Fréttablaðið - 23.10.2004, Qupperneq 16

23. október 2004 LAUGARDAGUR
BRETLAND, AP Sjö þúsund manns
hafa lýst sig reiðubúna til að
greiða andvirði fimmtán milljónir
króna fyrir að fljúga út í geiminn
með Virgin að sögn aðaleigandans,
Richards Branson. „Við erum afar
ánægð því þetta
þýðir að sú áhætta sem við tókum
virðist ætla að borga sig,“ sagði
hann.
Branson segist hafa varið nær
átta milljörðum króna í undirbún-
ing fyrir geimferðir og kvaðst ein-
nig ætla að greiða tæpa tvo millj-
arða fyrir réttinn á tækninni að
baki SpaceShipOne, fyrsta geim-
farinu sem var smíðað alfarið af
einkaaðilum og hefur tvívegis ver-
ið flogið út í geiminn í skamma
stund.
Meðal þeirra sem hafa lýst
áhuga á að fljúga út í geiminn er
bandaríski leikarinn William
Shatner sem er frægastur fyrir að
hafa leikið Kirk kaptein í Star
Trek myndunum. ■
Segja ofbeldi hand-
rukkara orðum aukið
Lögreglan og bráðamóttakan segja að meint ofbeldi handrukkara í íslenskum samtíma sé
orðum aukið. Dæmi séu um hótanir og ógnanir en sem betur fer lítið um efndir.
Sögusögnum sé komið á kreik og viðhaldið til að skapa ótta.
„Það heyrir til undantekninga að
hótunum og ógnunum sé fylgt eftir
með ofbeldi,“ segir Ómar Smári
Ármannsson, aðstoðaryfirlögreglu-
þjónn í Reykjavík. „Lögreglan
heyrir alltaf af og til sögur og sagn-
ir um ógnir og hótanir handrukk-
ara. Sögur og sagnir okkar Íslend-
inga hafa þjónað ákveðnum til-
gangi í gegnum aldirnar og gera
það enn þann dag í dag. Ætlunin
með þeim er að hræða. Hins
vegar hættir fólk að taka mark á
sögunum ef þeim er aldrei fylgt
eftir,“ segir Ómar Smári.
Hann segir að slík tilvik séu
sem betur fer fá.
Brynjólfur Mogesen, yfirlæknir
á bráðamóttöku Landspítalans í
Fossvogi, tekur undir orð Ómars.
Hann segist ekki telja að aukning
hafi verið á ofbeldisverknuðum
sem tengja mætti við handrukkara.
„Starfsfólk hér á Bráðamóttökunni
er mjög næmt fyrir öllum breyt-
ingum. Ég hef ekkert heyrt talað
um það að einhver bylgja ofbeldis
sem tengst gæti handrukkurum sé
í gangi,“ segir Brynjólfur.
Íslendingar kveða
sterkt að orði
Ómar Smári segir að ofbeldið sé
alls ekki á þeim nótunum sem um-
ræðan í þjóðfélaginu hefur gefið
til kynna. „Íslendingar eru vanir
að kveða sterkt að orði svo heyrist
í gegnum eldgosadrunurnar og
jarðskjálftagnýinn eins og Jón
Hreggviðssson sagði. Menn vilja
kannski gera viðkomandi skýr-
lega grein fyrir því, með því að
mála sterkum orðum, að honum
beri að greiða skuld sína,“ segir
Ómar Smári.
Brynjólfur segir að sögusagnir
um ofbeldi handrukkara séu
sterkar og lifi lengi. „Ef hand-
rukkari brýtur hnéskel á manni
verður það að sögu sem lifað
getur ef til vill í fimm ár. Sagan
kemst á kreik og henni er viðhald-
ið. Ég hef enga trú á því að hné-
skeljar séu brotnar annan hvorn
dag. Ég er alls ekki að halda því
fram að það komi ekki fyrir, en
það er alls ekki algengt,“ segir
Brynjólfur.
Flestar kærur vegna hótana
Aðeins eru kærð til lögreglunnar
nokkur tilvik á ári sem tengjast
handrukkurum. „Kærurnar eru í
langflestum tilfellum vegna hót-
ana um ofbeldi. Fólki er ógnað
með hótunum um ofbeldi sem það
verði fyrir standi það ekki í skil-
um. Það er engin spurning í okkar
huga að slíkt á að kæra til lög-
reglu. Það skiptir miklu máli að
lögreglan hafi vitneskju um þá
sem beita hótunum eða ofbeldi
svo hægt sé að grípa til aðgerða
gegn þeim, „ segir Ómar Smári.
Aðspurður segir Ómar Smári
að innheimta vegna skulda sem
ekki eru greiddar fari oftast þan-
nig fram að handrukkarar sæki
verðmæti í hendurnar á fólki.
Flestar skuldir vegna
fíkniefna
“Í langflestum tilfellum eru skuldir
sem handrukkarar eru fengnir til að
innheimta tilkomnar vegna fíkni-
efna. Fólk hefur keypt fíkniefni um-
fram getu. Fíkniefnin hafa verið
lánuð gegn loforði um greiðslu síðar
en ekki hefur verið hægt að standa í
skilum þegar á hólminn er komið,“
segir Ómar Smári.
„Ein ástæðan fyrir því að fólk
veigrar sér við því að leita aðstoð-
ar lögreglu er sú að skuldin er til-
komin vegna einhvers ólöglegs at-
hæfis, sem sagt kaupa á fíkniefn-
um. Til að komast hjá því að lenda
í slíkri stöðu er besta ráðið að
neyta ekki fíkniefna,“ segir hann.
Tölulegar upplýsingar liggja
ekki fyrir
Aðspurður segir Brynjólfur að
ekki sé hægt að taka saman tölu-
legar upplýsingar um þau tilvik
sem fólk hafi leitað á bráða-
vaktina vegna ofbeldis af
höndum handrukkara.
„Skráningarkerfið
tekur ekki sér-
taklega á of-
beldi vegna
handrukkara
þó svo að sér-
stakt skrán-
ingarkerfi sé
vegna ofbeldis-
verknaða. Til þess
að taka saman tölur
um ofbeldi vegna
handrukkara þyrfti
því að fara í gegn-
um allar sjúkra-
skrár,“ segir
Brynjólfur.
„Auk þess
þarf hinn slasaði
að tilkynna að
hann hafi verið
meiddur af hand-
rukkara. Þetta er
hins vegar líkt
og með heimilis-
ofbeldi og of-
beldi gegn börn-
um, að fólk seg-
ir ekki frá. Ef
við fáum ekki
réttar upplýsingar frá hinum
meidda er erfitt fyrir okkur að
fylgjast með þessu,“ segir
Brynjólfur.
Innheimta í takt við tímann
“Þetta er bara í raun og veru einn
máti innheimtu,“ segir Ómar
Smári. Til eru aðrar aðferðir, svo
sem að senda innheimtubréf,
hringja í fólk, koma í heimsóknir
þar sem fólk er hvatt til að greiða
skuldir sínar. Þetta hefur viðhafst
síðan Skálholt fór að innheimta
skuldir af bændum fyrr á öld-
um. Þetta hefur síðan þróast í
takt við breytta tíma,“ segir hann.
Ómar Smári segir að flestar
kærur vegna ofbeldis handrukk-
ara sem koma upp á borð lögreglu
varði frelsissviptingu. „Það eru
fyrst og fremst tilfelli þar sem
einstaklingar eru sviptir frel-
si sínu í smá tíma. Farið er
með þá á afvikinn stað þar
sem þeim er hótað og síðan
sleppt án þess að hljóta skaða
af. Sem betur fer fylgja
menn ekki eftir þess-
um hótunum sínum
í þeim mæli
sem fólk
virðist
hafa á
tilfinn-
i n g -
unni,“ segir
hann.
„Íslendingar
horfa mikið á
kvikmyndir og
mega ekki heim-
færa veruleikann
sem þar fer fram á
íslenskan veru-
leika,“ segir Ómar
Smári. ■
■ OFBELDI
16
MIKIL UMRÆÐA HEFUR SKAPAST Í ÞJÓÐFÉLAGINU
UM OFBELDI HANDRUKKARA
Lögreglan segir að flestar kærur vegna ofbeldis handrukkara
sem koma upp á borð lögreglu varði skammtíma frelsissvipt-
ingu. Farið er með þá á afvikinn stað þar sem þeim er hótað og
síðan sleppt án þess að hljóta skaða af. Lögreglan segir að sem
betur fer sé hótunum sjaldnast fylgt eftir. Myndin er sviðsett.
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTASKÝRING
EFNDIR HÓTANA
HANDRUKKARA
FYRIRMYNDIN Branson vill kaupa tæknina á bak við SpaceShipOne sem varð fyrsta
flaugin, smíðuð af einkafyrirtækjum, sem gat flogið út í geim.
Branson segir viðtökur við geimflugi jákvæðar:
Þúsundir vilja út í geim
Bresku Bootskeðjurnar:
Eggjandi
apótek
BRETLAND Breski lyfjaverslanaris-
inn Boots hefur ákveðið að bregð-
ast við minnkandi hagnaði með því
að selja kynlífsleikföng í verslun-
um sínum sem eru yfir 1.400. Að
sögn breska blaðsins Guardian er
framtakið í samvinnu við smokka-
framleiðandann Durex. Gert er ráð
fyrir að snemma á næsta ári verði
hægt að kaupa titrara, erótískar
nuddolíur og aðrar unaðsvörur um
leið og tannkrem og verkjalyf. Seg-
ir Boots að með þjónustunni sé
einkum reynt að höfða til kvenna.
Gengi hlutabréfa í Boots hækk-
aði lítillega í kauphöllum í gær eft-
ir að tíðindin spurðust út. ■
ÞRIGGJA ÁRA FANGELSI Stefán
Logi Sívarsson var í Héraðs-
dómi Reykjavíkur í gær dæmd-
ur í þriggja ára fangelsi fyrir
þrjár líkamsárásir sem hann
framdi á tveimur dögum í
apríl. Ríkissaksóknari fór fram
á að Stefán yrði dæmdur í fjög-
urra ára fangelsi. Ein líkams-
árásanna var sérstaklega
hættuleg, þá réðst Stefán á
sextán ára pilt. Pilturinn segir
Stefán hafa slegið sig á kjaftinn
og í magann og að lokum hafi
hann sparkað í magann á hon-
um þar sem hann lá í gólfinu.
Stefán játaði tvö högg af þrem-
ur.
BEITTI SAMBÝLISKONU OF-
BELDI Maður hefur verið
ákærður af ríkissaksóknara
fyrir að hafa beitt sambýlis-
konu sína miklu ofbeldi í þrem-
ur líkamsárásum en hún hlaut
varanlega áverka vegna einnar
árásarinnar. Málflutningur var
í málinu í Héraðsdómi Reykja-
ness í gær.
Maðurinn er sagður hafa ráðist
hvað eftir annað á sambýlis-
konu sína á heimili þeirra í
hálfan sólarhring. Í ákæru er
því meðal annars lýst að hann
hafi margoft gengið í skrokk á
konunni, barið og sparkað í
hana, snúið upp á handleggi
hennar og dregið hana á hönd-
um og fótum upp og niður stiga
á milli hæða í húsinu.
BARÐI SLASAÐAN MANN MEÐ
KYLFU Málflutningur átti að
vera í máli gegn þekktum of-
beldismanni í Héraðsdómi
Reykjavíkur í gær en var
frestað vegna þess að fórnar-
lambið mætti ekki. Maðurinn er
ákærður fyrir að hafa, í félagi
við annan mann, ráðist á mann
sem lá mjaðmargrindarbrotinn
eftir bílslys. Ákærði er sagður
hafa slegið hann nokkrum sinn-
um með kylfu í líkamann. Fórn-
arlambið handleggsbrotnaði,
marðist á fótlegg og tognaði á
ökkla.
MIKIL GÆSLA VEGNA BYSSU-
MANNS Nítján ára piltur sem
strauk úr fangelsi í vikunni og
sagður var hættulaus hefur
verið ákærður fyrir rán í
Hringbrautarapótek sem hann
framdi vopnaður skammbyssu.
Hann er líka ákærður fyrir að
hafa lagt haglabyssu að andliti
manns í heimahúsi. Pilturinn er
í gæsluvarðhaldi og kom hann í
héraðsdóm í óvenju mikilli
gæslu.
16-17(360gráður) LAGA 22.10.2004 19:05 Page 2