Fréttablaðið - 02.01.2006, Blaðsíða 23

MÁNUDAGUR 2. janúar 2006 3
Sjöundi hver bruni á heimilum
verður vegna eldavéla.
Mikilvægt er að fara varlega
við eldamennsku og bregðast
rétt við ef eldur kviknar.
Það má vara sig á ýmsu varðandi
bruna og eru heimilistæki þar
ofarlega á lista. Algengasta
heimilistækið sem kviknar í er
eldavélin en sjöundi hver eldsvoði
á heimili verður af hennar
völdum. Það má þó koma í veg
fyrir brunann með einföldum
aðferðum og er mikilvægast í því
sambandi að vera hvorki gleyminn
né aðgæslulaus. Hér á eftir koma
nokkur atriði sem hafa ber í huga:
- Farið aldrei frá heitri hellu.
- Haldið eldavélinni hreinni, feiti
getur valdið eldsvoða.
- Hafið varann á við djúpsteikingu.
Ef olían er farin að rjúka er hún
of heit og getur brunnið; takið
pottinn þá strax af hellunni.
- Reynið einungis að slökkva
viðráðanlegan eld og notið
pottlok eða brunateppi til þess,
alls ekki vatn.
- Passið að hafa rafhlöður í
reykskynjurum í lagi; skynjarar
geta oft og tíðum bjargað
miklu.
- Bregðist rétt við ef eldur kviknar.
Lokið hurðum, forðið ykkur og
hringið í neyðarlínuna.
(staðreyndir fengnar af vefsíðu
Neytendasamtakanna)
Eldavélar varhugaverðar
RÁÐ frá Rakel
RAKEL ÁRNADÓTTIR SKRIFAR UM FUNKISMA
Funktionalismi eða nytjahyggja í
húsagerðarlist fór að ryðja sér til
rúms upp úr fyrri heimsstyrjöld.
Svisslendingurinn Le Corbusier og
Þjóðverjinn Walter Gropius voru
meðal upphafsmanna stefnunnar,
en Gropius var fyrsti skólastjóri
Bauhaus-arkitektaskólans í Weimar í
Þýskalandi. Nasistar lokuðu skólanum
1933 því þeir töldu kennarana ala á
andþýskum viðhorfum. Funkisstílinn
er talinn nokkurs konar fyrirrennari
módernismans eða eitt afbrigði
hans. Mestu skipti að rjúfa öll tengsl
við fortíðina, nokkuð sem var mjög
andstætt allri þjóðernisrómantík.
Skraut sem einkenndi tískustrauma
þar á undan, eins og hinn þýska
jugend-stíl og franska art nouveau,
vék fyrir einfaldleika og notagildi,
og húsin voru hönnuð eftir þeirri
starfsemi sem þar átti að fara
fram. Baðhergi, rennandi vatn og
kæliskápur voru talin mikilvægari
en skrautlegar framhliðar. Ný
hugmyndafræði, skynjun á tíma
og breytt fjölskyldumynstur lágu
að baki allri hönnun. Konan var
á leið út á vinnumarkaðinn og
vinnukonustéttin að hverfa. Efniviður
innan sem utan átti að draga úr
viðhaldi og þrifum. Innréttingar voru
einfaldar, ljósakrónur í hreinum
formum eins og kúlur og keilur úr
ópalgleri, og stiga- og svalahandrið
úr smíðajárni eða stáli.
Það er þó fyrst og fremst á hinu
ytra útliti húsa sem þekkja má
funkisstílinn. Algengt var að arkitektar
hönnuðu útlit húsanna áður en þau
voru teiknuð að innan. Ósamhverfa
er áberandi þáttur þessa stíls.
Gluggar með löngum gluggapóstum
náðu gjarnan fyrir horn til að hleypa
inn sem mestri birtu. Ef svalir voru
á húsinu voru þær einnig látnar ná
fyrir horn. Þökin voru oftast flöt.
Litir voru hreinir og afmarkaðir og
litasamsetningar einkenndust af
andstæðum grunnlitum. Útveggir
voru oft úr hvítmálaðri steinsteypu.
Á Íslandi voru fyrstu húsin í funkisstíl
reist í kringum 1930. Íslenska
útfærslan var þó eilítið öðruvísi en
annars staðar. Fljótlega var horfið
frá því að hafa þökin flöt. Annað
dæmi um íslenska aðlögun er að
útveggir voru oft steinaðir, ýmist
með skeljasandi eða mulningi úr
íslenskum bergtegundum.
Hvernig má þekkja funkishúsið?
Sjöundi hver eldsvoði á heimili tengist eldavélum.
Formaco • Fossaleynir 8 • 112 Reykjavík • Sími: 577 2050 • Fax: 577 2055 • www.formaco.is
ÞARFTU AÐ LOSA ÞIG VIÐ VIÐHALDIÐ?
Veldu glugga vegna lítils viðhalds, góðrar hönnunar, gæða,
útlits, endursölu og 10 ára ábyrgðar.
Vertu viss um að gluggarnir séu - Spurðu fasteignasalann.
Halla Vilhjálmsdóttir leikkona
hefur búið í London síðustu
árin en er komin heim til að
leika í Túskildingsóperunni.
Uppáhaldshúsin hennar eru
tvö og mjög ólík.
Það þarf ekki að koma neinum á
óvart að Þjóðleikhúsið er í uppáhaldi
hjá Höllu, „Auðvitað þykir mér
Þjóðleikhúsið fallegt. Það minnir
svolítið á kastala í ævintýri,“ segir
Halla. Hún ætti líka að kannast
ágætlega við innviði leikhússins því
hún leikur eitt af aðalhlutverkunum í
Túskildingsóperunni sem frumsýnd
var annan í jólum í Þjóðleikhúsinu.
„Mér finnst frábært að vinna í
húsinu, það er svo sjarmerandi.
Reyndar á ég það til að villast aðeins
og hlaupa á vitlausa hæð en það er
ekkert tiltökumál,“ segir Halla.
Þjóðleikhúsið er ekki eina
byggingin sem Halla heldur upp á.
„Vinur minn, sem er arkitekt, kom
í heimsókn frá Bretlandi og við
tókum smá túr um Reykjavík,“ segir
Halla. „Hann, rétt eins og ég, er
mikill aðdáandi finnska arkitektsins
Alvars Aalto sem teiknaði Norræna
húsið svo við fórum að skoða það.“
Alvar Aalto er stundum kallaður
faðir skandinavísks módernisma
í arkitektúr og hönnun. Hann var
þekktur meðal annars fyrir að
sameina notagildi og fagurgildi
og taka umhverfi bygginga með
í reikninginn er hús var teiknað.
Til að mynda bar þak Norræna
hússins við sjóndeildarhring
fjalla Suðurnesja þar til Askja
náttúrufræðihús var byggt. Til
gamans má geta að arkitekt Öskju
er Dr. Maggi en hann var lærisveinn
Aalto.
Það er þó hvorki Þjóðleikhúsið
né Norræna húsið sem Halla ber
sterkastar taugar til. Það er hús
foreldra hennar þar sem hún ólst
upp en það er jafnframt eina húsið
sem hún hefur búið í á Íslandi.
tryggvi@frettabladid.is
Vinnustaðurinn í uppáhaldi
Höllu líkar ákaflega vel við Þjóðleikhúsið jafnt að innan sem utan. FRÉTTABLAÐIÐ/E.ÓL.
Eldaskálinn | Brautarholti 3 | 105 Reykjavík
sími: 562 1420 | eldaskalinn@eldaskalinn.is | www.invita.com
Þrettándabrennan á eldhúsflatskjánum
Gerum okkur glaðan dag og meðan birgðir endast
gefum við 20" Toshiba LCD flatskjái með Invita eldhúsinnréttingum.
Á www.invita.com sérðu enn fleiri innréttingalausnir.
20 ára ábyrgð.
Þetta er Invita
20" LCD
flatskjársjónvarp
25 ára afmælistilboð