Tíminn - 15.04.1976, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 15. april'1976.
TÍMINN
13
Páll Pétursson
Gylfi Þ. Gislason
Halldór E. Sigurösson
Ingi Tryggvason
. greiöslu á veröi nautakjöts fyrr
en þaö var gert i sumar þó æski-
legt heföi talizt aö gera þaö fyrr.
Þar sem magn af þessu i grund-
velli fyrir visitölu framfærslu-
kostnaöar var verulegur minni-
. hluti þess i daglegri neyzlu og þar
af leiöandi kostaöi niðurfærsla á
verölagi meö niöurgreiöslu þaö
margfalt meira, en væri grund-
völlurinn réttur. Þetta mun hafa
veriö þannig aö stigið i nautakjöt-
inu kostaði um 600 milljen i
kringum 200 i dilkakjötinu. Sé lit-
iö á þróun þessara mála á s.l.
áratug og reynslu þess: Innlend-
ur markaður og sá markaöur
utanlands, sem útflutningsbótum
er studdur er nægur fram undir
1966 þrátt fyrir mjög öran vöxt á
framleiöslu búvöru, einkum
mjólkur. Aö svo var, má að ein-
hverju leyti rekja til hækkunar á
niöurgreiöslum fram á árið 1967
svo sem áöur er fram komið.
Vegna stórlegrar hækkunar á
niðurgreiöslum á næstu árum
vegna lækkandi ráöstöfunar-
tekna, dró úr neyzlu á búvörum
innaníands og það svo, að mis-
vægi komst á milli framleiöslu og
markaöar. Viö það uröu útflutn-
ingsuppbætur ónógar veðlagsárin
1967-1968 og 1968-1969. Bændur
fengu ekki grundvallarverð fyrir
afuröir sinar og á ný komst á
jafnvægi milli markaöa og fram-
leiðslu 1969-1970 viö bættan hag
almennings og stórauknar niður-
greiöslur árið 1971. Jókst þá bii-
vöruneyzlan á ný, svo að jaöraöi
viö aö framleiösla á mjólk yröi
ónóg þá mánuöi, sem hún var
minnst. önnur áhrif á hag bænda
af niöurgreiðslum eru þau, aö þær
koma á óbeinan hátt i staö kaup-
gjalds. 1 þau skipti, sem verölag,
þar meö kauphækkanir.hafa veriö
stöövaöar með niöurgreiöslum,
hafa þær veröbætur sem niöur-
greiöslurnar eru aöeins hluti eöa
tiltölulega litiðaf, falliðtil bænda.
Nær allur niðurgreiösluauki á
mjólk hefur ekki komið þeim til
hagsbóta.sem öðrum þjóöfélags-
þegnum, þar sem bændur neyttu
yfirleitt mjólkur sinnar, sem þeir
framleiddu sjálfir, en á þessu
mun nú vera einhver breyting
orðin á.
Hlutfall/ en ekki
krónutölur/ sem ræöur
Þá kom það fram i ræðu Gylfa
Þ. Gislasonar, að niður-
greiöslur hér á landi væru miklu
hærri heldur en geröist hjá öörum
löndum i nágrenni við okkur. Þær
eru ekki meiri en i nágrannalönd-
um okkar, eins og i Noregi og
Sviþjóö. Niöurgreiöslurnar hafa
stöðugt sveiflazt i hlutfalli viö
heildarverömæti búvara, þegar
hefur þurft að hægja á verðlags-
hækkunum. Hafa þær gjarnan
numiö um 25%. 1960 námu þær I
Noregi 27% ogi Sviþjóö 22%. 1961
námu þær hins vegar 32%. 1964
voru þær aftur komnar niöur i
18% og 1969 niður i 12%. Þá talaöi
háttvirtur þingmaöur Reykvik-
inga um þaö hvaö niðurgreiösl-
urnar væru orönar mikill hluti af
framfærslukostnaöi og af rikisút-
gjöldum núna. Þaðmun vera svo,
aö ráöstöfunartekjur heimilinna i
ár má ætla að veröi 130-135
milljarðar. Niöurgreiöslur veröa
þvi um 3,5 milljarðar miðaö við
það sem er á fjárlögum nú. Ef lit-
ið er á þetta frá fyrri árum — þá
eru niöurgreiðslur af rikis-
reikningnum 1960 23,8 millj. eöa
1,8%. 1961 eru það 25 millj. eöa
1,7%. 1962 er það 40 millj. eða
2,3%. 1963 er það 75 millj. eöa
3,5%. 1964 209eða 5.5. 1965 eru þaö
178 eða 5.32. 1966 eru það 217 eöa
5.6. 1967 eru það 229 e~ða 4.9. 1968
eru þær 3.7%, þetta eru
útflutningsuppbæturnar, sem ég
er hér með nú. 1970 eru þær 332
millj. eða 3,2%. 1971 eru út-
flutningsbætur 404 millj. eöa 3%.
1972 378 millj. eöa 2.1%. 1973 eru
þær 438 eöa 1.7%. 1974 eru þaö 927
millj. eöa 2.3%. Og það er gert
ráð fyrir þvi ef þær yröu núna um
DOOmillj. þá yrði það 1.5%. Þegar
þetta er boriö saman kemur þaö i
Ijós, aö það er ekki rétt, sem hátt-
virtur þingmaöur Reykvikinga
reiknaöi út, aö hér væri um vax-
andi tölur að ræða, þvi að auðvit-
að er ekki hægt aö miöa viö
krónutöluna i þessu tilfelli heldur
hlutfalliö, ogefviö tökum þessi ár
samanlagöar niöurgreiöslur og
útflutningsbætur þá eru þær 27%
1960 , 22% 1961, 22% 1962, 19%
1963, 18% 1964, 20% 1965, 21%
1966, 20% 1967, 12% 1968, 10%
1969, 10% 1970, 15% 1971, 11%
1972, 10% 1973 og 11% 1974 og
mundi verða 9% núna miðað viö
þær tölur, sem notaðar eru i fjár-
lagafrumvarpi. Þaö er þvi ekki
rétt, að þetta séu um vaxandi út-
gjöld að ræða einsogháttvirtur 9.
þingmaður vildi vera láta.
Lágir tollar
Þá kom háttvirtur 9. þingmaö-
ur Reykvikinga að þvi, aö svina-
og alifuglaframleiösla væri ekki
greidd niður eins og dilkakjöt.
Meðal annars er þaö um þá vöru
að segja, að hún hefur ekki veriö i
visitölunni. Hún hefur ekki veriö
ákveðin — verölag á henni
hefur verið frjálst og auk
þess hefur framleiðsla á svina-
kjöti og alifuglakjöti notið þess,
aö lágir tollar sem engir eru á
fóöurbæti, en innfluttur fóöurbæt-
ir er aðalfóður þessarar vöru-
tegundar.
600 millj. kr.
veröhækkun
Útaf þvi sem háttvirtur 9. þing-
maöur talaöi um, aö þaö væri
betra, aö fólk fengi þessa peninga
i hendurnar og mætti ráöstafa
þeim og i sambandi viö þaö, sem
aöilar vinnumarkaöarins fóru
fram á Ihaust i þessu sambandi,
þá var reiknaö út hvaöa áhrif þaö
heföi, ef hætt væri að greiöa niöur
og menn gætu notaö þetta eftir
frjálsu vali. Þá kom þaö i ljós, aö
þetta þýddi veröhækkun upp á
röskar 600 milljónir kr. vegna
þess að það breytti álagningunni
og fleiru i sambandi viö sölumeö-
feröþessara vara. Núauk þess er
það svo, aö ég fæ nú ekki skiliö
það, aö þetta ætti nú frekar aö
snerta lágtekjufólkiö heldur en
hátekjufólkiö þvi mér sýnist, aö
meö þvi aö fá þessar kr. I hend-
urnar þá væri alveg eins hægt aö
fara til Mallorka eöa eitthvaö
annaö þvi um llkt fyrir þessar
krónur, sem islenzkar vörur eru
keyptar fyrir, svoleiðis aö slikt
frjálsræöi, sem þar væri þá
værum viö nú komnir nokkuö af
Framhald á bls. 14.
LEYLAND
þjónusta um land alft
P. Stefánsson hf. hefur gert samning við eftirtalda aðiia um viðgerðir og varahluta-
þjónustu á Land Rover, Range Rover, Austin og Morris bifreiðum.
BOLUNGARVlK:
Vélsmiója Bolungarvíkur
(SAFJÖRÐUR:
Vélsmiðjan Þór.
SAUÐÁRKRÓKUR:
Kaupfélag Skagfiröinga.
PATREKSFJÖRÐUR:
Vélsmiójan Logi
HRÚTAFJÖRÐUR:
Bílaverkstæöi Steins Eyjólfss. Boróeyri.-
BÚÐARDALUR:
Kaupfélag Hvammsfjarðar
VlÐIDALUR:
Vélaverkstæöiö Vióir.
BORGARNES:
Bifreiða og trésmiðjan
KEFLAVlK:
Bílasprautun Birgis Guönas.-
SELFOSS:
Kaupfélag Árnesinga
Triumph
KÓPASKER:
Kaupfélag N.Þingeyinga.
ÞÓRSHÖFN:
Kaupfélag Langnesinga.
SIGLUFJÖRÐUR:
Bilaverkstæöi Magnúsar Guðbrandss.
HÚSAVÍK:
Vélaverkstæöið Foss.
ÓLAFSFJÖRÐUR:
Bilaverkstæöið Múlatindur.
AKUREYRI:
^Baugur H/F.
EGILSSTAÐIR:
jr Einarsson.
^ HEYDARFJÍ?ÐUR:
ilaverkstæóiö Lykill.
HORNAFJÖRÐUR:
.Vélsmiója Hornafjaröar.
VÍK I MÝRDAL:
-Kaupfélag Skaftfellinga.
HVOLSVÖLLUR:
Kaupfélag Rangæinga.
P. STEFÁNSSON HF.
HVERFISGÖTU103 REYKJAVÍK SÍMI 26911 PÓSTHOLF 5092