Fréttablaðið - 30.05.2005, Qupperneq 11

markað. Þá hafi verið hægt að út-
skýra söluna í bankaráði með því
að Landsbankinn hafi hagnast vel
á sölu hlutarins í VÍS.
S-hópurinn með aðra sögu
S-hópurinn hefur allt aðra sögu að
segja og kallar átökin milli hlut-
hafahópanna „Sex daga stríðið um
VÍS“.
Hluthafahóparnir tveir gerðu
milli sín samkomulag árið 2001
um að setja félagið á markað.
Þrátt fyrir samkomulagið var
ekkert aðhafst. Kjartan Gunnars-
son var bankaráðsmaður í Lands-
bankanum og jafnframt stjórnar-
formaður í VÍS, en er sagður hafa
í raun verið starfandi formaður
bankaráðs því Helgi S. Guð-
mundsson hefði ekki haft jafn-
mikil völd í bankaráðinu og Kjart-
an. S-hópurinn segir að Kjartani
hefði tekist að ná Axel og Geir á
sitt band og þeir hefðu farið að
vilja hans og tafið það að VÍS yrði
sett á markað.
Hinn 10. júlí 2002 gera Lands-
bankamenn og S-hópurinn samn-
ing um sölu á 8 prósenta hlut í VÍS
í framhaldi af skráningu hluta-
bréfa félagsins í Kauphöllinni 12.
júlí. Þar er ákvæði um að einung-
is sé heimilt að selja hverjum ein-
stökum fjárfesti að hámarki 3
prósent af heildarhlutafé VÍS.
Sama dag og samningurinn er
gerður birtist auglýsing frá fram-
kvæmdanefnd um að selja eigi
kjölfestufjárfestum hluti ríkisins
í Landsbankanum og Búnaðar-
bankanum. Þar með hafði for-
sendan fyrir samningi hluthafa-
hópanna brostið. Ekki væri lengur
stefna ríkisstjórnarinnar að selja
Landsbankann í dreifða eignar-
aðild, heldur ætti nú að selja hann
til kjölfestufjárfestis.
S-hópur gerði Landsbanka-
mönnum tilboð
Sama dag og S-hópurinn lýsti yfir
áhuga á að kaupa kjölfestuhlut í
öðrum hvorum bankanum, 25.
júlí, gerði hópurinn Landsbanka-
mönnum tilboð í 10 prósenta hlut
bankans í VÍS og að auki um fjórð-
ung hlutafjár í LÍFÍS. Tilboðið var
skýrt með því að ríkisstjórnin
hefði breytt áherslum sínum
varðandi eignarhald á bönkunum.
Ekki væri lengur stefnt að
dreifðri eignaraðild og þar með
breyttust forsendur fyrir sam-
starfi innan VÍS. Tilboðið gilti til
næsta dags en Landsbankinn fékk
hann framlengdan.
Landsbankamenn svöruðu til-
boði S-hópsins með gagntilboði.
Þeir buðu til sölu alla hluti Lands-
bankans í VÍS en vildu þess í stað
kaupa helming hlutafjár í LÍFÍS.
Tilboðsfrestur var til 9. ágúst en
hann var tvíframlengdur til 21.
ágúst.
Hinn 16. ágúst tilkynnir fram-
kvæmdanefnd um ákvörðun sína
um að ganga til framhaldsvið-
ræðna við S-hópinn, Samson og
Kaldbak varðandi söluna á Lands-
bankanum.
Björgólfur á fundum um VÍS
Daginn áður en gagntilboð Lands-
bankans rann út, hinn 20. ágúst,
hittust fulltrúar S-hópsins og
Landsbankans á fundi. Fundinn
sátu meðal annars Ólafur Ólafs-
son og Geir Magnússon fyrir hönd
S-hópsins og Halldór J. Kristjáns-
son bankastjóri og Kjartan Gunn-
arsson bankaráðsmaður fyrir
hönd Landsbankans.
Björgólfur Guðmundsson, sem
þá var bankanum óviðkomandi að
öðru leyti en því að vera einn af
þremur bjóðendunum í hann, átti
á þessum tíma nokkra fundi með
Ólafi Ólafssyni, þar sem þeir
ræddu sín á milli um VÍS.
Björgólfur var því farinn að
hlutast til við um sölu á eignum
bankans áður en hann eignaðist
hlut í honum en framkvæmda-
nefndin tilkynnti ekki fyrr en
tæpum þremur vikum síðar að
gengið yrði til viðræðna við Sam-
son um kaupin á Landsbankanum.
Á fundi Landsbankamanna og
S-hópsins, þriðjudaginn 20. ágúst,
óskaði S-hópurinn eftir því að
Landsbankamenn seldu 10 pró-
senta hlut sinn í VÍS til þriðja að-
ila sem væri þeim ótengdur. Nöfn
væntanlegra kaupenda yrðu þó
ekki gefin upp fyrr en afstaða
bankans lægi fyrir.
Ástæðan var sem fyrr sögð
vera stefnubreyting ríkisstjórnar-
innar varðandi sölu Landsbank-
ans. Í kjölfar fundarins sendi S-
hópurinn Landsbankamönnum
bréf þar sem þeir árétta vilja sinn
um að Landsbankamenn selji tíu
prósent af VÍS til þriðja aðila. Í
bréfinu kemur fram að S-hópurinn
líti svo á að á meðan tilboðið sé til
skoðunar verði söluferli VÍS sett í
biðstöðu með vísan til stefnu-
breytinga ríkisstjórnarinnar.
Landsbankamenn svöruðu ekki
bréfinu.
Sex daga stríðið hefst
Fimmtudagurinn 22. ágúst mark-
aði upphafið að því sem S-hópur-
inn hefur nefnt „Sex daga stríðið
um VÍS“. Eignarhaldsfélagið
Brunabótafélag Íslands seldi
óvænt 3 prósenta hlut sinn í VÍS
til Kaupþings í Lúxemborg. S-hóp-
urinn óttaðist að salan gæti orðið
til þess að valdahlutföll innan VÍS
skekktust. Í kjölfarið skrifaði S-
hópurinn bréf til Landsbankans
þar sem söluumboð Landsbank-
ans á hluta af bréfum S-hópsins í
VÍS frá því 10. júlí var afturkall-
að. Bréfið var boðsent og afhent
við opnun bankans að morgni
föstudags 23. ágúst. Í bréfinu kom
fram að ákvörðunin um afturköll-
un væri tekin í nauðvörn vegna
breyttra forsendna í kjölfar
ákvörðunar ríkissjóðs um sölu
kjölfestuhluts í Landsbankanum
til einstakra aðila í stað eldri
áforma um mjög dreifða eignar-
aðild.
Landsbankamenn kvittuðu fyr-
ir móttöku bréfsins og sendu sam-
dægurs skrifleg mótmæli vegna
afturköllunar söluumboðsins.
Skýringarnar voru þær að í fyrri
samningi væri gert ráð fyrir að
seljendur komi fram sem einn
hópur og samningnum verði ekki
sagt upp nema allir seljendur
standi að þeirri uppsögn. Því væri
ljóst að umboðið yrði ekki aftur-
kallað með þeim hætti sem S-hóp-
urinn hygðist gera.
Þá tilkynntu Landsbankamenn
í bréfinu að þeir myndu halda
áfram sölu á hlutum í VÍS í sam-
ræmi við samninginn og upplýstu
að sama dag og bréfið hefði verið
skrifað hefðu náðst samningar um
sölu á hlutafé í VÍS.
Selja 3,6 prósent af hlut S-hópsins
Föstudaginn 23. ágúst, sama dag
og Landsbankamenn mótmæltu
afturköllun söluumboðsins frá S-
hópnum, seldi Landsbankinn 6 til
7 prósenta hlut í VÍS til þriðja að-
ila. Hluti bréfanna var í eigu S-
hópsins, eða 3,6 prósent. S-hópur-
inn heldur því fram að Lands-
bankinn hafi selt sjálfum sér bréf-
in og þar með sjálfur eignast hluta
af eignarhluta S-hópsins í VÍS.
Sama dag áttu sér stað við-
skipti með hlutabréf innan S-
hópsins þar sem bréf Andvöku,
Kers, Samvinnulífeyrissjóðsins
og Samvinnutrygginga í VÍS
skiptu um hendur.
Mótmæla meintum ólögmætum
aðgerðum Landsbankans
Sunnudaginn 25. ágúst sendi S-
hópurinn Landsbankamönnum
harðort bréf undir yfirskriftinni:
Mótmæli við ólögmætum aðgerð-
um Landsbanka Íslands. Bréfið
var keyrt heim til Halldórs Krist-
jánssonar bankastjóra.
Í bréfinu kom fram að S-hópur-
inn mótmælti harðlega ólögmæt-
um aðgerðum Landsbankans og
að hann myndi ekki sætta sig við
þær. Háttsemi Landsbankans var
sögð vera brot á reglum Kauphall-
arinnar og jafnframt lögum um
verðbréfaviðskipti og lögum um
viðskiptabanka.
Í bréfinu skoraði S-hópurinn á
Landsbankamenn að framselja á
ný til S-hópsins hlut í VÍS sem
jafngilti þeim hluta sem Lands-
bankinn seldi af bréfum VÍS
föstudaginn 23. ágúst.
S-hópurinn lofaði því í bréfinu
að ef Landsbankamenn gengju að
þessu yrði málið eftirmálalaust af
sinni hálfu. Ef Landsbankamenn
yrðu hins vegar ekki við áskorun-
inni myndi S-hópurinn ekki sætta
sig við ólögmætt ofríki Lands-
bankamanna og þegar í stað hefj-
ast handa við að gæta réttar síns.
Þá var óskað eftir upplýsingum
um það hverjir kaupendur að 6 til
7 prósenta hlutnum væru og ýmis
ákvæði í sölusamningi. Þá var tek-
ið fram að nauðsynlegt væri að
kyrrsetja hlutina í VÍS með lög-
banni ef þyrfti, svo tryggja mætti
að þeim yrði ekki ráðstafað annað
meðan látið yrði reyna á ógildingu
sölunnar.
Landsbankamönnum var gef-
inn frestur til að verða við þessum
óskum til klukkan tvö næsta dag.
Þá yrði málið gert opinbert og
sendar tilkynningar og athuga-
semdir til Kauphallarinnar og
Fjármálaeftirlitsins þar sem vak-
in væri athygli á háttsemi Lands-
bankans og óskað eftir því að
gripið yrði til viðeigandi ráðstaf-
ana og viðurlaga eftir atvikum.
Landsbankamenn biðja um frest
Landsbankamenn svöruðu sam-
dægurs og mótmæltu því alfarið
að hafa brotið gegn samningi sín-
um við S-hópinn með því að selja
hlutabréf í VÍS þrátt fyrir aftur-
köllun S-hópsins á söluumboði til
bankans. Sömu rök voru notuð og
áður, að samningnum hefði ekki
verið hægt að segja upp nema
með samþykkt allra hlutaðeig-
andi. Þá héldu Landsbankamenn
því fram að forsendubrestir í kjöl-
far ákvörðunar íslenska ríkisins
um sölu kjölfestuhluts í Lands-
bankanum væru ekki réttmætir.
Landsbankamenn héldu því jafn-
framt fram að lengi hefði legið
fyrir að það væri yfirlýst stefna
ríkisins að selja stóran hlut í
bankanum og S-hópnum hefði
ekki fyrr þótt ástæða til að gera
athugasemdir af því tilefni.
Landsbankamenn höfnuðu því
jafnframt að framselja á ný til S-
hópsins hluti í VÍS sem samsvör-
uðu sölu á hlutum þess í félaginu
frá því föstudeginum áður. Einnig
óskuðu þeir eftir upplýsingum um
sölu á 3 prósenta hlut í VÍS sem
seldur var fimmtudaginn 22.
ágúst.
Loks var óskað eftir því að S-
hópurinn félli frá hótun sinni um
að gera málið opinbert – eða
frestaði aðgerðum til miðviku-
dagsins 28. ágúst til klukkan 18,
að loknum fyrirhuguðum fundi í
bankaráði þar sem fjalla ætti
heildstætt um málefni VÍS og
hagsmuni Landsbankans í því
sambandi.
S-hópur skrifar bréf til yfirvalda
Sama dag, mánudaginn 26. ágúst,
skrifaði S-hópurinn bréf til Kaup-
hallar Íslands og Fjármálaeftir-
litsins þar sem skýrt var frá öllum
atvikum málsins og því haldið
fram að Landsbankinn hefði brot-
ið á S-hópnum með því að selja
bréf í VÍS þrátt fyrir afturköllun
S-hópsins á umboði þar um. Þar
kom meðal annars fram að stað-
fest hefði verið að salan hefði far-
ið fram eftir móttöku afturköllun-
arinnar.
Óskað var eftir því að yfirvöld
tækju afstöðu til þess hvort
vinnubrögð Landsbankans gætu
talist eðlileg og að Kauphöllin
hlutaðist til við að leiðrétta eign-
arfærslurnar því þær styddust
ekki við lögmætar heimildir. Þá
var þess krafist að Landsbankinn
og starfsmenn hans yrðu að sæta
ábyrgð samkvæmt lögum teldust
þeir hafa gerst brotlegir gegn
reglum Kauphallarinnar, reglum
um verðbréfaviðskipti eða regl-
um um viðskiptabanka.
Beðið var með að senda bréfið
samkvæmt umbeðnum fresti
Landsbankamanna.
Landsbankinn býður S-hópnum
VÍS
Þennan sama mánudag barst S-
hópnum tilboð frá Landsbankan-
um. Tilboðið var í formi kauptil-
boðs frá S-hópnum til Landsbank-
ans sem Halldór J. Kristjánsson
sagði að Landsbankinn myndi
telja aðgengilegt. Tilboðið var
sent með þeim fyrirvara af hálfu
Landsbankans að ekki yrðu gerð-
ar frekari athugasemdir við við-
skipti með hlutabréf í VÍS frá því
föstudaginn áður.
Tilboðið sem S-hópurinn sendi
Landsbankanum hljóðaði upp á 27
prósenta hlut Landsbankans í VÍS
strax við undirritun samnings og
kaupskyldu á 18,4 prósentum fyrir
1. janúar. Í samningnum voru skil-
yrði um að S-hópurinn myndi hlut-
ast til við fulltrúa sína í stjórn VÍS
að þeir samþykktu tillögu fulltrúa
Landsbankans í VÍS að Landsbank-
anum yrði boðið að kaupa 20 pró-
sent af hlut VÍS í LÍFÍS.
Því var ekki tekið og gagntilboð
var lagt fram þar sem kaupskyld-
an næði til allt að 21,4 prósenta
heildarhlutafé í VÍS. Þá var þess
krafist að samningur um kaup
Landsbankans á 20 prósenta hlutar
VÍS í LÍFÍS yrðu staðfest af stjórn
VÍS áður en salan á VÍS til S-hóps-
ins yrði frágengin.
Landsbankinn vill LÍFÍS
Hóparnir tveir hittust á sáttafundi
þriðjudaginn 27. ágúst. Á fundin-
um voru sem áður Ólafur Ólafs-
son, Geir Magnússon og fleiri fyr-
ir hönd S-hópsins og Halldór J.
Kristjánsson bankastjóri og Kjart-
an Gunnarsson bankaráðsmaður
fyrir hönd Landsbankans.
Landsbankamenn buðust til
þess að selja ekki frá sér 3,6 pró-
senta hlutinn í VÍS gegn því að sal-
an frá því föstudeginum á undan
yrði viðurkennd og óháður aðili
sem báðir treystu skæri úr um lög-
mæti sölunnar. S-hópurinn hafnaði
því.
Á minnisblaði sem lagt var
fram að fundinum loknum kom
fram að Landsbankinn og S-hópur-
inn ætluðu að leggja til hliðar
ágreining sinn varðandi sölu
Landsbankans á hlutabréfum S-
hópsins í VÍS föstudaginn 23.
ágúst. S-hópurinn myndi viður-
kenna söluna og gerði ekki athuga-
semdir við að hún hefði farið fram.
Yfirstandandi væru samningavið-
ræður um kaup S-hópsins á hlutafé
Landsbankans í VÍS. Kæmust hlut-
hafahóparnir tveir ekki að sam-
komulagi um kaupin skuldbinduðu
þeir sig til þess að leita sameigin-
lega til þriðja aðila og óska eftir
því að hann tæki afstöðu til þess
hvort Landsbankinn hefði gerst
brotlegur við söluna á bréfunum
hinn 23. ágúst.
Sex daga stríðinu lýkur
Miðvikudaginn 28. ágúst sendi S-
hópurinn lokatilboð til Lands-
bankamanna. S-hópurinn heldur
því fram að enn hafi Landsbanka-
menn reynt að blanda LÍFÍS inn í
afgreiðslu málsins en þeirri mála-
leitan hafi S-hópurinn hafnað. Til-
boðið var að lokum samþykkt með
þeirri breytingu að kaupskylda tók
til 21 prósenta hlutafjár í stað 18,4
prósenta. Tilboðið var staðfest af
báðum aðilum og samningar náð-
ust síðla um kvöld. Sex daga stríð-
inu var því með lokið.
Sama dag hafði framkvæmda-
nefndin tilkynnt þremur væntan-
legum fjárfestahópum að Lands-
bankanum að þeir þyrftu að skila
lokatilboði í hluti ríkissjóðs í
Landsbankanum fyrir 2. septem-
ber.
Fimmtudaginn 29. ágúst var til-
kynnt opinberlega um kaup S-
hópsins á hlutum Landsbankans í
VÍS. Halldór J. Kristjánsson
bankastjóri skýrði kaupin opinber-
lega með því að segja að gott tilboð
hefði borist sem Landsbankinn
hefði ekki getað hafnað. Hann
benti á að Landsbankinn og VÍS
ættu áfram saman LÍFÍS og að
áhugi bankans á tryggingum næði
fremur til líftrygginga en vátrygg-
inga. Hann segir að VÍS hafi ekki
tengst kjarnastarfsemi bankans og
því megi allt eins líta á söluna sem
styrk fyrir söluferlið. „Salan
styrkir eiginfé bankans og gerir
hann betur í stakk búinn til að
takast á við þá möguleika sem uppi
eru í viðskiptalífinu,“ sagði Hall-
dór í Fréttablaðinu 30. ágúst.
Valgerður Sverrisdóttir við-
skiptaráðherra sagði í sömu frétt
að hún hefði haft pata af viðskipt-
unum en hún teldi ekki að þau
myndu skaða sölu bankans.
Finnur Ingólfsson tók við starfi
forstjóra VÍS af Axeli Gíslasyni
um mánaðamótin september-októ-
ber 2002. Við það tækifæri skýrði
hann kaup S-hópsins á hlut Lands-
bankans í VÍS á þann hátt að hið
mikla eignarhald Landsbankans á
VÍS hefði verið farið að setja
Landsbankanum skorður. ■
MÁNUDAGUR 30. maí 2005 11
Á morgun verður sagt frá því að
Björgólfur Thor Björgólfsson mætti á
fund framkvæmdanefndar um einka-
væðingu 10. september 2002 og
neitaði að taka við bréfi úr hendi Ólafs
Davíðssonar nefndarmanns þar sem
tilkynna átti að nefndin hefði valið
Samson til samningaviðræðna vegna
sölu Landsbankans. Þá er sagt frá
símafundi sem Halldór Ásgrímsson
skipulagði og tók sjálfur þátt í ásamt S-
hópnum og Kaldbaki, en Halldór var að
reyna að fá hópana tvo til að sameinast
um kaupin á Búnaðarbankanum.
» ATBURÐARÁS SEX DAGA
STRÍÐSINS
22. ÁGÚST
Sex daga stríðið hófst með því að
Eignarhaldsfélagið Brunabótafélag Ís-
lands seldi óvænt 3 prósenta hlut sinn
í VÍS til Kaupþings í Lúxemborg. S-
hópurinn taldi að þar með væru valda-
hlutföll innan VÍS farin að skekkjast.
S-hópurinn sendi í kjölfarið bréf til
Landsbankans og afturkallaði söluum-
boð frá því 10. júlí 2002, þar sem
Landsbankanum var heimilað að selja
8 prósenta hlut í VÍS sem væri sameig-
inlega í eigu beggja eigendahópa,
Landsbankans og S-hópsins.
23. ÁGÚST
Landsbankinn kvittaði fyrir móttöku á
afturköllun söluumboðsins og sendi í
framhaldinu mótmæli gegn afturköllun
söluumboðsins. Eftir að Landsbanka-
menn höfðu kvittað fyrir móttökuna
seldu þeir 6 til 7 prósenta hlut í VÍS til
þriðja aðila, þar með talið 3,4 prósenta
hlut S-hópsins í VÍS. S-hópurinn heldur
því fram að Landsbankamenn hafi selt
sjálfum sér bréfin.
24. ÁGÚST
Tilkynnt um sölu Landsbankans á 6 til
7 prósenta hlut í VÍS.
25. ÁGÚST
S-hópurinn boðsendi bréf til Halldórs
J. Kristjánssonar, bankastjóra Lands-
bankans, og bankaráðs þar sem til-
kynnt var að ef salan á 3,4 prósenta
hlut S-hópsins í VÍS yrði ekki leiðrétt
fyrir klukkan 14 næsta dag yrði málið
gert opinbert.
26. ÁGÚST
Landsbankamenn mótmæltu kröfum
S-hópsins en óskuðu eftir fresti til 28.
ágúst með að gera málið opinbert.
Jafnframt óskuðu Landsbankamenn
eftir því að deilendur ræddu málið í
millitíðinni. Landsbankinn gerði upp-
kast að kauptilboði fyrir hönd S-hóps-
ins með þeim skilyrðum að þeir
myndu samþykkja það kæmi það til
baka.
S-hópurinn samdi bréf til Kauphallar-
innar og Fjármálaeftirlitsins sem ekki
var sent vegna beiðni Landsbankans.
S-hópurinn sendi tilboð um kaup á öll-
um hlutum Landsbankans í VÍS. Til-
boðsfrestur var gefinn til klukkan 22.
Landsbankamenn höfnuðu tilboðinu
og lögðu til breytingar sem földu það í
sér að S-hópurinn fengi stærri hlut í
VÍS en í fyrra tilboði frá Landsbankan-
um en í staðinn fengi Landsbankinn
LÍFÍS, sem Landsbankinn og S-hópur-
inn áttu sameiginlega.
27. ÁGÚST
Fulltrúar hópanna tveggja hittust á
sáttafundi. Landsbankamenn buðust til
þess að selja ekki frá sér 3,6 prósenta
hlut S-hópsins í VÍS, sem deilan stóð
um, gegn því að S-hópurinn viður-
kenndi söluna og óháður aðili skæri úr
um lögmæti sölunnar. S-hópurinn
hafnaði þessu tilboði.
28. ÁGÚST
S-hópurinn sendi lokatilboð til lands-
bankamanna með samþykkisfresti til
klukkan 22. Landsbankinn gerði loka-
tilraun til að gera samning um LÍFÍS en
S-hópurinn hafnaði því alfarið. Land-
bankamenn samþykktu í kjölfarið til-
boð S-hópsins með þeim breytingum
að kaupskylda næði til 21 prósents í
stað 18,4 prósenta. Samningur var
undirritaður seint um kvöldið og
Sex daga stríðinu var þar með lokið.
» HVERS VEGNA VAR VÍS
SVONA MIKILVÆGT?
Tryggingafélag á borð við VÍS er mjög
öflugur bakhjarl í fjárfestingum.
Eftir að S-hópurinn eignaðist hlut Lands-
bankans í VÍS var VÍS bætt í S-hópinn
sem annar af tveimur bjóðendum í hlut
ríkisins í Búnaðarbankanum.
Finnur Ingólfsson, sem tók við forstjóra-
stóli í VÍS af Axel Gíslasyni við kaup S-
hópsins á hlut Landsbankans í VÍS, var
einn af lykilmönnunum í samninga-
viðræðum framkvæmdanefndar og S-
hópsins um kaupin á Búnaðar-
bankanum.