Fréttablaðið - 28.08.2004, Blaðsíða 16

Ég vil byrja á því að taka undir
með grein Gunnars Smára Egils-
sonar í Fréttablaðinu þann 23.
ágúst 2004 um atvinnuleysi. Þar
voru orð í tíma töluð því svo und-
arlegt sem það nú er hefur lítil
sem engin umræða verið í þjóðfé-
laginu af nokkru viti um þennan
vaxandi vanda sem nú steðjar að
sífellt fleiri fjölskyldum í landinu.
Í lok júlí sl. voru 5.112 manns
skráðir á atvinnuleysisskrá á
landinu sem jafngildir að atvinnu-
leysi sé 3% af mannafla. Ef litið
er á hagtölur hefur ástandið lítið
sem ekkert breyst til batnaðar sl.
tvö ár heldur hefur fylgt árstíða-
sveiflum og því oft verið verra á
þessu tímabili. Ekki má gleyma að
atvinnulausum einstaklingi fylgir
í flestum tilvikum fjölskylda, sem
hann/hún þarf að sjá fyrir og
snertir atvinnuleysið því fleiri en
þann atvinnulausa. Það mætti því
hæglega margfalda þessa rúm-
lega 5.000 atvinnulausa einstak-
linga með 3-4 (sbr. vísitölufjöl-
skyldan) til að fá raunverulega
mynd af ástandinu.
Atvinnuleysisbætur eru sví-
virðilega lágar eða rétt um 80.000
kr. miðað við fullar bætur fyrir
utan skatta. Eins og allir vita dug-
ir þetta ekki fyrir lágmarksfram-
færslu. Það er því ljóst að einstak-
lingur sem er atvinnulaus í meira
en nokkra mánuði mun fljótlega
fara að eiga í verulegum erfið-
leikum með að standa skil á sínum
fjárhagsskuldbindingum. Eins og
ástandið á vinnumarkaðnum er í
dag er ekki óalgengt að einstak-
lingar séu 6-8 mánuði á atvinnu-
leysisskrá, sem jafngildir u.þ.b.
einnar milljón króna tekjutapi á
sama tíma að frádregnum at-
vinnuleysisbótum miðað við með-
allaun hjá VR.
Í dag er algengt að allt frá 70-
120 manns sæki um hvert auglýst
starf, sem endurspeglar enn frek-
ar atvinnuástandið í þjóðfélaginu.
Þetta bendir með öðrum orðum til
þess að fjöldi vinnufærra manna í
atvinnuleit er mun meiri en þau
störf sem í boði eru á vinnumark-
aði. Flestir umsækjendur um
þessi störf eru þar að auki mjög
vel menntaðir og er samkeppnin
því gífurleg. Menntastefna sú,
sem fylgt hefur verið á síðustu
áratugum er að skila sér í öfugri
þróun, þ.e. háskólamenntaðir ein-
staklingar, jafnvel með fram-
haldsmenntun, eru nú að ganga í
störf sem þurfti ekki stúdents-
próf til fyrir nokkrum árum. Fjöl-
breytnin á atvinnumarkaðnum
hefur hins vegar engan veginn
haldist í hendur við þessa miklu
menntastefnu landans og er nú
svo komið að háskólapróf er farið
að verða einstaklingum í atvinnu-
leit til trafala frekar en hitt.
Hvernig getur annars staðið á því
að um 500 háskólamenntaðir ein-
staklingar eru nú á atvinnuleysis-
skrá bara á höfuðborgarsvæðinu?
Það er alveg ljóst að atvinnu-
leysi á Íslandi er komið til að vera
og er því ekki tímabundið ástand
lengur. Stjórnvöld verða að fara
að horfast í augu við þá staðreynd
og bregðast við með afgerandi
hætti í stað þess að loka endalaust
augunum fyrir vandamálinu og
láta sem það sé ekki til. Móta
verður stefnu til úrbóta og hækka
atvinnuleysisbætur þannig að
þær séu sambærilegar við þau
lönd sem við viljum bera okkur
saman við. ■
Hræðsla við fjölmiðla?
Framsóknarkonur sem staðið hafa fyrir
fundum og tjáð óánægju sína í fjölmiðl-
um vegna skerts hluts kvenna innan
flokksins gæta vel að því að dreifa at-
hygli fjölmiðlanna milli sín. Þær ákveða
fyrirfram hver eigi að tala við hvern fjöl-
miðil. Þannig getur verið erfitt að fá við-
brögð kvenna þegar
leitað er eftir
þeim því þá
þarf sú að
spyrja leyfis
hvort hún megi
verða fyrir svör-
um. Hver ræður
því er
óljóst. Vindi fjölmiðlamaður sér upp að
konunum veigra þær sér gjarnan við að
tala og benda á aðra heppilegri. Þær
virðast ekki þora að taka af skarið og
segja skoðun sína á stöðunni og óá-
nægju þeirra innan flokksins.
Óánægjan djúpstæð en engin ráð
Þegar slökkt er á upptökutækjum
hræðast konurnar síður að segja hug
sinn. Ýmsar upplýsingar koma þá fram
sem ekki fást staðfestar og verða ekki
reifaðar. Þær vilja aukin völd kvenna
innan flokksins og ætla ekki að láta
strákhvolpunum hans Halldórs þau eft-
ir. Því þurfi þær að flykkjast í kjördæma-
ráð og nefndir og taka þátt í öllum
framboðum til að komast til áhrifa til
jafns við karla.
Halda sínu striki
Framsóknarkonur voru ákaflega
ánægðar með fundinn á miðvikudag.
Þó kvörtuðu sumar yfir að eljan og reið-
in hafi verið bæld. Þær sem tjáðu hug
sinn óheftan nefndu jafnvel, í hálfkær-
ingi, að nú hefðu þær örugglega stokk-
ið upp um nokkur sæti á dauðalistan-
um! Aðrar höfðu þó róað hug sinn, þær
skyldu báðar hliðar
málsins, það er reiði
flokkssystra sinna
og aðstöðu Hall-
dórs. Þó Siv væri rit-
ari flokksins hefði
hún ekki komið
öðrum manni að
í kosning-
unum.
Þ að telst til minniháttar ódygðar laxveiðimanna að stækka bráðsína í frásögnum. Þar eru ekki aðrir hagsmunir í húfi en gleð-in yfir góðum feng.
Öðru máli gegnir á verðbréfamarkaði. Þar varða upplýsingar um
einstök viðskipti miklu fyrir fjárfestingarákvarðanir fjölda annarra.
Kaup Orra Vigfússonar af Burðarási og kaup Helga Magnússonar af
Landsbankanum á bréfum í Íslandsbanka vöktu spurningar margra.
Þeir teljast hvorugur til stærstu laxa í íslensku viðskiptalífi, þótt þeir
hafi staðið sig ágætlega í þeim viðskiptum sem þeir hafa fengist við
um dagana. Báðir sögðust mundu fá hóp fjárfesta að verkefninu.
Nú er ljóst að Orra Vigfússyni hefur ekki tekist að fá fjárfesta að
sínum ríflega fimm prósenta hlut. Helgi hefur þrjá mánuði til þess.
Burðarás hefur eignast bréf Orra í Íslandsbanka aftur og hefur að-
ferðin við kaupin vakið upp spurningar margra um eðli viðskiptanna.
Orri og Burðarás áttu ekki viðskipti með bréfin sjálf, heldur keypti
Burðarás eignarhaldsfélag Orra sem átti bréfin í heilu lagi. Þegar svo
stórir eignarhlutir ganga kaupum og sölum ber að upplýsa markaðinn
um verðmæti viðskipta. Sama gildir um viðskipti fruminnherja eins
og Orra sem er bankaráðsmaður í bankanum. Ekki verður dregin
önnur ályktun af þessari aðferð en sú að menn hafi ekki viljað gefa
upp verð í viðskiptunum.
Kauphöllin gerði, eðli málsins samkvæmt, athugasemdir við þessi
viðskipti. Í framhaldinu var send tilkynning þar sem vísað var til
þess að verðmæti viðskiptanna bæri að lesa út úr gengi framvirks
samnings sem gerður var í febrúar. Það þýðir að hlutdeild Orra í
hækkandi gengi Íslandsbanka er óveruleg og að áhættan af sveiflum
í gengi bréfanna hafi verið hjá Burðarási en ekki Orra. Viðbótarupp-
lýsingarnar vekja því fleiri spurningar en þær svara. Væri ekki eðli-
legt að hluthafar Burðaráss væru sér meðvitaðir um að þeir bæru
gengisáhættu af eigninni í Íslandsbanka og fengju hagnaðinn eins og
raunin varð. Menn hljóta einnig að velta fyrir sér í hvers umboði
bankaráðsmenn á þessum kjörum starfa. Það væri einnig forvitnilegt
að vita hvort framvirkir samningar um hlutabréf, þar sem stór hluti
áhættu er borinn af seljanda, standa almennum fjárfestum til boða.
Gaman væri einnig að vita hversu miklar tryggingar, aðrar en bréfin
sjálf, þarf að leggja fram til að gera slíka samninga.
Enda þótt Kauphöllin telji svörin viðunandi fyrir sig og sitt reglu-
verk, er jafn ljóst að forstjóri Kauphallarinnar telur aðila þessara
viðskipta skulda markaðnum frekari skýringar á viðskiptunum.
Undir það skal tekið, en einnig má spyrja hvort Kauphöllin hefði mátt
taka fastar á málum. Úti á markaðnum eru margir undrandi yfir
stöðu mála. Kauphöllin hefur að undanförnu unnið að innkomu er-
lendra aðila á markað hérlendis. Forsenda þess er að erlendir fjár-
festar og fyrirtæki geti reitt sig á að hér séu hafðir í heiðri viðskipta-
hættir sem tíðkist á mörkuðum í nágrannalöndum okkar. Þeir sem
bera ábyrgð á heilbrigði markaðarins mega ekki fljóta sofandi að
feigðarósi þegar mikilvægir langtímahagsmunir eru í húfi. ■
28. ágúst 2004 LAUGARDAGUR
SJÓNARMIÐ
HAFLIÐI HELGASON
Mörgum spurningum er ósvarað um viðskipti Burðaráss
og Orra Vigfússonar með bréf Íslandsbanka.
Sannleikurinn
um stærð laxa
Bregðast verður við atvinnuleysinu
ORÐRÉTT
Ólíkir „konungar“
Forseti Íslands telur það ... hlut-
verk sitt að rækta viðskiptasam-
bönd íslensku auðhringanna við
ákveðnar þjóðir! Það er merkileg
hugsjón vinstrimanns. Getur verið
að Karl Gústaf Svíakonungur
ræði við Davíð Oddsson um að
heimila Televerket að kaupa Sím-
ann þegar hann kemur hingað
bráðlega? Nei. Það gera ekki
„konungar“ jafnaðarmanna.
Jónína Benediktsdóttir íþróttafræðingur.
Morgunblaðið 27. ágúst.
Skógræktin skilar árangri
Nú eru peningarnir aftur farnir
að vaxa á trjánum á Íslandi.
Guðmundur Steingrímsson blaða-
maður.
Fréttablaðið 27. ágúst.
Margur heldur mig sig
Það mætti gjarnan fjalla dálítið
um fámenna klíku sem ræður
því hvað við látum ofan í okkar
af upplýsingum: Fréttamenn.
Sjálfsagt lifa margir eingöngu á
ruslfæðinu frá þessari klíku.
Það er engum hollt.
Ólafur Teitur Guðnason blaðamaður.
Viðskiptablaðið 27. ágúst.
Skýrir margt
Opinberir starfsmenn á kafi í
klámi á netinu.
Fyrirsögn fréttar í DV.
DV 27. ágúst.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Þegar svo stórir eignarhlutir ganga kaupum og
sölum ber að upplýsa markaðinn um verðmæti
viðskipta. Sama gildir um viðskipti fruminnherja eins og
Orra sem er bankaráðsmaður í bankanum. Ekki verður
dregin önnur ályktun af þessari aðferð en sú að menn
hafi ekki viljað gefa upp verð í viðskiptunum.
,,
Það er alveg ljóst að
atvinnuleysi á Ís-
landi er komið til að vera
og er því ekki tímabundið
ástand lengur. Stjórnvöld
verða að fara að horfast í
augu við þá staðreynd og
bregðast við með afgerandi
hætti í stað þess að loka
endalaust augunum fyrir
vandamálinu og láta sem
það sé ekki til.
,,
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablað-
inu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
gag@frettabladid.is
SIGRÍÐUR HELGA SVERRISDÓTTIR
UMRÆÐAN
ATVINNULEYSI
ATVINNULEYSISVANDINN Atvinnuleysi á Íslandi er komið til að vera, segir greinar-
höfundur.
Orkuveita Reykjavíkur starfrækir
gestamóttöku í Skíðaskálanum í
Hveradölum í tengslum við
Hellisheiðarvirkjun.
Á laugardögum í ágúst verður boðið
upp á leiðsögn um virkjunarsvæðið. Framkvæmdum eru
gerð skil í máli og myndum í Skíðaskálanum.
Opnunartími:
10:00 til 17:00 mánudaga -
föstudaga.
10:00 til 18:00 laugardaga.
Nánari upplýsingar í síma 617-
6784.
Hellisheiðarvirkjun
www.or.is