Fréttablaðið - 23.10.2004, Side 48

36 23. október 2004 LAUGARDAGUR
„Brilljant Leikshús!“
Valgeir Skagfjörð / Fréttablaðið
„Stefán Jónsson hefur, ásamt Berki
Jónssyni og hinum, í stuttu máli sagt,
gert farsann að listrænum viðburði. Geri
aðrir betur.“
María Kristjánsdóttir / Morgunblaðið
„Það er mikill uppgangur í Borgar-
leikhúsinu þessa daga og sýningin á
Héra Hérasyni er dæmi um hve
leikhópurinn í húsinu mætir gríðarlega
sterkur til leiks.“
Valgeir Skagfjörð / Fréttablaðið
„Ég hef sjaldan séð Hönnu Maríu gera
betur.“
María Kristjánsdóttir / Morgunblaðið
„..sýningin var ekki bara skemmtileg og
glettilega sett saman heldur komst
grafalvarlegur boðskapur hennar mjög
vel til skila.“
Elísabet Brekkan / DV
Turner-verðlaunin eru einþekktustu myndlistarverð-laun Breta, þau eru veitt ár-
lega breskum myndlistarmanni
undir fimmtugu. Fyrr í vikunni
opnaði sýning í Tate-safninu í
London á verkum þeirra fimm sem
tilnefndir eru þetta árið, 20 árum
eftir að fyrstu verðlaunin voru
veitt. Reyndar eru tveir sem starfa
saman, þannig að tilnefningarnar
eru fjórar. Pólitískar tengingar eru
mjög ráðandi þetta árið og hafa
verkin ekki valdið jafn miklum
deilum um hvað er list, eins og
gerst hefur áður. Verk þriggja til-
nefndra listamanna, þeirra Dellers
og Langlands og Bells fjalla sér-
staklega um pólitísk deilumál í
samtímanum. Verk Atamans og
Shonibare fjalla frekar um menn-
ingarleg stjórnmál og pólitíska
mótun sjálfsmyndarinnar.
Kultug Ataman fæddist í Istanbúl
í Tyrklandi árið 1961, en býr
meðal annars í London. Verk hans
eru sögð vera á milli þess að vera
heimildarmyndir og skáldskapur.
Hann notar frásagnarlist til að
kanna hversu brothætt sjálfs-
mynd einstaklinga er. Fólkið í
verkum hans eru einstaklingar
sem passa ekki lengur í hefbundn-
ar félagslega flokka og finna því
þörf til að endurgera sjálfa sig.
Í nýju verki Atamans, Twelve
2004, er fjallað um sex einstak-
linga sem segja frá reynslu sinni
af endurholdgun. Myndin var
tekin í suð-austurhluta Tyrklands,
nærri landamærum Sýrlands, í
samfélagi araba sem reyna að
takast á við mikinn missi. Það er
talin staðreynd að allir hafi endur-
fæðst, en einungis þeir sem hafa
dáið í miklum átökum eða fallið
frá of snemma muni fyrri líf sín. Í
verkinu er hann að skoða takmörk
tungumálsins. Þegar sögumenn
eru að segja frá núverandi og
fyrrverandi lífum flakka þeir á
milli „þá“ og „núna“ og saga
þeirra verður ruglandi. Þegar
tungumálið verður ófullnægjandi,
breytist hugmynd okkar um veru-
leikann og hann skiptir jafnvel
ekki máli lengur. Ataman var til-
nefndur fyrir verk sín á Istanbul-
tvíæringnum 2003 og sýningum
víða um Evrópu 2003-4.
Jeremy Deller fæddist í London
1966. Samstarf og þátttaka er
meginstefið í verkum Dellers.
Eins og hann segir sjálfur; „Gott
samstarf er eins og að fara í langt
ferðalag án korts, án þess að vita
alveg hvar maður endar.“ Síðustu
verk hans hafa rannsakað menn-
ingarlandslag ákveðinna staða,
eins og í San Sebastian. Mynd
hans, Memory Bucket 2003, notar
tækni heimildarmynda til að
skoða Texas. Sérstaklega eru
skoðaðir tveir staðir sem tengjast
stjórnmálum; þar sem setið var
um David Koresh og fylgjendur í
Waco og heimabæ Bush í Craw-
ford. Fréttamyndir eru blandaðar
við viðtöl og reynt að sýna fram á
mismuninn á milli opinberra
heimilda og persónulegra frá-
sagna. Deller var tilnefndur fyrir
Memory Bucket sem sýnt var í
ArtPace, San Antonio.
Ben Langlands og Nikki Bell
fæddust báðir í London. Lang-
lands fæddist 1955 en Bell árið
1959. Þeir voru báðir í listnámi við
Middlesex Polytechinc og hafa
starfað saman frá 1978. Þeir hafa
lagt áherslu á að kanna hvernig
fólk og arkitektúr tengjast og
skoðað hringrásir og skipti. Þeir
hafa unnið með skúlptúra, fjöl-
miðlunarverkefni og arkitektúr.
Verk þeirra „The House of
Osama Bin Laden“ hefur vakið
mikla eftirtekt. Í október 2002
heimsóttu þeir Afganistan í tvær
vikur og skoðuðu hvað gerist í
kjölfar stríðs á 21. öldinni. Það
hefur vakið eftirtekt að engir af-
ganskir hermenn eru í verkinu,
þess í stað er lögð áhersla á hvað
gerist þegar alþjóðlegar herdeild-
ir og fjölmiðlar heimsins komast á
skrið. Í verkinu er fylgst með ferð
þeirra að einangruðu húsi þar sem
Bin Laden dvaldi seint á 10. ára-
tugnum. Hluti verka þeirra félaga
hefur verið fjarlægður af sýning-
unni, þar mátti sjá afganskan
stríðsherra í réttarsal í Kabúl.
Hann bíður nú réttarhalda í
London og því töldu lögmenn
Tate-safnsins óhæft að sýna þetta
vídeóverk. Langlands og Bell
voru tilnefndir fyrir The House of
Osama bin Laden, sem fyrst var
sýnt í Imperial War Museum í
London.
Yinka Shonibare fæddist í London
árið 1962 en fluttist til Lagos, höf-
uðborg Nígeríu, þegar hann var
þriggja ára. Hann telur sig tví-
menningarsinnaðan og reynir að
varpa fram spurningum um fé-
lags-, menningar- og stjórnmál
sem skapa söguna og móta sjálfs-
mynd okkar. Í verkum sínum
þykir hann á léttúðlegan hátt blan-
da saman það sem telst vera „há-
menning“ í vestrænum samfélög-
um og afríkanskri list. Þetta má
meðal annars sjá í verki hans „The
Swing,“ þar sem hann endurtúlkar
18. aldar málverk eftir Jean-
Honoré Fragonard af ungri stúlku
sem sparkar fætinum léttúðlega
upp í loft á meðan hún rólar sér.
Shonibare var tilnefndur fyrir
sýningu sína Double Dutch á
Boijmans Van Beuningen safninu
í Rotterdam og einkasýningu sína
í Stephen Friedman Gallery í
London.
TWELVE Með því að rifja upp fyrra líf ásamt því að tala um nútím-
ann telur Ataman að hægt sé að komast að takmörkunum tungu-
málsins.
MEMORY BUCKET Deller sýnir heimildarmynd um fréttnæma
staði í Texas.
THE HOUSE OF OSAMA BIN LADEN Langlands og Bell ferðuðust til Afganistans til að fylgjast með afleiðingum stríðs.
THE SWING Með því að setja konuna í afrískan kjól, hafa fæturna hvíta og hendurnar dökkar vill Shonibare ögra áhorfendum og hug-
myndum þeirra um vestræna og afríska list.
Stjórnmál og
menning en
lítil hneykslun
48-49 (36-37) turner 22.10.2004 19:42 Page 2