Fréttablaðið - 19.02.2005, Blaðsíða 36

19. febrúar 2005 LAUGARDAGUR
DAGBLAÐIÐ VÍSIR 42. TBL. – 95. ÁRG. – [LAUGARDAGUR 19. FEBRÚAR 2005] VERÐ KR. 295
Íslendingar í ÍraksstríðiForeldrar viljabörnin sín heim
Ofvirkur milljarða-
mæringur af
Skaganum:
Gerir
stórmynd
um Zidane
Bls. 14-15
Linda Ásgeirs
leikkona fann
stóru ástina:
Solla stirða
ástfangin
og ófrísk
Bls. 22-23
MEGRUNARÁTAK DV:
Hvað vilja konurnar á konudaginn?
Jakob Frímann æfurDótturinni meinaðuraðgangur að skólaballi Bls. 55
Valli litli
dottinn
í þunglyndi
Bls. 18
Linda Ásgeirs
leikkona fann ástina
Solla stirða
ástfangin
og ófrísk
Þegar áhrifa hins
aggressíva pönktímabils
gætir orðið hressilega í
tíðaranda nýrrar aldar,
brennur ástsælasta vígi
pönkkynslóðarinnar til
ösku. Í daglegu tali var
hún kölluð Skiptistöðin,
en andrúmið minnti á
neðanjarðarlestakerfi
stórborganna.
„Skiptistöðin var staður ungling-
anna í Víghólaskóla en mikill rígur
var á milli austurs og vesturs,“
segir fyrrverandi Víghólapönkar-
inn Hróbjartur Guðmundsson, nú
kennari við Menntaskólann í
Reykjavík. „Þarna héngu krakkar á
bekkjum undirganganna og í loft-
inu lágu skilaboð þess efnis að
Vesturbæingar mættu ekki koma
yfir brýrnar án þess að vera lamd-
ir. Hinn almenni borgari var
smeykur að labba í gegn, enda oft
gerð hróp að fólki, ekki síst ef
menn sáu að einhver var hræddur.
Þá var gert í því að hræða menn
enn meira með því að skyrpa í átt
að þeim og vera með stæla, sem ég
gerði náttúrlega aldrei,“ segir hann
sakleysislegur í röddinni. „Þarna
héldu villingarnir til; allavega voru
þetta ekki sunnudagaskólakrakk-
arnir í Kópavogi.“
Hróbjartur segir blómatíma
Skiptistöðvarinnar hafa verið á ár-
unum fyrir 1984, en þá var félags-
miðstöðin Agnarögn opnuð og orð-
inn til fastur samastaður unglinga.
„Áður var Skiptistöðin óopinber fé-
lagsmiðstöð og ekkert eftirlit
lengst af. Seinna hafði Óli húsvörð-
ur auga með Skiptistöðinni, en
hann var duglegur að spjalla við
krakkana og ágætis kall sem tölti
niður í göngin og lagði okkur lífs-
reglurnar.“
Hitler í strætó
Skiptistöðin var vinsæll staður til
partístands áður en haldið var með
strætó niður á Hallærisplan um
helgar. Stundum sauð upp úr og
menn slógust, pönkbönd úr Víg-
hólaskóla lögðu á tónlistarráðin,
menn byrjuðu að reykja og ástin
kviknaði og dó. Gunnar Hjálmars-
son tónlistarmaður, aka Dr. Gunni,
var einn þeirra sem oft kom við á
Skiptistöðinni.
„Þarna var mikið krotað á veggi
og sniffað á árunum 1980 til 1983,
enda tískan þá. Það var ekkert við
að vera fyrir okkur unglingana og
þótt maður heyrði um Fellahelli
var langt að fara upp í Breiðholt.
Vitaskuld var ansi óvistlegt í göng-
unum; þarna blés í gegn og menn
sátu í kulda og trekki. Stóð víst
alltaf til að gera þarna klósett og
huggulega þjónustu, en það voru
bara orðin tóm í áratugi.“
Tvíhöfðinn Sigurjón Kjartans-
son kynntist göngunum vel þegar
hann fluttist á unglingsaldri í
Kópavoginn.
„Ég fór ekki að koma þangað
reglulega fyrr en 1985, svo blóma-
skeiðið var á enda runnið, en vinir
mínir úr menntaskóla höfðu búið
þar með annan fótinn og áttu
marga hetjusöguna og ógurlega
góðar minningar frá skiptistöðinni.
Sjálfur man ég vel eftir Magnúsi
Skarphéðinssyni keyrandi Kópa-
vogsstrætó og þeim strætóstjóra
sem kallaður var Hitler en gekk
líka undir nafninu nasistinn. Útlit
hans fittaði mjög vel við nafngift-
ina, en hann var í því að veiða upp
peninga þegar menn reyndu að
svindla sér í strætó með rifnum,
upprúlluðum tíkallsseðli; kominn
með greiðuna á loft til að veiða upp
seðilinn og hanka menn. Maður
komst ekki upp með mikið hjá hon-
um. Það var svo fyrir neðan mína
virðingu að þvælast í göngunum
enda kominn á menntaskólaaldur-
inn. Þeir sem þar héldu til voru að-
allega pönkarar og göngin ansi
glæpamannsleg í útliti, en ég man
ekki eftir að hafa mætt öðru en
gömlum konum þar niðri.“
Hugvekjandi ófögnuður
Margir voru nefndir sem fasta-
gestir á Skiptistöðinni; þar á meðal
sagðar frægðarsögur af Fræbblun-
um, en Valgarður Guðjónsson,
söngvari Fræbbblanna, segir þá fé-
laga hafa lítið haldið til í göngun-
um, en liðið í kringum þá þeim mun
meira. Sama segir Páll Magnússon,
aðstoðarmaður iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, en rámar í að bróð-
ir sinn, Árni Magnússon félags-
málaráðherra, hafi átt sínar stund-
ir þar sem unglingur í Kópavogi.
„Sjálfur missti ég alveg af þessu
ævintýri, en rölti þar margsinnis í
gegn til að taka strætó. Hugsaði oft
um skáldsögu Leós Löve um rán í
Útvegsbankanum þar sem Skipti-
stöðin kom við sögu og fannst
skemmtileg pæling.“
Þá skrifaði leikskáldið Valgeir
Skagfjörð leikritið Skiptistöðina;
um ungt fólk í helgreipum eitur-
lyfja á Skiptistöðinni í Kópavogi.
Hann segist feginn að kveikt hafi
verið í stöðinni.
„Mér finnst fínt að þessi ófögn-
uður hafi orðið eldinum að bráð,
enda lýti á ásýnd Kópavogs frá upp-
hafi. Skiptistöðin og undirgöngin
eru nöturlegt umhverfi og þóttu til-
valinn bakgrunnur fyrir söguna þar
sem krakkar hefðu auðveldlega
getað lokast inni. Þetta var mikill
hangistaður þar sem unglingar
sniffuðu lím og reyktu hass. Langt í
frá hollt umhverfi ungu fólki.“
Til stóð að Leikfélag Kópavogs
sýndi unglingaleikrit Valgeirs,
Skítt með það, ofan í neðanjarðar-
göngunum.
„En það varð aldrei neitt úr því.
Það hefði orðið of mikil þröng og
óvistlegt fyrir áhorfendur, auk þess
að vera óhentugt út frá eldvarnar-
sjónarmiðum. Umgjörðin var
spennandi, flott graffití á veggjun-
um, en um þetta náðist ekki sam-
staða, enda ekki góð meðmæli fyrir
yfirstjórn bæjarmála að hafa þetta
svona og viðkvæmt mál á þeim
tíma.“
Friður og spekt
Nú um helgina verða rústir Skipti-
stöðvarinnar rifnar. Á dagskránni
hafði verið að rífa hana til grunna.
„Undanfarin ár hefur verið frið-
ur um Skiptistöðina og umgengni í
góðu lagi; krakkarnir gengu í lið
með okkur að hafa aðstöðuna eins
snyrtilega og á var kosið. Veggir
ganganna eru löngu fullspreyjaðir
og fyrir verkum annarra bera
krakkarnir virðingu,“ segir Þór-
hallur P. Halldórsson deildarstjóri
hjá Strætó sem tók við skýlinu eft-
ir að Kópavogsvagnar sameinuðust
SVR.
Undirgöngin og Skiptistöðin
voru reist í kringum 1970, um leið
og Kópavogsbær gróf í gegnum
hæðina og úr varð Gjáin. „Þetta
var mikið mannvirki og alltaf ráð-
gert að byggja skiptistöð strætis-
vagna yfir Gjána, eins og nú er ver-
ið að gera þrjátíu árum seinna.
Skiptistöðin var því til bráða-
birgða. Undir þeim eru löng kross-
göng sem nú verða opnuð í báða
enda, svo menn koma út og upp
undir bert loft,“ segir Steingrímur
Hauksson, deildarstjóri hönnunar-
deildar hjá Kópavogsbæ, sáttur við
málalok enda Skiptistöðin verið
vandræðalaus í meira en áratug.
thordis@frettabladid.is
Musteri minninganna
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
O
G
Ú
R
SA
FN
I
38-39 (26-27) Helgarefni 18.2.2005 21:20 Page 2