Reykjavík • sími 587 1960 • www.mosaik.is MIKIÐ ÚRVAL AF LEGSTEINUM OG FYLGIHLUTUM Sendum myndalista ÚTFARARSTOFA KIRKJUGARÐANNA Vesturhlíð 2 • Fossvogi • Sími 551 1266 • www.utfor.is REYNSLA • UMHYGGJA • TRAUST Önnumst alla þætti útfararinnar Þegar andlát ber að höndum Arnór L. Pálsson framkvæmdastjóri Ísleifur Jónsson útfararstjóri Frímann Andrésson útfararþjónusta Svafar Magnússon útfararþjónusta Hugrún Jónsdóttir útfararþjónusta Guðmundur Baldvinsson útfararþjónusta Halldór Ólafsson útfararþjónusta Ellert Ingason útfararþjónusta Minningarkort 535 1825 www.hjarta.is 5351800

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.