Fréttablaðið - 23.01.2004, Blaðsíða 16

16 23. janúar 2004 FÖSTUDAGUR
■ Evrópa
HERÓP GEGN NÁGRÖNNUNUM
Í gær voru vörur frá Chile brenndar á
björtu báli í nágrannaríkinu Bólivíu þegar
íbúar minntust þess að eitt hundrað ár eru
liðin frá því að Bólivíumenn misstu
aðgang að Kyrrahafinu þegar Chile
yfirtók strandsvæði Bólívíu.
Hjúkrunarráð Landspítalans:
Gróf aðför
HEILBRIGÐISMÁL Stjórn hjúkrunar-
ráðs lítur á þann niðurskurð á
starfsemi LSH sem nú hefur verið
ákveðinn sem grófa aðför að heil-
brigðiskerfi landsmanna, segir í
ályktun sem samþykkt var á fundi
hjúkrunarráðs LSH í gær.
„Með þessum aðgerðum er
vegið að þjónustu spítalans við
landsmenn,“ segir í ályktuninni.
„Þær aðgerðir sem nú þegar hafa
verið ákveðnar munu skerða þjón-
ustu við flesta sjúklingahópa spít-
alans, biðlistar lengjast, þjónusta
við langveika er verulega skert og
bráðaþjónusta minnkar. Fjöldi
sjúklinga á hvern hjúkrunarfræð-
ing er nú þegar meiri en á sam-
bærilegum sjúkrahúsum erlendis.
Það stofnar öryggi sjúklinga í
hættu og eykur líkur á mistökum.
Pólitískan vilja hefur algerlega
vantað til að marka stefnu um
hlutverk og fjármögnun spítalans,
þrátt fyrir endurteknar tillögur,
ábendingar og óskir starfsmanna
hans.“
Ráðið varpar þeirri spurningu
til Alþingis og ríkisstjórnar hvort
við gerð fjárlaga fyrir árið 2004
hafi verið tekið tillit til gildandi
laga um heilbrigðisþjónustu, laga
um réttindi sjúklinga og heil-
brigðisáætlunar til ársins 2010? ■
Yfirbragð handahófs
fremur en þekkingar
Því fer víðs fjarri að hækkun útgjalda Landspítala-háskólasjúkrahúss stafi af slökum rekstri, segir
forstjóri spítalans. Gengið var út frá röngum forsendum og Alþingi fór offari í ákvörðunum
sínum, segir fyrrverandi landlæknir.
HEILBRIGÐISMÁL Magnús Pétursson,
forstjóri Landspítala-háskóla-
sjúkrahúss, segir að það sé ekki á
færi spítalans eins að ná fram lægri
útgjöldum til lyfjamála. Þau ráðist
af því viðskiptaumhverfi sem spít-
alinn búi við. Þá hafi miðlægir
kjarasamningar vegið þungt í aukn-
ingu útgjalda.
Í opinberri umræðu undanfar-
inna daga um samdráttaraðgerðir á
LSH hafi komið skýrt fram, að
stjórnvöld telji fjárframlög til spít-
alans nægileg og hafi verið það und-
anfarin ár. Þessu til staðfestingar sé
nefnt að inn í fjárlagagrunn spítal-
ans hafi verið bætt 500 milljónum
króna 2004.
„Ákvarðanir sem þessar hafa
óþarflega mikið yfirbragð handa-
hófs fremur en þekkingar á þeim
aðstæðum sem spítalinn býr við,“
segir hann og bætir við að þjónusta
við sjúklinga og almenning skerðist
óhjákvæmilega, auk þess sem að-
gerðirnar geti leitt til minnkandi
öryggis.
Hann bendir enn fremur á að
haldið hafi verið á loft að fjárfram-
lög til spítalans hafi aukist um sex
milljarða króna á árunum
2001–2003. Hafa verði í huga að
þessi hækkun útgjalda komi að
langmestu leyti fram í launum og
lyfjakostnaði spítalans. Laun og
starfsmannatengdur kostnaður
hans nemi um 70 prósentum af út-
gjöldum og lyfjakostnaður nemi um
16 prósentum.
Því fari víðsfjarri að umrædd
kostnaðaraukning stafi af slökum
rekstri spítalans. Meginskýringin á
hækkun launaútgjalda sé vegna
miðlægra kjarasamninga og ekkert
bendi til þess að spítalinn hafi tapað
launaþróun sinna starfsmanna frá
sér.
Hvað varði lyfjakostnað þá hafi
gengið erfiðlega að ná samstöðu um
verðuppfærslu svokallaðra S-
merktra lyfja, sem séu í umsjá spít-
alans. Því hafi útgjöld iðulega farið
út fyrir þann ramma sem settur
hafi verið í fjármálum. Í ár leggi
spítalinn að minnsta kosti 300 millj-
ónir króna í lyf og hjúkrunarvörur
umfram það sem forsendur fjárlaga
kveði á um. Það verði tekið af öðr-
um þáttum útgjalda.
„Fjármálaráðherra og heilbrigð-
isráðherra hafa mikið að segja um
þá þróun sem á sér stað í kjaramál-
um og lyfjakostnaði,“ segir Magnús.
Óhæfur samanburður
Framlag ríkissjóðs til rekstrar
LSH er samkvæmt fjárlögum 24,8
milljarðar króna. Stjórnendur spít-
alans segja að enn vanti 1,4 milljarð
til að halda rekstrinum óbreyttum.
Tvær nefndir vinna nú að athugun á
stöðu og framtíð sjúkrahússins.
Forstjórinn segist vænta þess, að
stjórnvöld gefi þeim ráðrúm til að
skila af sér skýrslum áður en þau
taki frekari ákvarðanir um sam-
drátt.
Þær samdráttaraðgerðir sem
stjórnendur spítalans hafa nú
ákveðið að láta koma til fram-
kvæmda eiga að skila 7–800 milljón-
um króna. Þá standa enn 4–500
milljónir út af borðinu. Ekki er ljóst
hvernig því takmarki sparnaðar
verður náð.
Ólafur Ólafsson, fyrrverandi
landlæknir, hefur að undanförnu
bent á athyglisverð atriði, sem
varða samanburð á rekstri LSH og
breskra sjúkrahúsa. Skýrslu ríkis-
endurskoðunar á starfsemi LSH og
umræddum samanburði hefur verið
haldið mjög á loft. Ólafur álítur að
þessi samanburður sé alls ekki
raunhæfur og rökstyður það:
„Í slíkum samanburði verður að
taka tillit til samfélagsástands og
heilbrigðisástands í viðkomandi
löndum,“ segir hann. „Gríðarlegur
munur er á milli Íslands og Bret-
lands í þessum efnum. Ævilíkur og
ungbarnadauði eru mikilvægir
þættir. Til dæmis er kransæðastífla
helmingi algengari í Bretlandi held-
ur en á Íslandi. Hvað varðar dánar-
tíðni þá eru þeir með einna verstu
myndina í Vestur-Evrópu, þegar við
erum með bestu myndina.“
Þingið fór offari
Ólafur segir fullyrðingar um að
Ísland eyði langmest allra landa í
heilbrigðisþjónustu alls ekki réttar.
„Við skerum okkur verulega frá
mörgum OECD-þjóðum, þar sem
stór hluti öldrunarþjónustunnar hjá
okkur er rekin innan heilbrigðis-
þjónustunnar. Þetta er meira eða
minna undir félagsþjónustunni í
öðrum löndum.“
Ólafur bendir á að á síðasta ári
hafi 9,4 milljarðar farið til öldrunar-
mála frá heilbrigðismálaráðuneyt-
inu. Fyrir liggi skýrsla franskra sér-
fræðinga frá OECD, þar sem fram
komi meðal annars að öldrunarþjón-
ustan geti verið allt að sem svarar
1,5 prósent af vergri þjóðarfram-
leiðslu.
„Það segir okkur, að það mætti
lækka þennan kostnað við heilbrigð-
isþjónustuna úr 9,4 prósentum af
vergri framleiðslu í átta prósent
með því að færa öldrunarþjónust-
una undir félagsmál,“ segir Ólafur.
„Með þessu myndum við eyða í heil-
brigðismál svipuðum upphæðum og
gerist meðal OECD-þjóða.“
„Ég held að það megi rekja þenn-
an sparnaðardraug að meira eða
minna leyti til æsinga í þinginu út af
því að við eyddum allra landa mest
í heilbrigðisþjónustu. Menn voru
ekki með réttar forsendur. Þessar
tölur sem Alþingi varpaði út yfir
þjóðina hefur vafalaust haft óbein
veruleg áhrif á þessar sparnaðartöl-
ur á LSH. Stjórnendur spítalans
verða auðvitað að fara að fyrirmæl-
um stjórnvalda. Ég held að þingið
hafi farið offari í þessum ákvörðun-
um. Vilji einhver kynna sér þetta af
eigin raun, er auðvelt að fletta upp í
fjárlögum ríkisins fyrir 2004 því
þar liggur ljóst fyrir hvaða þjónusta
er veitt af hverju ráðuneyti.“ ■
Dæmd í lífstíðarfangelsi:
Myrti son sinn
KANSAS, AP Bandarísk kona hefur ver-
ið dæmd í lífstíðarfangelsi fyrir að
drepa son sinn með því að vefja utan
um hann límbandi til að refsa honum
fyrir að stela smákökum.
Christy Edgar skildi son sinn eftir
í þessu ástandi í heila nótt á heimili
fjölskyldunnar í Kansas. Drengurinn
gat andað inn um nefið en kafnaði
þegar hann byrjaði að kasta upp. For-
eldrarnir voru báðir ákærðir fyrir
morðið á drengnum og misþyrmingar
á börnum sínum þremur. Barnfóstra
þeirra var einnig ákærð auk meðlima
í kristilegum sértrúarsöfnuði.
Christy Edgar játaði sig seka um
morð gegn ráðleggingum verjanda
síns. Eiginmaðurinn og barnfóstran
voru dæmd í lífstíðarfangelsi í sept-
ember. ■
H
im
in
n
o
g
h
a
f
–
9
0
4
0
0
0
6
a
Gefðu ástinni byr undir báða vængi með
flugmiða til London eða Kaupmannahafnar.
Nánari upplýsingar um verð og skilmála á
www.icelandexpress.is.
Gjafabréf Iceland Express
Bóndadags-
gjöfin í ár
HALLAR UNDAN FÆTI HJÁ BLAIR
Vinsældir Tonys Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, hafa minnk-
að, ef marka má nýja skoðana-
könnun. 59% aðspurðra segjast
óánægðir með frammistöðu Bla-
irs en 32% eru ánægðir. Engu að
síður nýtur Verkamannaflokkur-
inn meira fylgis en íhaldsmenn.
37% kjósenda styðja Verka-
mannaflokkinn en 35% Íhalds-
flokkinn.
HARRY PRINS TIL AFRÍKU Harry
prins, yngri sonur Karls Breta-
prins, mun dvelja í Afríku í tvo
mánuði og taka þátt í verkefnum
sem miða að því að aðstoða ungar
mæður og börn. Af öryggisástæð-
um verður ekki gefið upp hvenær
og hvert prinsinn mun fara.
Harry dvaldi á búgarði í Ástralíu
í þrjá mánuði á síðasta ári.
OPINBERIR STARFSMENN MÓT-
MÆLA Starfsfólk á sjúkrahúsum
í Frakklandi efndi til mótmæla í
gær til að þrýsta á um aukin fjár-
framlög, fjölgun starfsmanna og
betri vinnuaðstæður. Á sama
tíma lögðu starfsmenn flugvalla í
París niður vinnu til að mótmæla
áformum ríkisins um að selja
hluti í fyrirtækinu sem rekur
vellina.
VILJANN VANTAR
„Pólitískan vilja hefur algerlega vantað til
að marka stefnu um hlutverk og fjármögn-
un spítalans, þrátt fyrir endurteknar tillög-
ur, ábendingar og óskir starfsmanna hans.“
DÆMI UM FÆKKUN ÁRSVERKA
Starfsmannafélag ríkisstofnana 46
Hjúkrunarfræðingar 23
Læknar 21
Meinatæknar 6
Sálfræðingar 6
Félagsráðgjafar 5
GEIR H. HAARDE
Launaþróun er að
stórum hluta á
könnu fjármála-
ráðherra.
JÓN
KRISTJÁNSSON
Heilbrigðisráðherra
hefur um þróun
lyfjakostnaðar að
segja.
MAGNÚS
PÉTURSSON
Forstjórinn hafnar
að um slakan rekst-
ur sé að ræða.
ÓLAFUR
ÓLAFSSON
Fyrrverandi land-
læknir gagnrýnir
forsendur.
Fréttaskýring
JÓHANNA S. SIGÞÓRSDÓTTIR
■ skrifar um málefni Landspítalans.
LANDSPÍTALINN
Einni neyðarmóttöku spítalans verður lokað um helgar, sem þýðir væntanlega að meiri
þungi flyst yfir á hinar.