Morgunblaðið - 24.09.2005, Blaðsíða 52

52 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Séra Árni Berg-ur Sigurbjörns-
son fæddist á
Breiðabólsstað á
Skógarströnd 24.
janúar 1941. Hann
andaðist á Landspít-
alanum í Fossvogi
hinn 17. september
síðastliðinn. For-
eldrar hans eru Sig-
urbjörn Einarsson,
biskup, f. 30. júní
1911, og kona hans
Magnea Þorkels-
dóttir, f. 1. mars
1911. Systkini hans eru: Gíslrún, f.
23. sept. 1934, Rannveig, f. 28. feb.
1936, Þorkell, f. 16. júlí 1937, Ein-
ar, f. 6. maí 1944, Karl, f. 5. feb.
1947, Björn, f. 27. júní 1949, d. 27.
jan. 2003, og Gunnar, f. 3. ág. 1951.
Eftirlifandi eiginkona Árna
Bergs er Lilja Garðarsdóttir skrif-
stofumaður, f. 30. ágúst 1944 á
Bíldudal. Foreldrar hennar eru
Garðar Jörundsson sjómaður, f. 9.
ág. 1916, og kona hans Una Thor-
berg Elíasdóttir, f. 17. apr. 1915.
Börn Árna og Lilju eru: 1) Harpa, f
26. jan. 1965, myndlistamaður,
B.A. í sagnfræði frá HÍ og með
framhaldsnám í myndlist frá
Konsthögskolan Valand í Gauta-
borg, maki Björn Zoëga, f. 26. apr-
Háskóla Íslands 1972, Hann sótti
námskeið í biblíuþýðingum í Halle
í Þýskalandi árið 1971, stundaði
nám við San Francisco Theological
Seminary árið 1978 og framhalds-
nám í nýjatestamentisfræðum við
Lundarháskóla 1978-1980. Hann
var sóknarprestur í Ólafsvík 1972-
1980 og í Ásprestakalli í Reykjavík
frá 1980. Áður en hann lauk námi
vann hann við barnakennslu og
skrifstofustörf á Bíldudal og var
fulltrúi á Skrifstofu ríkisspítal-
anna. Meðfram prestsstörfum var
hann stundakennari í biblíufræð-
um við guðfræðideild Háskóla Ís-
lands frá 1982 og í grísku og nýja-
testamentisfræðum við guðfræði-
deildina frá 1977 og í gamla-
testamentisfræðum og kirkjusögu
frá 1990. Hann sat í þýðingarnefnd
Gamla testamentisins frá 1990 og
þýðingarnefnd Nýja testamentis-
ins frá 2001. Hann átti sæti í stjórn
Hins íslenska Biblíufélags frá
1981, sat í kjaranefnd Prestafélags
Íslands um tíma og átti sæti í fram-
kvæmdanefnd Hjálparstofnunar
kirkjunnar. Hann sat í skólanefnd
Grunnskólans í Ólafsvík 1974-1980
og í skólanefnd Kvennaskólans í
Reykjavík 1982-1988. Hann þýddi
Apókrýfar bækur Gamla testa-
mentisins úr frummálinu 1994 og
skrifaði inngang og skýringar.
Eftir hann liggja ýmsar greinar og
ritgerðir í bókum, tímaritum og
blöðum.
Útför Árna Bergs verður gerð
frá Áskirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.
íl 1964, med. dr.
bæklunarskurðlækn-
ir, sviðsstjóri lækn-
inga, skurðlækninga-
sviði LSH. Börn
þeirra eru: a) Árni
Bergur, f. 30. sept.
1990, b) Jón Gunnar,
f. 30. jan. 1996, c)
Guðrún Lilja, f. 27.
mars 2001, d) Una
Sigrún, f. 18. maí
2003, e) Sigurbjörn, f.
7. júlí 2005. 2) Magn-
ea, f. 22. des. 1969,
MM flautuleikari og
kennari við Tónmenntaskóla
Reykjavíkur og Tónlistarskólann í
Reykjavík, maki Hákon Guðbjarts-
son, f. 30. mars 1966, Ph.D. raf-
magnsverkfræðingur, fram-
kvæmdastjóri hjá Íslenskri
erfðagreiningu. Börn þeirra: a)
Guðbjartur, f. 22. nóv. 1994; b) Sig-
urbergur, f. 12. ágúst 1999; c)
Lilja, f. 23. sept. 2003. 3) Garðar, f.
26. sept. 1975, flugmaður hjá Air
Atlanta, sambýliskona Heiða Katr-
ín Arnbjörnsdóttir, nemi. Sonur
hans með Margréti Garðarsdóttur
er Garðar Árni, f. 29. okt. 2000.
Árni Bergur ólst upp í Reykja-
vík. Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1968
og embættisprófi í guðfræði frá
Dagur hefst
Og hnígur svo að nýju
Sem andardráttur barns
Um hljóða nótt
og veröldin er augasteinninn blái
Sem augnaloki
Himinhvolfið hjúpar
Og svo rann einnig þessi dagur
sem varð hans síðasti með okkur.
Sólargeislar nýs morguns, upphaf að
tilveru án hans. Með nýfæddan son
minn í fanginu hjá honum þessa síð-
ustu regnvotu hljóðu nótt, upphaf
lífs og endalok. Hver sekúnda talin
með andardrætti beggja, föður míns
á leið frá okkur, sonar míns á upphafi
lífs síns með okkur. Hvert æðaslag
talið nú og aldrei meir.
Baráttunni lokið. Allt að lokum
héldum við í vonina um bata, enda
hafði hann sýnt ótrúlegan styrk,
komist yfir bverja hindrunina af ann-
arri og glímt við sjúkdóminn af full-
komnu æðruleysi. Hughreyst okkur
í hvert sinn sem undan lét. Og fyllt
okkur bjartsýni á batann þegar vel
gekk. Þannig fermdi hann nafna
sinn, sótti guðfræðiráðstefnu í Am-
eríku með Birni og áttum við
mamma ógleymanlega haustdaga
með þeim að henni lokinni í New
York, tók aftur til starfa fyrir jól. Nú
síðast í sumar horfðum við systkinin
og móðir okkar á hann ganga á ný
eftir lömun. Lífsviljinn, seiglan ótrú-
leg.
Eins og við vildum berjast með
honum, til þess að fá að hafa hann
lengur hjá okkur, varð allt undan að
láta. Eftir stendur djúpt þakklæti
fyrir tímann sem við áttum og að
hafa fengið að vera hjá honum allt til
enda. Nú þjaka engar þrautir, hug-
svölun í þeirri vitneskju að Guð var
nærri og er, nú sem endranær.
„Hamingjumaður, gæfumaður er
sá sem gerir öðrum gott,“ sagði hann
og þannig er honum sjálfum best
lýst. Hann gerði öðrum gott.
„Hamingjan býr í hjarta manns,
höpp eru ytri gæði.“ Þessa hendingu
las ég margoft og velti fyrir mér sem
barn. Saumað svörtum krossaumi í
dúk sem var á borði undir lampa inni
í stofu á bernskuheimili mínu. Dúk-
inn saumaði amma og gaf föður mín-
um ungum. Seinna skildi ég merk-
inguna til fulls, kannski einmitt í ljósi
þess sem hann kenndi mér, hamingj-
an býr innra með okkur, allt annað er
heppnin ein.
Þrátt fyrir miklar annir gaf hann
sér alltaf tíma til þess að taka þátt í
því sem við systkinin vorum að fást
við. Úr því sem á hugann leitaði var
leyst með næmi og umhyggju og
áhuga á öllu því sem okkur snerti.
Hann var hafsjór fróðleiks og minnið
hreint ótrúlegt, fljótlegra að spyrja
hann en að notast við uppflettirit og
miklu skemmtilegra því þannig
fylgdu samtöl sem veltu upp nýjum
fleti á málum. Ávallt fór maður ríkari
heim. Þannig hljóp nafni hans yfir
götuna heim til afa og ömmu og afi
leysti úr tormeltu námsefni með ein-
földum skýringum, „Mamma hann
afi kann allt!“ var viðkvæðið jafnan
þegar heim var komið. Barnabörnin
fengu öll að njóta sín á eigin forsend-
um. Umhyggjusamur og náinn afi
sem ekkert aumt mátti sjá.
Tveggja ára afaljúfi sem fluttist til
Svíþjóðar með okkur Birni, sendi
hann eitt bréf daglega fyrstu árin
með óborganlegum afasögum úr
Sporðagrunni. Öll myndskreytt
kostulegum teikningum. Allt til þess
að létta litlum manni aðskilnaðinn
við afa og ömmu, aðskilnað sem var
erfiður, því fyrsta æviárið hafði hann
notið þeirra forréttinda að fá að vera
í pössun hjá þeim á meðan ég var í
Myndlista- og handíðaskólanum.
Kom ég iðulega að þeim mátum þar
sem afi las fyrir hann fornan texta á
frummálinu og þýddi síðan. Ekki lét
hann sig muna um að passa kútinn
þegar hann fékkst við að þýða Apok-
rýfar bækur Gamla testamentisins.
Enda varð barnið undurfljótt altal-
andi og talaði hið besta bókmál.
Ein fyrsta minning mín um föður
minn er samofin síðustu vikum sjúk-
dómslegu hans, og hlýrri nærveru
hans þá, sem endranær, var að leiða
hann niður Njarðargötuna undir
skóhljóði
á héluðum gangstéttarhellum á
leið í Laufásborg. Teygja mig upp í
hlýja höndina og ekki vilja sleppa
takinu. Vilja miklu fremur vera eftir
heima og „passa“ pabba, sem lét það
eftir mér að fara með mig aftur heim
á Lokastíginn við litla hrifningu for-
stöðukonunnar. Mikið var það gott.
Leiðin að heiman hvern vetrarmorg-
un, þungbær mér þriggja ára, því þó
samtölin væru innileg og skemmtileg
eins og pabba var einum lagið, fylgdi
geigur því nær sem dró að leiðar-
enda. Höndin hlý, nærveran dýrmæt
í vitneskjunni um það að senn yrði ég
að sleppa af honum hendinni. Nú
hvíli ég ekki lengur hönd mína í lófa
hans. Síðustu ferðina fór hann og
sleppti mínu handtaki. Eftir stend ég
og fæ ekki fylgt honum lengra.
Við eigum ekkert nema stundina
sem við lifum sagði hann oft og er
það ekki einmitt þannig sem ham-
ingjumaður lifir. Fegurðin felst í því
að kunna að meta það sem maður á
og þakka það. Það fengum við öll að
finna sem áttum hann.
Tíminn dýrmætur, hvert augna-
blik eitthvað sem við vildum að væri
eilíft og varðveitist með okkur í
minningunni um náinn föður,
tengdaföður, vin, sálufélaga og afa.
Blessuð sé minning hans.
Harpa Árnadóttir.
Fráfall ástkærs tengdaföður míns
Árna Bergs markar vissulega skil í
lífi fjölskyldunnar sem og allra
þeirra sem urðu þeirrar gæfu aðnjót-
andi að fá að kynnast honum. Við
þessi tímamót er mér ljúft að minn-
ast hans í örfáum orðum.
Fyrstu kynni mín af Árna Bergi
og Lilju tengdamóður minni voru
einstaklega ánægjuleg og var mér
strax tekið opnum örmum af þeim
hjónum á þeirra hlýlega heimili. Mér
varð það fljótt ljóst hversu ástríkur
faðir Árni var og hve náið og sérstakt
samband ríkti á milli hans og Magn-
eu, líkt og átti eftir að myndast á
milli barnanna okkar og hans. Þegar
við fjölskyldan snerum heim úr námi
frá Boston, bjuggum við tímabundið
á heimili þeirra. Það var ákaflega
dýrmætur tími eftir áralanga fjar-
veru. Nú leita á hugann og rifjast
upp margar góðar stundir sem við
áttum þar saman. Sérstaklega var
oft notalegt að sitja og skrafa saman
yfir kaffibolla í eldhúskróknum þeg-
ar Árni gerði hlé á skrifum sínum.
Alltaf var gaman að ræða við hann,
hvort sem það voru mál líðandi eða
liðinnar stundar og hjá honum kom
maður svo sannarlega aldrei að tóm-
um kofunum. Hann hafði ekki síður
sérlega fína og beinskeytta kímni-
gáfu. Ófá voru sendibréfin sem hann
skrifaði okkur Magneu og Guðbjarti
syni okkar til Boston. Þar sagði hann
fréttir að heiman, gerði góðlátlegt
grín að heimilislífinu á Sporðagrunni
eða sagði frá skemmtilegum tilburð-
um heimiliskattarins. Bréfin voru
mikill gleðigjafi og þeirra jafnan
beðið með eftirvæntingu.
Árna var jafnan umhugað um fjöl-
skylduna, ekki síst barnabörnin. Ef
eitthvað bjátaði á var hann fyrstur
manna til að spyrja frétta og leggja á
ráðin. Fátt virtist gleðja hann meira
en að fara með unga kotroskna snáða
í bíltúr, þá gjarnan út á Reykjanesið
sem var í sérlegu uppáhaldi hjá hon-
um, spjalla um heima og geima eða
sýna þeim felustaði trölla og forynja.
Ógleymanlegt var þegar hann fylgdi
eftir einni slíkri ferð með Sigurbergi
okkar og sendi honum myndskreytt
bréf frá Krýsi hinum ógurlega!
Árni Bergur hafði einstaklega
góða nærveru, var ávallt yfirvegaður
og mikið prúðmenni. En fyrst og
fremst var hann ákaflega góður og
ósérhlífinn maður sem reyndist þeim
er til hans leituðu afar vel. Þrátt fyrir
einlægan áhuga á fræðistörfum lét
hann starf sóknarprestsins alltaf
sitja í fyrirrúmi. Þann tíma sem við
hjónin bjuggum á heimili þeirra
Lilju sá ég hvað starf sálusorgarans
er óeigingjarnt. Hann sinnti stórri
og erilsamri sókn af alúð og þar var
öllum gert jafnt undir höfði, öldruð-
um á dvalarheimilum sem og börn-
unum í sunnudagaskóla Áskirkju.
Hann nálgaðist börnin af einlægni og
virðingu og fangaði hug og hjörtu
þeirra allra með minnilegum frá-
sögnum. Víst er að barnamessurnar
hans eru börnunum okkar og fleirum
gott veganesti fyrir framtíðina.
Barátta Árna Bergs við illvígan
sjúkdóm var bæði löng og ströng en
styrkur hans og æðruleysi var aðdá-
unarvert. Við fjölskyldan héldum því
í vonina í lengstu lög og samglödd-
umst honum við hvern áfangasigur í
baráttunni. Það er því þeim mun
sárara nú að verða að sætta sig við að
komið sé að kveðjustundu. Árni
Bergur var börnunum okkar kær og
elskaður afi. Mér reyndist hann ein-
stakur tengdafaðir og kynni mín af
honum voru mér mikill ávinningur.
Fyrir það vil ég þakka.
Guð blessi minningu hans.
Hákon Guðbjartsson.
Baráttunni er lokið og Árni er
horfinn. Þótt við hefðum gert okkur
grein fyrir hvert stefndi var höggið
samt sem áður þungt. Minningarnar
hrannast upp, margar bundnar
æskuárunum á Freyjugötu þegar
Árni stóri bróðir var með litla bróður
í eftirdragi. Og litli bróðir var þung-
ur á sér, seinn að hlaupa en stundum
gátu uppátæki stóra bróður leitt til
þess að þörf var á hraðri undan-
komu. Þá var erfitt að þurfa að hafa
lítinn, þunglamalegan strák í eftir-
dragi. En Árni brást ekki og passaði
vel upp á bróður sinn. Hann þekkti
svo marga hann Árni. Hann lét sér
ekki nægja að hafa áhuga á bílum og
fylgjast með úr fjarlægð heldur
gerði hann sér far um að kynnast
þeim sem lifðu í undraveröld þeirra.
Landleiðaverkstæðið á Grímsstaða-
holti var einn afkimi í þeirri veröld.
Þar þekkti Árni bæði viðgerðarmenn
og bílstjóra og ófáar salibunur feng-
ust út á þau kynni. Svo vaknaði flug-
áhuginn og það sama gerðist þá að
Árni horfði ekki bara á flugvélar
fljúga heldur kynntist flugvirkjum
og flugmönnum. Árni safnaði miklu
efni um það sem var að gerast í flug-
heiminum og möppunni sem hann
útbjó með úrklippum og myndum af
flugvélum var mikið flett. Loftleiðir
var félagið okkar.
Hugur Árna stefndi alltaf í átt að
guðfræðinámi. Hann lauk guðfræð-
inni á mjög skömmum tíma og með
glæsilegum árangri og sá árangur
var þeim mun betri þegar haft er í
huga að hann stundaði líka vinnu
meðfram námi enda átti hann einnig
fyrir fjölskyldu að sjá. Að námi loknu
tók við farsæll prestsskapur, fyrst í
Ólafsvík og síðan í Ásprestakalli í
Reykjavík. Árni var mikill prestur.
Hann var í hópi bestu prédikara sem
íslenska kirkjan hefur átt. Hann
hafði mikið vald á íslenskri tungu
enda víðlesinn í bókmenntum. Hann
bjó yfir góðum orðaforða og kunni að
setja mál sitt fram með snilldarleg-
um hætti. Hann flutti mál sitt vel,
hafði góðan róm og fallegan. Og svo
var Árni mikill guðfræðingur. Hann
las mikið guðfræði og fylgdist vel
með í því sem gerðist í heimi hennar.
Biblíufræði voru aðaláhugasvið hans
og þá fyrst og fremst nýjatestament-
isfræði þar sem hann var mjög fær
fræðimaður og átti mikið og verð-
mætt bókasafn í þeirri grein. Mál-
snilld hans og lærdómur í guðfræði
gerði Árna að þeim prédikara sem
hann var. Og þá má ekki gleyma því
innsæi í mannlegt líf og tilveru sem
Árni bjó yfir. Það var ætíð uppbyggj-
andi að sækja kirkju til hans og það
var ekki til sá texti að Árni gæti ekki
gert honum skil og heimfært hann til
nútímans. Hann sinnti fermingar-
börnum af mikilli alúð og hélt uppi
öflugu barnastarfi í kirkju sinni. Og
Árni var mikill sálusorgari og eftir-
sóttur enda ætíð búinn til að veita
þjónustu, huggun og styrk þeim sem
til hans leituðu, syrgjendum ekki
síst. Og jafnhliða öllum þessum önn-
um í prestskap sinnti Árni ýmsum
öðrum störfum. M.a. var hann
stundakennari við guðfræðideildina
um árabil, einnig prófdómari við
deildina og starfaði í þýðingarnefnd
Gamla og Nýja testamentisins. Þá
vann hann það stórvirki að þýða úr
frummálunum Apókrýfar bækur
Gamla testamentisins sem út komu
með inngangi hans og skýringum ár-
ið 1994. Það var undravert hvernig
Árni komst yfir þetta allt og virtist
skila allri vinnu jafn vel. Það hefur
áreiðanlega hjálpað honum í oft erf-
iðum störfum að hafa þegið þá ríku
kímnigáfu sem hann bjó yfir og
margir fengu að njóta. Barátta hans
við sjúkdóminn skæða var löng og
ströng. Í þeirri baráttu sýndi hann
undravert þrek og æðruleysi. Og þar
kom í ljós hans sterka trú á hinn
krossfesta og upprisna Jesú Krist.
Í hugum okkar sem næst honum
stóðum ríkir sorg og söknuður –
tómleiki. Við fáum ekki séð að unnt
sé að fylla það skarð sem hann lætur
eftir. En við kveðjum hann í sömu
trú og hann játaði sjálfur og þannig
er orðuð í bænarsálminum hans
pabba: „Við krossins djúpa, hreina
harm þú helgar alla kvöl.“ (Sálma-
bók nr. 356) Í þeirri trú biðjum við
Lilju, börnunum hennar og fjöl-
skyldum þeirra blessunar og hugg-
unar á þessari stundu. Guð blessi
minningu Árna Bergs.
Guðrún Edda og Einar.
Hann var einstakur maður, hann
Árni Bergur mágur minn.
Leiðir okkar lágu saman fyrir 47
árum þegar við Rannveig systir hans
fundum hvort annað og ákváðum að
verja lífinu saman. Fyrsta heimilið
okkar var í kjallaranum hjá tengda-
foreldrunum, en elstu systkinin voru
farin að heiman til náms en fimm
bræður voru enn í foreldrahúsum
sem voru óeiginleg menntastofnun
þar sem mikil gleði og kærleiki mót-
aði heimilislífið. Árni Bergur var
þeirra elstur, menntaskólanemi,
fríður kvennaljómi, hnyttinn í til-
svörum og leiftrandi greindur. En
skólinn þrengdi að honum, hann
hafði áhuga á flugnámi og svo fór að
hann hætti námi, fór til útlanda og
síðan að vinna. Hann vann við
margskonar störf sem urðu honum
sjóður lífsreynslu; barnakennsla,
fiskvinna, stjórnsýsla í sjávarþorpi,
bókhald í stórfyrirtæki. Öll þessi
reynsla ræktaði með honum og
dýpkaði þá djúpstæðu virðingu fyrir
öðru fólki sem honum hafði verið inn-
rætt heima. Næmi hans á líðan fólks,
nærfærni hans og hlýja olli því að
flestir nutu sín í návist hans, auk
þess sem samvera með Árna Bergi
var alltaf skemmtileg, kímnigáfa
hans var óborganleg. Hann var frá-
bær sögumaður eins og þau systkin
öll, hvert með sitt sérsvið í húmorn-
um, allt græskulaust en grátfyndið.
Það var mikil veisla þegar þau komu
saman og rifjuðu upp minningar eða
sögðu lífsreynslusögur.
Hann starfaði um skeið á Bíldudal
og eignaðist þar Lilju að lífsföru-
naut, sem aldrei brást en skapaði
honum alla tíð þær aðstæður að hann
gat notið sín og unnið sitt mikla
dagsverk.
En straumhvörfin í lífi Árna Bergs
voru þegar þeim fæddist Harpa litla.
Elskan og ábyrgðin fyrir henni varð
til þess að hann hvarf aftur til náms,
lauk stúdentsprófi utanskóla með
vinnu og vatt sér síðan í guðfræði-
nám. Um skeið voru þeir þrír bræð-
urnir samtíma í deildinni, Einar,
Karl og Árni Bergur, og þá var
margt guðfræðilega úrlausnarefnið
tekið fyrir við kvöldmatinn á Berg-
staðastrætinu. Árni tókst á við guð-
fræðinámið sem þroskaður maður,
hann var afar skipulagður, með skýr
markmið, mikla einbeitingu og óbil-
andi áhuga á verkefninu. Hann lauk
kandidatsprófi með glæsibrag þótt
hann ynni lengst af með náminu. En
þessir hæfileikar hans og vinnulag
nýttist honum ekki síður í prests-
þjónustunni í Ólafsvík og Ássöfnuði í
Reykjavík. Hann naut mikilla vin-
sælda og virðingar sem prestur enda
sparaði hann sig ekki. Hann tengdist
náið fjölmörgum fjölskyldum, ekki
síst þar sem sorgin barði á dyr og
það var með ólíkindum hvernig hon-
um tókst að fylgjast með og styðja
þær fjölskyldur um árabil meðan
hemaði yfir sárin.
ÁRNI BERGUR
SIGURBJÖRNSSON