Tíminn - 15.04.1976, Blaðsíða 14

14
TÍMINN
Fimmtudagur 15. april 1976.
Miðurgrsiðslur
leið um höfuðtilganginn um að
liafa áhrif ú efnahagsstefnuna.
Þá vil ég einnig benda á það, að
það er að ég held að dómi allra
fjölmennustu heimilin og barn-
mörgu sem nota mest af mjólk-
inni og hún er sú vörutegund, sem
mest er greidd niður. Þess vegna
sé ég nú ekki annað heldur en að
þeir,sem hafa stærsta heimilið og
haldi þvi eðlilega dýrasta
heimilishaldið, njóti mest i þessu
og ég sé ekki að það sé hægt að
telja þetta fráleitara heldur en
ýmsa þætti tryggingamálanna,
sem eru lika frjálsir og sumir
njóta en aðrir ekki. Auk þess veit
ég nú ekki betur en að skatt-
greiösla kæmi þá til af þessu, að
þetta væri greitt beint og yrði þá
sá, sem njóta ætti að greiða aftur
til rikisins hluta af þessum tekj-
um, sem hann þannig fengi.
Miklir útflutnings-
möguleikar i ullar-
og skinnavörum
Nú, þá kom háttvirtur 9. þing-
maður Reykvikinga, að þvi, að
framleiðsla á landbúnaðarvörum
hefði aukizt verulega á siðustu
árum. Það er um það að segja, að
málið stendur þannig nú, að allt
útlit er fyrir, að við verðum að
flytja smjör inn i landið. Eins og
nú horfir er smjör á þrotum og
það hefur verið lögð fram beiðni
hjá landbúnaðarráðuneytinu um
leyfi til að flytja inn smjör. Það
verður nú eitthvað dregið og
skoðað vel áðuren gert verður, en
ég vil lika vekja athygli á þvi, að
þær útflutningsvörur okkar, sem
mest hækkun var i að undantekn-
um sjávarafurðum á s.l. ári, voru
ullarvörur og skinnavörur og það
er taliö að með tiltölulega lítilli
hagræðingu væri hægt að auka
magnið af útfluttum ullar- og
skinnavörum þannig, að það jafn-
gilti útflutningi álverksmiðjunn-
ar. Og það þarf ekki nema að fjór-
falda þetta til þess að ná þessu
marki. Þetta er tiltölulega auð-
velt og eitt af þvi, sem er verið að
athuga nú er einmitt að reyna að
hagnýta sér þetta með þviað færa
verð á milli ullar og gæru annars
vegar og kjöts hins vegar. Til
þess að gera þessar vörur hag-
kvæmari i útflutningi en það vita
allir, sem til þekkja, og þarf ekki
mikið til að þekkja, að við flytj-
um ekki út ull eða gærur ef fylgir
þvi ekki kjötskrokkur. Það er
ekki hægt að framleiða ull og
gærur án þess aðkjöt sé með. Það
er einnig um kjötið að segja, að á
s.l. ári og það sem af er þessu ári
hefur á vegum landbúnaðarráðu-
neytisins verið unnið verulega að
þvi, að leita eftir markaði fyrir
dilkakjötið og nú er unnið að þvi
viðar og ég geri mér vonir um, að
það náist þar árangur ef vel er að
gengið. Td. er verið að athuga
möguleika á þessu, bæði á Italiu,
Frakklandi, Austurriki, Þýzka-
landi og það er talið að verð' á
dilkakjöti og dilkakjötsneyzla i
Frakklandi og á ttaliu sé mjög
góð. Að visu er það að athuga, að
þetta eru Efnahagsbandalags-
löndog það getur auðvitað valdið
okkur verulegum áhyggjum eða
erfiðleikum i framkvæmdinni en
það má samt ekki verða til þess,
ESTPRODUCTS ÐIVISION
á fslandi.
O ó:B TÆKI, GÓÐ ÞJÓNUSTA.
AWmÐIR BIFRESDAEIGENÐUR.
GÖÐ TÆKI, GÓÐ ÞJÓNUSTA, —
ÁNÆGÐIR BIFREIÐAEIGENDUR.
að við reynum ekki að vinna að
þessu máli eins og frekast er
kostur á.
A s.l. ári var fært á milli dilka-
kjöts og nautakjöts til þess að
gera hagkvæmari söluna hér
innanlands og nú er verið að
vinna að þessu, að færa á milli
ullar og gæru og dilkakjötsins
og það er einnig verið að athuga
möguleika á þvi, hvort hagkvæmt
reynist að borga niður vöruna á
frumstigi eins og áburðinn en
ekki á sölustigi eins og gert hefur
verið.
Efling landbúnaðar-
framleiðslunnar
Ég verð að segj <?pað að lok-
um, að ég sé ekki að nefndarskip-
un sú, sem háttvirtur þingmað-
' r Gylfi Þ. Gislason og fél-
gar hans i Alþýðuflokknum
leggja til, að skipuð verði, muni
breyta nokkru hér um. Ég hef
sýnt fram á það I ræðu minni að
þessi leið, sem notuð hefur verið
nú hefur kannski hvað mest verið
notuð þegar hans ráð hafa verið
mest i þessum efnum. Ég hef lika
sýnt fram á það, að ef ætti að
greiða þetta beint til neytenda, þá
yrði varan dýrari heldur en hún
er nú vegna þess að umsetningin
og sölukostnaðurinn yrði þá meir
en ella og þá yrði lika engin
trygging fyrir þvi, að þessir fjár-
munir verði notaðir til þess að
styðja islenzkt efnahagslif, og það
er mikill misskilningur að halda
þvi fram, að einmitt þeir verst
settu muni njóta minna heldur en
þeir betur settu, þvi að ég held að
það orki ekki tvimælis. að þeir
sem eru betur settir fara t.d.
meira i utanlandsferöir heldur en
hinir og neyta þess vegna minna
af islenzkum mat. Það sem skipt-
ir mestu máli fyrir islenzkan
landbúnaö og islenzkt þjóðfélag
er að vinna að þvi af alefli, að
gera landbúnaðarframleiðsluna
sem hagkvæmasta.Vinna að þvi
einnig, að vinna upp markaði
fyrir islenzka framleiösiu i öðrum
löndum og það þurfurn við að
gera með bvi að nota okkui þessa
leið, sem niöurgreiðslurnar eru til
þess að hagræða iramleiðsiunni
og greiöilunum iniöaö við þaó
sem bezi t-v út að fiyt'ja frá þjóð-
hagslegu siónarmiði. Ég \il iika
vekja athygli á þvi. aö nú horfír
þanmg i heiminum, að þaö ev
meira útlil iyrir skort á matvæl-
um heldur en hefur verið um
langt árabil og færustu sér-
fræðingar heimsins telja einmitt,
að það sem sé framundan sé það,
að menn rnuni liða skort vegna
fæðuleysis. Það væri að fara aít-
an að hlutunum ef við ættum hér
að fara að draga úr matarfram-
leiðslu, sem mannkynið þarf
sannarlega á að halda og ég óttast
það, að það sé stutt i það, að við
höfum ekki nóg smjör handa okk-
ar fólki af okkar framleiðslu nú i
vetur.
Angi af landbúnaðar-
stefnu Alþýðuflokksins
Fáll Pétursson (F) tók næstur
til máls. Sagði hann, að þessi tii-
laga væri einn angi af land-
búnaðarstefnu Alþýöuflokksins.
Tillaga þeirra um eignarráð á
landi væri önnur hlið á þvi' máli.
Siðan sagði þingmaðurinn:
Það er rétt að taka það fram að
bændur hafa aldrei beðið um
niðurgreiðslur á sölustigi á
afurðum. Hvað eftir annað hafa
bændur beinlinis varað við þeim.
Niðurgreiðslurnar eru hag-
stjórnartæki rikisvaldsins til þess
að halda niðri visitölu, eins og hv.
frsm. viðurkenndi réttilega. Visi-
talan er að sumu leyti rangt
hugsuð I upphafi og raunar af-
skræmd i meðförum. T.d. tel ég
að skattar eigi ekki og megi ekki
vera i visitölunni og það sé i eðli
sinu rangt að atvinnurekandi
greiðiskatta launþegans. Rikið er
einn stærsti atvinnurekandinn.
Rikið þarf skatttekjur og leggur
skatta á. Visitalan hækkar við
það og þá þarf rikið að greiða
hærra kaup, og þannig gengur
hringavitleysan áfram. Atvinnu-
vegirnir bera sig ekki og stöðugt
er byrðunum velt yfir á fram-
tiðina. Þetta samhengi tel ég að
verði að rjúfa. Mjög verulegur
hluti efnahagsvandans er girott-
inn af þvi að skattarnir eru i visi-
tölunni. En bændur hafa varað
við niðurgreiðsluleiðinni, m.a.
vegna þess að það er erfitt að snúa
niður af niðurgreiðsluhjólinu.
Vinnslu- og dreifingarkostnað er
ekki með öllu óeðlilegt að greiða
niður. Bændur eiga t.d. skv.
grundvellinum frá 1. sept. 1975 að
fá 392.98 kr. fyrir hvert kg af
dilkakjöti. Slátrunar- og heild-
sölukostnaður var 95 kr. á kg,
öluskattur 69.56 kr., smásölu-
lagning 22.82 kr. Óniðurgreitt
heildsöluverð var 500.42 kr.
Niðurgreiðslan var 175.70 kr. og
smásöluverðið 417 kr., þannig að
24 kr. vantaði upp á að slátrunar-
og dreifingarkostnaður væri
greiddur niður.
Bændur hafa stundum óskað
eftir niðurgreiðslum á frumstigi
framleiðslu, svo sem niður-
greiðslu á áburðarverði. Þessi
teið var farin eftir nákvæma at-
hugun i fyrra og varið var til þess
þá750millj. kr. Sú leið gafst mjög
vel, og ég hygg að það gæti vel
komið til álita aðfara svipaða leiö
oftar en i það eina skipti.
Það var laukrétt hjá hv. frsm.
að niðurgreiðslur eru náttúrlega
styrkur til neyténda. Niður-
greiðslur eru vissulega há upp-
hæð en það mælti t.d. iækka hana
með þvi að rikiö innheimti ekki
söiuskatt af iandbúnaðarafurðum
Ég fékk útreiknað 15- des. 1975
hve mikill söluskattur á land-
búnaðarafurðum hcfði verið árið
1974. Það ár var hann rúmar 550
millj. kr. Ég held að farsælla væri
að fella söluskattinn niður af
þessum afurðum og lækka niður-
greiðslunnar að þvi skapi.”
Fullkomin obilgirni
Þá ræddi þingmaðurinn um út-
flutnirrgsbæturnar og vitnaði til
framleiðsluráðslaganna, þar sem
kveðið væri skýlaust á, að allt að
10% af heildarverðmæti sé verð-
bætt,ef flytja ættiút. SagðistPáll
Pétursson álita að þetta ákvæði
ætti rétt á sér vegna þess hve
landbúnaður væri háður óvissum
þáttum, ekki sizt veðurfari. Siðan
sagði þingmaðurinn:
„Óþurrkar voru i sumar og
mjólkurskortur þar af leiðandi og
þar á ofan bættist afgreiðslu-
stöðvun á áburöi vegna Verkfalis
i áburðarverksmiðjunni þannig
að aburður komst ékki á túnin i
tæka tið. Þess vegna var ekki
hægt að nýta þurrkflæsur. Hey-
fengur um talsverðan hluta
landsins var hrakinn og bændur
kviöu vetrinum. Islendingar hafa
fyrr kviðið vetrinum. Þann kviða
hafa þeir t.d. reyntað kveða niður
með þvi að segja að það sé bara
,,að þreyja þorrann og góuna og
þá beri kýrin”. 1 ár dugði bænd-
um ekki að þreyja þorrann og gó-
una. 1 ár máttu þeir bændur er
áttu sinar kýr óbornar, hrósa
happi vegna þess að þá var aftur
komið verkfall, meira að segja
öðrum þræði pólitískt verkfall,
svo sem leiðaraskrif Vinnunnar
báru gleggstan vott um, og bænd-
ur urðu að hella mjólkinni niður.
Á 10 dögum fóru mánaðarlaun
kúabóndans, þvi að vinnuþáttur-
inn er 30% i verðlagsgrundvelli,
og að sjálfsögðu þurftu kýrnar
sitt fóður, þó að það væri verkfall
og sömu hriðingu. Hógværum
óskum þessarar láglaunastéttar,
þessarar mestu láglaunastéttar i
landinu, til ASl um undanþágu
var mætt með fullkominni óbil-
grini og jafnvel kjafthætti. Þetta
fyrirkomulag, að kúabændur geti
átt það yfir höfði sér að fá verk-
fall tvisvar á ári, verðut til þess
að menn þora ekki að byggja af-
komu sina á kúabúskap og fara
heldur i það að framleiða kjöt og
hætta á að ekki verði verkfall i
sláturtiðinni. Þetta skapar aftur á
móti vandamál út af útflutnings-
uppbótum. Nú er flutt út dilkakjöt
en mjókurskortur er i landinu.
Akvæði um útflutningsuppbæt-
ur er eitt eðlilegasta lagaákvæði
sem viðreisnarstjórnin setti um
landbúnaðarmál. Er þetta ákvæði
var sett i lög var horfið frá fyrra
fyrirkomulagi að jafna upp i
afurðaverði innanlands þann
verðmismun er varð á sölu land-
búnaðarafurða erlendis, þannig
að bændur nálguðust útreiknaðar
tekjur sinar ákvarðaðar með lög-
um að skuli að vera i samræmi
við tekjur viðmiðunarstéttanna.
Það fyrirkomulag hafði verið
staðfest. með dómi og sá réttur, er
það skapaði var af bændum tek-
inn meó lögfestingu núverandi
fyrirkomulags. Mér þykir núver-
aritli fyrirkomulag eðlilegra, m.a.
vegna þess að með þvi er hlutur
neytenda betur tryggður og
hamlað er gegn verðbólgu.
Óskynsamlegur
leikur að tölum
Ég fyrir mitt leyti er ekki til
viðtals um að breyta núverandi
fyrirkomulagi. Það er hagfræði-
prófessor.sem reiknar það út hve
há upphæð kæmi á hjón með þrjú
börn ef farið væri inn á þá leið
sem lagt er til i þessari tillögu.
Mér finnst þetta fyrst og fremst
vera óskynsamlegur leikur að töl-
um.”
„Flm. telja sjálfsagt að hafa
greiðslurnar jafnháar á einstak-
linga án tillits til tekna og láta,
einsog segirfgrg., sig ekki muna
um að telja það verða til tekjuöfl-
unar: iOOþús.kr. á fátæklingana
og 100þús. á tugmilljónerana sem
flakka út um heiminn mikinn
hluta ársins — til þess að jafna
tekjurnar hjá þeim. Þrátt fyrir
það að ýmislegt fari aflaga hjá
hæstv. rikisstj. og hafi farið af-
laga hjá vinstri stjórninni lika, þá
er svo guði fyrir að þakka að hér
hafa allir nóg að borða. Það er
íjarstæða að halda þvi fram að
ekki sé yfirleitt á borðum lág-
tekjufólks nægur og góður matur.
Við höfum öll nóg að borða sem
ismola 1 veizluna
Pú færð
Nú getur þú áhyggjulaust boöið gestum kalda
drykki heima hjá þér Engin biö eftir aö vatnið frjósi í
ískáþnum.
Hjá Nesti færöu tilbúna ísmola, — og þu átt ekki á
hættu að veröa ís-laus á miðju kvöldi.
Renndu viö í Nesti og fáðu þér ísrnola i veizluna!
Ártúnshöfða — Elliöaár-
NESTI h.f.
■Fossvogi