Fréttablaðið - 28.12.2005, Blaðsíða 16

16 28. desember 2005 MIÐVIKUDAGUR
UPPÁHALDSBJÓR MARGRA KYNSLÓÐA
Tékkneskur
gullmoli
Tékkneska byggið
er einstakt í Evrópu
og oft nefnt tékkneska
gullið. Það leggur
grunninn að hinu
kjarnmikla bragði
og gullna lit sem hefur
gert Budweiser Budvar
að heimsfrægri
gæðavöru.
Kornið sem fyllir mælinn!
LÉ
TT
Ö
L
HELSTU FRÉTTIR ÁRSINS > 2005
Fréttastjóri einn dag
Þræðirnir í margbreyti-
legri þjóðmálaumræðu hafa
komið saman í Baugsmálinu
á árinu sem nú er senn á
enda. Fákeppni, réttarfar,
ríkidæmi, stjórnmál, valda-
brölt, fjölmiðlar og lífsmáti
koma við sögu í þessu máli
sem hófst fyrir meira en
þremur árum og enn sér
ekki fyrir endann á.
Ekkert fréttamál á árinu sem nú
er að líða er landsmönnum jafn
tamt á tungu og Baugsmálið svo-
nefnda. Það hefur skekið kaffi-
stofur og réttarkerfið, seytlað um
efnahagslífið og stjórnmálin og
vakið áhuga erlendra fjölmiðla.
Orð og hugtök, sem tengjast mál-
inu, hafa orðið fleyg og greypst
inn í þjóðmálaumræðuna. Rætt
er manna á meðal um „Baugs-
miðla“ og orðin „innmúraður“ og
„innvígður“ voru vakin til lífsins
í frægum tölvupóstum sem birtir
voru síðla í september í Frétta-
blaðinu. Með ýmsum hætti hefur
málið allt orðið kveikja að umræð-
um um valdaþræði, réttarfar og
valdabrölt í stjórnmálum og við-
skiptalífi. Sögusvið og persónur,
sem minna á Baugsmálið, ganga
aftur í reyfarakenndum skáld-
sögum.
Ekki sagt síðasta orðið
Ráðamenn voru yfirleitt varkárir
í ummælum sínum um rannsókn,
saksókn og meðferð málsins fyrir
dómstólum. Margir gátu þó ekki
orða bundist þegar Hæstiréttur
vísaði endanlega frá 32 af 40 ákær-
um hinn 10. október síðastliðinn.
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra sagði á vefsíðu sinni þann
sama dag að réttarkerfið hefði
ekki sagt sitt síðasta orð í málinu.
Halldór Ásgrímsson forsætis-
ráðherra tók nokkru síðar undir
harða gagnrýni á vinnubrögð Rík-
islögreglustjóra sem sögð voru
ámælisverð í ljósi afdrifa málsins
í dómskerfinu. Davíð Oddsson líkti
Samfylkingunni við „tiltölulega
léttvægt dótturfélag auðhrings“ í
kveðjuræðu sinni á formannsstóli
við upphaf landsfundar Sjálfstæð-
isflokksins 13. október síðastlið-
inn. Engum blandaðist hugur um
að þar talaði fráfarandi formaður
flokksins um Baug, eitt mesta við-
skiptaveldi Íslandssögunnar.
40 ákærur - 8 dómtækar
Þann 1. júlí síðastliðinn birti Rík-
islögreglustjóri sex einstaklingum
ákærur í 40 liðum í Baugsmálinu.
Rannsókn málsins hafði þá stað-
ið hartnær þrjú ár, frá þeim tíma
að efnahagsbrotadeild embætt-
isins gerði húsleit í höfuðstöðv-
um Baugs í Reykjavík 28. ágúst
2002. Auk Jóhannesar Jónssonar í
Bónus og barna hans Jóns Ásgeirs
og Kristínar voru Tryggvi Jóns-
son forstjóri og endurskoðend-
urnir Anna Þórðardóttir og Stefán
Hilmar Hilmarsson ákærð.
Sjálfar ákærurnar komu þó
ekki fyrir sjónir almennings
fyrr en 13. ágúst, fáeinum dögum
áður en málið var þingfest í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur. Lundúna-
blaðið The Guardian birti frétt
um málið 12. ágúst og degi síðar
birti Fréttablaðið ákærurnar
í heild ásamt skýringum verj-
enda sakborninga. Alvarlegustu
ákærurnar lutu að fjárdrætti og
umboðssvikum en einnig brotum
gegn lögum um bókhald, tolla,
hlutafélög og fleira.
Fimm vikum síðar vísaði
Héraðsdómur Reykjavíkur mál-
inu frá, einkum á þeim forsendum
að verknaðarlýsing brotanna væri
ófullnægjandi.
Hver er bær og hæfur?
Málið fór fyrir Hæstarétt sem
staðfesti niðurstöðu undirrrétt-
ar um 32 ákæruliði en átta liðir
skyldu fara til efnislegrar með-
ferðar á ný.
Þegar hér var komið sögu
sagði embætti ríkislögreglustjóra
sig frá saksókn í málinu og Bogi
Nilsson ríkissaksóknari tók málið
í sínar hendur. Fáeinum dögum
síðar lýsti hann sig vanhæfan.
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra setti Sigurð Tómas Magnús-
son sérstakan saksóknara í mál-
inu þann 21. október.
Með setningu Sigurðar hófst
málarekstur þar sem verjendur
sakborninga véfengdu að Sig-
urður hefði verið formlega rétt
settur saksóknari. Hæstiréttur á
enn eftir að segja sitt síðasta orð í
þessu efni sem og um hæfi Björns
Bjarnasonar dómsmálaráðherra
til afskipta af málinu.
Í sérstakri úttekt Fjölmiðla-
vaktarinnar kom fram að dóms-
málaráðherra hafði tjáð sig oftast
um Baugsmálið næst á eftir máls-
aðilum.
Tölvupóstar
Í lok september birti Fréttablaðið
tölvupósta sem leiddu í ljós að í
júní 2002 höfðu Kjartan Gunnars-
son, framkvæmdastjóri Sjálfstæð-
isflokksins, Styrmir Gunnarsson,
ritstjóri Morgunblaðsins, og Jón
Steinar Gunnlaugsson, núverandi
hæstaréttardómari, haldið fund
um mál Jóns Geralds Sullenber-
gers og undirbúning málshöfð-
unar hans gegn forsvarsmönnum
Baugs.
Birting efnisins vakti mikla
athygli og deilur og fór svo að Jón-
ína Benediktsdóttir, eigandi gagn-
anna, fékk því framgengt að lög-
bann var sett á frekari birtingu
og höfðaði mál gegn Fréttablaðinu
sem útkljáð verður í Hæstarétti.
Ekki sér enn fyrir endann í
Baugsmálinu í lok ársins 2005.
Óhætt er að segja að ekkert eitt
mál hafi gegnumsýrt íslenskt
þjóðlíf jafn mikið á síðari árum og
Baugsmálið. johannh@frettabladid.is
HARALDUR JOHANNESSEN RÍKISLÖG-
REGLUSTJÓRI OG JÓN H. SNORRASON
SAKSÓKNARI Mikið hefur mætt á embætti
ríkissaksóknara og ríkislögreglustjóra vegna
Baugsmálsins.
JÓNÍNA BENEDIKTSDÓTTIR Tölvupóst-
ar Jónínu vörpuðu nýju ljósi á tilurð
Baugsmálsins og urðu tilefni enn frekari
réttarhalda sem ekki sér fyrir endann á.
Baugur fyrir rétti
JÓN GERALD SULLENBERGER Maðurinn
sem hratt Baugsmálinu af stað og naut til
þess liðsinnis ritstjóra Morgunblaðsins og
áhrifamanna í Sjálfstæðisflokknum.
JÓN ÁSGEIR JÓHANNESSON Áhugi fjölmiðla á Baugsmálinu hefur verið óþrjótandi bæði hérlendis sem erlendis. Málið hefur til dæmis
vakið sérstaka athygli í Danmörku og Englandi þar sem umsvif Baugs eru mikil.
Umdeildasta ráðning ársins, og
það jafnvel í tvöfaldri merk-
ingu, var eflaust ráðning Auð-
uns Georgs Ólafssonar í stöðu
fréttastjóra Útvarps. Má segja
að samfélagið hafi farið á annan
endann um þriggja vikna skeið
vegna þessa, en málinu lauk eins
og kunnugt er með því að Auðun
sagði sig frá starfinu eftir að
hafa gegnt því einn dag.
Bomban sprakk hinn 8. mars
þegar Markús Örn Antonsson
útvarpsstjóri réð Auðun Georg
í starf fréttastjóra, eftir að
meirihluti útvarpsráðs hafði
mælt með ráðningu hans, þó
svo að meðal annarra umsækj-
enda væru margir af reyndustu
fréttamönnum landsins. Reynsla
Auðuns sem fréttamanns var
vægast sagt rýr í þeim saman-
burði. Stjórn Félags fréttamanna
fór strax fram á
að útvarpsstjóri
drægi ákvörð-
un sína til
baka. „Með
henni teljum
við að allri
stétt frétta-
manna sé gróf-
lega misboðið,“
sagði í ályktun
félagsins. Næstu
daga og vikur gekk
á með stóryrtum
yfirlýsingum
og sam-
þykktu
starfs-
m e n n
Útvarps meðal annars ítrekað
vantraust á útvarpsstjóra auk
þess sem fréttamenn ræddu all-
herjar uppsagnir. „Ástandið er
engu líkt og ég man ekki eftir
öðru eins, þó hef ég verið hér í
hartnær þrjtíu ár,“ sagði Bogi
Ágústsson, yfirmaður frétta-
sviðs.
Hápunktinum náði frétta-
stjóramálið hinn 2. apríl þegar
Auðun Georg mætti til starfa
og gerði sig sekan um að verða
tvísaga um fund með formanni
útvarpsráðs í fyrsta viðtali sínu
við fréttastofu Útvarps. Sakaði
hann fréttamann um að hafa
leitt sig í gildru. „Í viðtali sem
ég veitti fréttamanni Ríkisút-
varpsins í dag í tilefni af því að
ég hæfi störf var með lævísleg-
um hætti reynt að koma mér í
vandræði. Það tókst, þar sem ég
vildi ekki rjúfa trúnað,“ sagði
Auðun Georg, sem lét af
fréttastjórastarfinu síðar
þennan sama dag. Þar
með leystist hnúturinn og
útvarpsstjóri réð skömmu
síðar Óðin Jónsson frétta-
mann í starfið.
Markús Örn Antons-
son útvarpsstjóri lét svo
af störfum síðar á árinu
og gerðist sendiherra í
Kanada. - ssal