Fréttablaðið - 23.01.2004, Blaðsíða 26

23. janúar 20042 Fjármál heimilanna
HÚSNÆÐISKAUP
Miklu máli skiptir að gefa sér tíma til að undirbúa fasteignakaupin, leita sér ráðgjafar hjá fagfólki í fasteignaviðskiptum og reyna að finna
besta fjármögnunarkostinn.
Fjölbreyttir valkostir
til húsnæðiskaupa
Þegar hugað er að húsnæðis-kaupum er að mörgu að hyggja,
en einstaklingar geta nú valið ýms-
ar leiðir til að fjármagna slíkt. Hús-
bréfalán Íbúðalánasjóðs geta
numið 70% af kaupverði íbúða þeg-
ar keypt er í fyrsta sinn, en 65%
þegar keypt er í annað sinn. Þau
eru að hámarki 8 milljónir fyrir
notaðar íbúðir og um 9 milljónir
fyrir nýjar, en það getur ekki farið
yfir 85% af brunabótamati fast-
eignarinnar. Þetta eru jafngreiðslu-
lán, sem þýðir að greiðslur eru
alltaf jafnar, miðað við að verð-
trygging sé engin. Þeim sem eru
innan ákveðinna tekju- og eigna-
marka gefst kostur á svokölluðum
viðbótarlánum.
Með breytingum á húsnæðis-
lánakerfinu sem fyrirhugað er að
taki gildi 1. júlí í sumar er stefnt að
afnámi húsbréfakerfisins. Í staðinn
koma verðtryggð peningalán með
breytilegum vöxtum sem fara eftir
þeim vaxtakjörum sem í boði eru
þegar lánin voru tekin.
Bankarnir hafa enn fremur
kynnt til sögunnar nýja leið við
fjármögnun húsnæðiskaupa. Boðið
er upp á lán í erlendri mynt, með
töluvert lægri vaxtaprósentu en
áður, og eru lánin óverðtryggð að
auki. Áhættan sem fylgir þessum
lánum er hins vegar sú að lánsupp-
hæðin breytist í takt við gengi
krónunnar og gætu sveiflur því
verið talsverðar. Hægt er að taka
5-40 ára lán í erlendri mynt og get-
ur veðsetning numið allt að 80% af
sölumati eignarinnar.
Sérstakt heimilislán er ein af
þeim fjármögnunarleiðum sem eru
í boði og fyrir suma gæti það verið
spennandi valkostur því afgreiðslu-
tími þess er stuttur. Um er að ræða
peningalán sem getur numið allt að
10 milljónum króna og er það
tryggt með veði í viðkomandi fast-
eign, en vegna fyrstu kaupa er há-
marksveð 70%.
Fjármálafyrirtæki bjóða þeim
sem eru í fasteignahugleiðingum
upp á fjölbreytta ráðgjöf sem get-
ur reynst mjög þýðingarmikil áður
en tekist er á við þær fjárhagslegu
skuldbindingar sem fylgja íbúða-
kaupum. Húsnæðis- og heimilislán
Íbúðalánasjóðs og bankanna taka
mið af fjárráðum og þörfum við-
komandi og það fer meðal annars
eftir greiðslumati hvað hentar í
þeim efnum. Miklu máli skiptir að
gefa sér tíma til að undirbúa fast-
eignakaupin, leita sér ráðgjafar
hjá fagfólki í fasteignaviðskiptum
og reyna að finna besta fjármögn-
unarkostinn. Til að lesendur geti
glöggvað sig á þessu tökum við
dæmi um einstakling sem kaupir
15 milljóna króna fasteign og skoð-
um greiðslubyrði hans út frá hús-
bréfaláni Íbúðalánasjóðs annars
vegar og hins vegar bankaláni í er-
lendri mynt.
bryndis@frettabladid.is
Launareikningurinn:
Drátturinn er dýr
Yfirdráttur á launareikningi erþægilegt tæki til þess að mæta
óvæntum útgjöldum. Gallinn við
yfirdráttinn er sá að margir hafa
tilhneigingu til þess að færa núllið
niður í mörk yfirdráttarins. Sá
sem þannig er háttað um upplifir
sig ekki sem blankan fyrr en
mörkum yfirdráttar er náð.
Hvað kosta svo herlegheitin?
Uppáhalds viðskiptavinir banka
ganga undir heitinu skilvísir
skuldarar. Þessi hópur hefur oft
ágætar tekjur, en er að jafnaði
með háan yfirdrátt. Hálf milljón
er ekki óalgeng tala á yfirdrætt-
inum. Flestir borga 14 til 15%
vexti af yfirdrætti. Árskostnað-
urinn af 500 þúsund króna yfir-
drætti er því milli 70 og 80 þús-
und krónur. ■
Hvað gerir þú til að spara?
Fer í mat til mömmu
Dagný Jónsdóttir þingkona seg-ist ekki taka neinar meðvitað-
ar ákvarðanir hvað varðar sparn-
að. „Þegar maður er einn í heimili
eru nú ekki margar leiðir til þess.
Kannski helst að fara í mat til
mömmu,“ segir hún og hlær. „Það
er samt meira tímasparnaður en
hitt.“
Dagný segist vitaskuld leggja
peninga fyrir í banka. „Ég geri
það alltaf af því að maður er í
ótraustu starfi og veit ekki hvað
tekur við. Mér finnst það mjög
mikilvægt.“ ■
Húsbréfalán Íbúðalánasjóðs
*Lán á 5,1% vöxtum vegna fyrstu kaupa
á 15 milljóna fasteign.
Til 25 ára
Lán 10.500.000 (9,2 millj. í húsbréfum
og 1,3 millj. í lausu veðplássi)
Afb. á mán. 54.400
Afb. á ári 653.000
Heildargr. á 25 árum 16.322.400 (þar af
9,2 millj. í afborganir og 7,1 millj. í vexti)
Til 40 ára
Lán 10.500.000 (9,2 millj. í húsbréfum
og 1,3 millj. í lausu veðplássi)
Afb. á mán 45.000
Afb. á ári 540.000
Heildargr. á 40 árum 21.601.000 (þar af
9,2 millj. í afborganir og 12,3 millj. í
vexti)
Bankalán til húsnæðiskaupa í erlendri
mynt
*Gert er ráð fyrir 60% veði í 15 milljóna
fasteign.
** Óverðtryggt lán sem ber 4,51%
nafnsvexti. (Ath. vextir eru breytilegir)
Til 30 ára
Lán 9.000.000
Afb. á mán. 59.000
Afb. á ári 708.000
Heildargr. á 30 árum 15.222.840 (þar af
8,6 millj. í afborgarnir og 6,5 í vexti)
DAGNÝ JÓNSDÓTTIR
Leggur peninga fyrir enda í ótraustu starfi.
MIKILL KOSTNAÐUR
Árskostnaðurinn af 500 þúsund króna yfir-
drætti er milli 70 og 80 þúsund krónur.
Það myndi vera Mazda 323árgerð 1980, sem ég fjár-
festi í tíu ára gömlum,“ segir
Sigurjón Kjartansson dag-
skrárgerðarmaður. „Hann var
sjálfskiptur með allt of lítilli
vél og gekk eins og meðal
saumavel. Mér tókst að bræða
úr honum í þrígang og þurfti
að sjálfsögðu að skipta jafn oft
um vél. Ég hefði átt að setja
peningana í betri bíl. En svo
má ekki gleyma Sögu mann-
kyns sem ég lét véla mig í að
kaupa. Hún kostaði náttúrlega
ekki bara það sem hún kostaði
heldur tók lögfræðiinnheimtan
aldeilis toll. Ég lét blekkjast af
einhverjum snillingnum sem
laug því að mér að ég væri að
þiggja bókagjöf,“ segir Sigur-
jón en þvertekur ekki fyrir að
hann gæti fallið fyrir þessu
bragði aftur.
„Ég keypti líka allar Tinna-
spólurnar þegar ég var tvítug-
ur, og borgaði fyrir þær um það
bil 60.000 krónur þegar upp var
staðið.
Þetta var svona dæmi, borga
500-kall á mánuði og manni
finnst varla taka því að borga
það. Það fór auðvitað allt í lög-
fræðing og eru væntalega dýr-
ustu Tinnaspólur sem sögur
fara af. En þær hafa þó nýst
mér, því krakkarnir mínir elska
þær.“ ■
Verstu kaupin:
Dýrustu Tinna-
spólur sögunnar
SIGURJÓN KJARTANSSON
Keypti ómögulega Mözdu og þurfti að skipta þrisvar um vél í henni. Bækur og spól-
ur hafa líka reynst honum dýrkeyptar.
Bíllinn er mesta þarfaþing ogmargir telja sig ekki geta án
hans verið. Þeir eru hins vegar
færri sem gera sér fulla grein
fyrir því hvað bíllinn kostar.
Rekstur á nýjum meðal fjöl-
skyldubíl kostar frá 600 þúsund
krónum og upp í 1,2 milljónir.
Vá! Það þýðir að tekjurnar til
þess að reka bílinn þurfa að
vera frá 40% upp í 60% hærri til
þess að standa undir rekstrin-
um, allt eftir því hversu mikil
jaðarskattaáhrifin eru. Til þess
að vinna fyrir bílnum þurfa
menn að þéna frá 850 þúsund
krónum upp í tæpar tvær millj-
ónir. Þessi kostnaður er sam-
kvæmt útreikningum Félags Ís-
lenskra bifreiðaeigenda. For-
sendur útreikninganna gera ráð
fyrir verðrýrnun og kostnaði við
fjárbindingu í bílnum. Í tölunum
er ekki gert ráð fyrir fjár-
magnskostnaði vegna lántöku
við bílakaup.
Þeir sem auðveldlega geta
verið án bíls ættu að hugsa sig
tvisvar um. Töluvert marga
leigubíla má taka fyrir þessar
upphæðir. Fleiri en einn bíll er á
mörgum heimilum og eflaust
mörgum hollt að skoða hvort
þörf sé fyrir bíl númer tvö. Það
má nefnilega gera ýmislegt ann-
að fyrir það sem sparast við það
að losna við að reka eitt stykki
bíl. Það er líka svo bráðhollt að
ganga. ■
BÍLAR
Bílar eru óneitanlega þarfaþing en það
kostar skildinginn að reka þá.
REKSTUR BIFREIÐAR
Verðflokkur (kr.) 1.350.000 1.350.000 1.700.000 1.700.000 2.450.000 2.450.000
Eignarár 5 3 5 3 5 3
Akstur á ári (km) 15000 30000 15000 30000 15000 30000
A: KOSTNAÐUR VEGNA NOTKUNAR
Kostnaður á ári 233.840 400.580 262.570 455.140 326.630 553.760
B: TRYGGINGAR. SKATTAR OG SKOÐUN
Kostnaður á ári 142.400 142.100 153.600 153.300 164.200 163.900
C: BÍLASTÆÐI OG ÞRIF
Kostnaður á ári 21.400 23.500 21.400 23.500 21.400 23.500
D: VERÐRÝRNUN
Verðrýrnun/ári (kr) 168.750 209.250 212.500 263.500 306.250 379.750
E: Fjármagnskostnaður
Vaxtakostnaður 7% 64.969 72.529 81.813 91.333 117.906 131.626
SAMTALS HEILDARKOSTNAÐUR YFIR 1 ÁR
Heildarkostn. á ári 631.359 847.959 731.883 986.773 936.3861.252.536
Heildarkostn. á km 42,09 28,27 48,79 32,89 62,43 41,75
Heimild: Heimasíða Félag íslenskra bifreiðaeigenda
Einkabifreiðin og pyngjan:
Þarfasti þjónninn kostar sitt