Fréttablaðið - 23.01.2004, Blaðsíða 18

18 23. janúar 2004 FÖSTUDAGUR
■ Ísrael
MÓTMÆLI Í PARÍS
Starfsfólk sjúkrahúsa í París mótmælti í gær
slæmri vinnuaðstöðu og krafðist aukins
fjármagns til heilbrigðismála. Til að leggja
áherslu á kröfurnar ýttu hjúkkurnar á undan
sér hjólastól með beinagrind, sem tákna
átti Jacques Chirac Frakklandsforseta.
Formaður Vélstjórafélagsins:
Eru læknar spítalaverðir?
STARFSHEITI „Frá mínum bæjardyr-
um séð er þetta nýja starfsheiti al-
veg út í hött og segir ekkert til um
störfin sem vélfræðingarnir sinna
við aflstöðvarnar,“ segir Helgi
Laxdal, formaður Vélstjórafélags
Íslands, á heimasíðu félagsins.
Hann vísar þar til hugmynda
Landsvirkjunar þess efnis að vél-
fræðingar á aflstöðvum orkufyrir-
tækisins fái starfsheitið stöðvar-
vörður. Helgi Laxdal telur að fyrir
ókunnuga geti nafnið bent til þess
að vélfræðingarnir séu nokkurs
konar stöðvarhúsverðir, sem hafi
það hlutverk að vakta stöðvarnar
með tilliti til mannaferða og fleira.
„Það er ekki hlutverk vélfræð-
inganna við stöðvarnar. Þeirra hlut-
verk er að sjá um rekstur þeirra.
Með þeirri einstöku andagift sem
Landsvirkjun hefur sýnt í þessu
máli er það býsna nærtækt að kalla
dómara landsins dómverði, lækn-
ana spítalaverði og bankastjórana
bankaverði,“ segir Helgi Laxdal.
Fulltrúar Landsvirkjunar og Vél-
stjórafélagsins þinga í næstu viku
og reyna að ná sáttum í málinu. ■
Átthagaást og upplausn
Fjölskyldur snúa hver af annarri til fyrri tíma og afskrá sjávarútvegs-
fyrirtæki af markaði. Átthagaástin sögð ráða. Fyrirtækin keypt af
markaði fyrir brot af upplausnarverði líkt og á Akureyri.
Nokkur sjávarútvegsfyrirtækisem teljast til burðarása í sín-
um byggðum hafa horfið af verð-
bréfamarkaði og stefna á að halda
eignarhaldi með sama hætti og áður
en fyrirtækin voru skráð á opinber-
an markað. Einnig eru dæmi um að
heimamenn reyni í örvæntingu að
kaupa fyrirtæki sem hafa verið
komin að meirihluta í eigu aðkomu-
manna. Þar er nærtækt að líta til
Tanga hf. á Vopnafirði þar sem
heimamenn keyptu hlut Eskju á
Eskifirði í fyrirtækinu og náðu þar
með forræði yfir eigin fyrirtæki.
En kaupin kosta heimamenn um 900
milljónir króna og þeir leita nú log-
andi ljósi að fjármagni og meðeig-
endum til að geta haldið fyrirtæk-
inu í heimabyggð. Seyðfirðingar
hafa staðið í sömu spörum. Dverga-
steinn, stærsta fyrirtæki þeirra,
komst í eigu Skagstrendings og síð-
ar Brims. Uppnám varð þegar
ákveðið var að loka fyrirtækinu
þvert á gefin loforð við samruna.
Þar tókst heimamönnum með harm-
kvælum að kaupa fyrirtækið aftur.
Kvíði og fórnarlömb
Óttinn við að ljóti kvótakallinn
komi og hrifsi til sín kvóta heima-
manna hefur verið áberandi í um-
ræðunni undanfarið. Sporin
hræða í þeim efnum því Útgerðar-
félag Akureyringa, Samherji,
Haraldur Böðvarsson hf. og
Tjaldur á Rifi, svo einhver séu
nefnd, hafa verið dugleg við að
höggva í kvóta þorpa og bæja sem
ekki hafa haft neinar varnir. Það
skondna við allt þetta er að nú
virðist byltingin ætla að éta börn-
in sín og Akureyringar, Akurnes-
ingar og Skagstrendingar, sem
verið hafa sannkölluð blómabörn
kvótabyltingarinnar, glíma nú við
sama kvíðann og fórnarlömb
þeirra áður. Óhugur hefur gripið
um sig, sérstaklega á Akureyri,
við þá tilhugsun að á næstunni
verði Útgerðarfélag Akureyringa,
stolt bæjarbúa, limað í sundur af
fullkomnu miskunnarleysi af
feðgunum á Rifi sem eignast hafa
ráðandi hlut í félaginu. Vísað er til
fortíðar höfuðfeðgans, Guðmund-
ar Kristjánssonar, sem Vestfirð-
ingar kalla sumir „Guðmund vina-
lausa“ í gamni og alvöru eftir að
hann limaði í sundur Básafell,
óskabarn Vestfirðinga, og færði
stóran hluta kvóta fyrirtækisins
suður á Snæfellsnes. En Guð-
mundi til varnar hafa menn orðið
til þess að benda á að Básafell hafi
verið dauðsjúkt fyrirtæki sem átti
sér enga von. Guðmundi hafi með
útsjónarsemi tekist að bjarga
verðmætum úr rústum og forða
þannig mörgum frá skaða.
Aðeins framtíðin getur leitt í
ljós hver örlög Útgerðarfélags
Akureyringa verða. Þeir sem
þekkja til Guðmundar og starfs-
hátta hans telja víst að róttækra
aðgerða sé að vænta og það fyrsta
sem hann geri í rekstrinum verði
að skera niður stjórahópinn hjá
ÚA og létta þeirri byrði sem fylgi
of mörgum silkihúfum.
Heimavarnir
Eigendur Hraðfrystihúss-
ins-Gunnvarar á Ísafirði,
langstærsta sjávarútvegs-
fyrirtækis Vestfirðinga,
tóku nýlega ákvörðun um að
taka félagið af verðbréfa-
markaði. Fjölskyldurnar
sem átt hafa stærstan hluta
félagsins töldu farsælla að eign-
arhaldið væri í þeirra höndum en
að aðkomumenn réðu ferðinni,
sem orðið gæti félaginu til skaða.
Einar Valur Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihússins,
er einn þeirra sem standa að nýju
eignarhaldsfélagi sem ætlað er að
halda utan um ráðandi hlut í Hrað-
frystihúsinu. Hann segir að þau
sjónarmið sem liggi að baki því að
taka félagið af markaði séu þau að
reynslan hafi orðið sú að verð-
bréfamarkaðurinn hafi ekki staðið
undir væntingum.
„Verðbréfamarkaðurinn stóð
ekki undir þeim væntingum sem
bundnar voru við hann. Markaður-
inn þykir ekki endurspegla rétt
verð og viðskiptin eru lítil,“ segir
Einar Valur.
Saga Hraðfrystihússins nær
allt aftur til ársins 1941. Seinna
sameinaðist félagið Gunnvöru hf. á
Ísafirði og Frosta í Súðavík. Hann
segir að fjölskyldurnar sem standi
að fyrirtækinu hafi einfaldlega
ákveðið að snúa aftur til fyrra
forms. Þarna sé ekki endilega um
að ræða fólk sem búi fyrir vestan
heldur að sumu leyti önnur og
þriðja kynslóð frá stofnendum
sem flutt sé frá Vestfjörðum en
vilji félaginu vel. Megintilgangur-
inn sé því hagur fyrirtækisins og
að halda því í höndum heima-
manna sem áður.
„Við fögnum því ef aðkomu-
menn vilja fjárfesta hérna og höf-
um ekki óttast að áhrif þeirra
sköðuðu byggðina eða fyrir-
tæki. En nú er hugsunin
sú að eignarhaldið
haldist í eigu
heimamanna,“ seg-
ir Einar Valur.
Gróðafíkn
Það sama er uppi á teningn-
um hjá fjölskyldufyrirtækinu
Guðmundi Runólfssyni hf. á
Grundarfirði. Fjölskylda Guð-
mundar Runólfssonar ákvað að
taka félagið af markaði og ná
þannig yfirráðunum heim. Í
þeim tilgangi keypti hún 40 pró-
senta hlut í félaginu af Hrað-
frystihúsinu-Gunnvöru. Fjöl-
skyldan á eignarhaldsfélagið
GR-útgerð, sem ræður nú 80
prósenta hlut í Guðmundi Run-
ólfssyni hf. Guðmundur Smári
Guðmundsson framkvæmda-
stjóri tekur í sama streng og
Einar Valur hvað varðar markað-
inn, sem hann telur að hafi
brugðist væntingum.
„Gróðafíknin, sem lýsir sér í
því að ná sem mestum hagnaði á
sem skemmstum tíma, skaðar
fyrirtækin þegar til lengri tíma
er litið. Hugmyndafræði excel-
kynslóðarinnar um hagræðingu
og sameiningar og að leggja nið-
ur sem flest fyrirtæki í kringum
landið gengur að okkar mati ekki
upp,“ segir Guðmundur Smári.
Hann segir að miklu ráði hag-
ur Grundarfjarðar og fjölskyld-
an hafi viljað forðast að fyrir-
tækið lenti í höndum þeirra sem
fyrst og fremst hugsuðu um
skammtímagróða.
„Við vildum ekki að fyrirtæk-
ið lenti inni í ferli sem við réðum
ekkert við,“ segir Guðmundur
Smári.
Hann segir að rekstur Guð-
mundar Runólfssonar hf. sé
með það að leiðarljósi að arð-
ur verði af veiðum og vinnslu.
Þá sé ekki síður miðað við að
starfa í heimabyggð, ótrufl-
að af excel-kynslóðinni.
Friðarviðræður í Kasmír:
Sögulegur
fundur
NÝJA-DELÍ, AP Leiðtogar aðskilnaðar-
sinna í Kasmír áttu langan fund
með indverskum stjórnvöldum í
gær. Báðir voru sammála um nauð-
syn þess að binda enda á blóðug
átök í héraðinu. Aðskilnaðarsinnar
funda með forsætisráðherra Ind-
lands í dag, í fyrsta sinn í sögunni.
Í sameiginlegri yfirlýsingu sem
fundarmenn sendu frá sér kom
fram að tekið hefði verið fyrsta
skrefið í áttina að því að jafna
ágreining þeirra. Margir aðskilnað-
arsinna eru fyrrum meðlimir her-
skárra öfgasamtaka sem hafa neit-
að að leggja niður vopn nema ind-
verski herinn yfirgefi Kasmír. ■
Peysur
50%
afsláttur
ÚTSALA
áður 5.990
nú 2.990
ÍSRAELAR SKUTU ELLEFU ÁRA
DRENG Ellefu ára palestínskur
drengur féll fyrir hendi ísr-
aelskra hermanna á Gaza-strönd-
inni í gær. Að sögn ísraelska
hersins hafði drengurinn reynt
að laumast yfir landamærin til
Ísraels ásamt sex öðrum ungling-
um. Tveir aðrir drengir særðust
þegar herinn hóf að skjóta að
ungmennunum.
VERKAMENN MÓTMÆLA Palest-
ínskir verkamenn efndu til mót-
mæla gegn hertu eftirliti Ísraela
við landamærin á Gaza-strönd-
inni. Um tíu Palestínumenn særð-
ust þegar ísraelskar hersveitir
dreifðu táragasi og skutu gúmmí-
kúlum að mannfjöldanum. Örygg-
isreglur voru hertar eftir að
palestínsk kona sprengdi sig í
loft upp með þeim afleiðingum að
fjórir Ísraelar fórust.
LEITAÐ Í HÚSUM Í NABLUS Ísra-
elskar hersveitir gengu um mið-
borg Nablus á Vesturbakkanum í
gær og leituðu í hverju húsi.
Talið er að hermennirnir hafi
verið að leita að meðlimi Al
Aqsa-herdeildanna.
HELGI LAXDAL
Formaður Vélstjórafélags Íslands segist
ósáttur við að vélfræðingar á aflstöðvum
Landsvirkjunar fái starfsheitið stöðvarvörður.
Allt eins megi þá kalla lækna spítalaverði.
FISKUR ÚR SJÓ
Miklar eignabreytingar
eiga sér stað í sjávar-
útvegi. Baráttan um
réttinn til að veiða og verka fisk
stendur á milli einstaklinga og
byggðarlaga.
ELVAR
AÐALSTEINSSON
Kaupir Eskju á sem
nemur 3,5 milljörðum
króna.
Fréttaskýring
REYNIR TRAUSTASON
■ skrifar um óttann við að uppkaup á
fyrirtækjum raski byggð og flótta fjöl-
skyldufyrirtækjanna úr Kauphöllinni.
GUÐMUNDUR
SMÁRI GUÐ-
MUNDSSON
Segir aðferðafræði
excel-kynslóðarinnar
ekki ganga upp.