Fréttablaðið - 05.01.2006, Blaðsíða 20

5. janúar 2006 FIMMTUDAGUR20
fréttir og fróðleikur
FL Group greiddi tveimur
stjórnendum 130 millj-
ónir og 161 milljón króna
við starfslok. Aðeins eru
tvö ár síðan Alþingi sam-
þykkti verulega hækkun
á eftirlaunum þingmanna
og ráðherra. Sumir þeirra
sem samþykktu frumvarpið
gagnrýna nú starfsloka-
samninga FL Group.
Kostnaðarauki ríkissjóðs, eftir
að lög um eftirlaun æðstu emb-
ættismanna tóku gildi í ársbyrjun
2004, nemur 650 milljónum króna.
Skuldbindingar ríkissjóðs vegna
eftirlauna þingmanna og ráðherra
námu 7.074 milljónum króna í árs-
lok 2004 og er kostnaðaraukinn
inni í þeirri tölu.
Ragnhildur Geirsdóttir, fyrr ver-
andi forstjóri FL Group, fær 130
milljónir frá félaginu næstu fjög-
ur til fimm árin vegna starfsloka
sinna í haust. Hún gegndi starfinu
í fimm mánuði, en hafði áður unnið
ýmis stjórnunarstörf hjá fyrirtæk-
inu. Sigurður Helgason, sem lét af
starfi forstjóra vorið 2005, fær 161
milljón króna vegna sinna starfs-
loka, en hann hafði leitt Flugleiði
og síðar Icelandair í áratugi.
Starfslokagreiðslur og eftirlaun
eru auðvitað hvor sinn hluturinn
en Grétar Þorsteinsson, forseti
ASÍ, sagði í árslok 2003 að verka-
lýðsforystunni væri „gróflega
misboðið og við erum öskureiðir“.
Hann sagði líka „frumvarpið hefur
auðvitað allt yfirbragð starfsloka-
samnings við forsætisráðherra
og síðan er stungið myndarlegum
dúsum upp í stjórnarandstöðuna“.
Stór orð og háar upphæðir
Stór orð hafa fallið meðal stjórn-
málamanna upp á síðkastið um
starfslokagreiðslurnar hjá FL
Group en ekki er svo langt síðan
stjórnmálamenn skömmtuðu sjálf-
um sér og æðstu embættismönn-
um þjóðarinnar eftirlaunagreiðslur
sem höfðu um 650 milljóna króna
kostnaðarauka í för með sér fyrir
ríkissjóð, en lögin um eftirlaun
æðstu embættismanna tóku gildi í
ársbyrjun 2004.
Þessar 650 milljónir skiptast
þannig að liðlega 400 milljónir
króna eru vegna þingmanna og
ráðherra, þar af eru 323 milljónir
vegna þingmanna og um 83 millj-
ónir vegna ráðherra, og 242 millj-
ónir vegna dómara. Hækkunin
vegna eftirlauna ráðherra nam frá
ársbyrjun til ársloka 2004 um 178
milljónum króna.
Talnakönnun var fengin til að
reikna út kostnaðinn við eftirlauna-
skuldbindinguna og samkvæmt
þeim átti skuldbinding vegna ráð-
herra árið 2004 að hækka um 83
milljónir króna. Breytingin hefði í
versta falli átt að verða 211 millj-
ónir en í besta falli 66 milljón-
ir króna. Skuldbindingin vegna
alþingismanna átti að hækka um
323 milljónir króna. Breytingin
hefði verst getað orðið 172 milljónir
samkvæmt útrekningunum og best
mínus 130 milljónir. Skuldbindingin
vegna annarra embættismanna átti
að hækka um 242 milljónir.
Eftirlaunafrumvarpið var lagt
fram af fulltrúum allra stjórnar-
flokkanna. Halldór Blöndal, forseti
Alþingis, mælti fyrir því en með-
flutningsmenn voru Guðmundur
Árni Stefánsson, Jónína Bjartmarz,
Þuríður Backman og Sigurjón Þórð-
arson en tvö síðastnefndu drógu
stuðning sinn til baka.
Lögin voru samþykkt í árslok
2003 og tóku gildi um áramótin
2004. Samkvæmt þeim gátu fyrr-
verandi ráðherrar tekið eftirlaun
sextugir ef þeir höfðu verið ráð-
herrar í sex ár. Hefðu þeir verið
ráðherrar lengur hefðu þeir komist
á eftirlaun fyrr, jafnvel 55 ára.
Níu áttu rétt
Í Fréttablaðinu fyrir ári kom fram
að níu fyrrverandi ráðherrar ættu
rétt á eftirlaunum úr ríkissjóði þó að
þeir væru í fullu starfi á vegum hins
opinbera. Þetta voru sendiherrarnir
Jón Baldvin Hannibalsson, sem átti
rétt á 370 þúsund krónum á mánuði,
Þorsteinn Pálsson, sem átti rétt á 360
þúsund krónum, og Svavar Gestsson,
sem átti rétt á 350 þúsund krónum.
Samkvæmt útreikningum
Frétta blaðsins átti Guðmundur
Bjarnason, framkvæmdastjóri
Íbúðalánasjóðs, rétt á um 330 þúsund
krónum, Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, átti líka rétt á 330
þúsund krónum, og Sighvatur Björg-
vinsson, framkvæmdastjóri Þróun-
arsamvinnustofnunar Íslands, átti
rétt á 290 þúsund krónum.
Eiður Guðnason átti rétt á 250
þúsund krónum, Kjartan Jóhanns-
son um 210 þúsund krónum og
Tómas Ingi Olrich á um 150 þúsund
krónum. Þessir þrír eru sendiherr-
ar.
Í blaðinu kom fram að Guðmund-
ur Bjarnason fengi 117 þúsund
krónur í eftirlaun vegna ráðherra-
starfa. Við bætast eftirlaun fyrir
þingmennsku. Friðrik Sophusson
lýsti yfir að hann hygðist nýta sér
þennan rétt. Sighvatur Björgvins-
son kvaðst þiggja eftirlaun vegna
þingmannsstarfa sinna.
Eftirlaunafrumvarpið varð
umdeilt og þá sérstaklega sú stað-
reynd að ráðherrar og þingmenn
gætu hafið töku eftirlauna þó að
þeir væru í fullu starfi hjá hinu
opinbera.
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA
SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
FRÉTTASKÝRING
JÓHANN HAUKSSON
johannh@frettabladid.is
Umræðan um
gas hefur verið
áberandi að
undanförnu í ljósi
þess að Rússar
hóta að skrúfa
fyrir gasið hjá
Úkraínumönnum
og þar skjálfa menn
af tilhugsuninni
einni saman, enda
er stór hluti húsa
þar hitaður með
gasi. Geir Þórarinn
Zoëga, forstjóri Ísaga,
var inntur svara við
því hvort gas væri
nauðsynlegt fyrir okkur Íslendinga.
Hversu mikið af gasi berst hingað til
lands árlega og hvernig?
Heildarmarkaður gass er um tvö þúsund
tonn árlega en neytendamarkaðurinn
er um fjórtán hundruð tonn árlega.
Gasfélagið flytur gasið inn á skipum í
tönkum sem taka um fjögur hundruð
tonn af fljótandi gasi.
Hvaðan kemur gasið?
Það kemur mest úr Norðursjó og
Norðmenn selja okkur mest af því gasi
sem er notað hér á landi.
Í hvað notum við gasið helst?
Við notum mest af gasi í gasgrillin
og í eldhúsin, gaseldavélum hefur
fjölgað gríðarlega í eldhúsum landans
undanfarin ár. Notkun gass hefur því
dreifst mikið yfir árið.
SPURT & SVARAÐ
GAS
Notkun gass
hefur aukist
GEIR ÞÓRARINN
ZOËGA
Forstjóri Ísaga
> Vöruskipti við útlönd frá janúar til nóvember 2005
(í milljónum króna)
Heimild: Hagstofa Íslands
Svona erum við
Tvö tilfelli af hringormasmiti úr fiski hafa komið upp í fólki hér á tveimur
síðustu árum. Um var að ræða lirfur sem vart varð í koki einstaklinga sem
borðað höfðu illa hitaða rétti úr ferskum steinbít fimm og sex dögum
áður. Í fyrra tilvikinu vaknaði karlmaður við
að ormur var að hreyfa sig í koki hans. Í
síðara tilvikinu fann ung kona fyrir ertingu
í hálsi. Þegar hún hóstaði skaust lirfan upp
í kok.
Hvernig berast hringormarnir?
Tvær tegundir þráðorma eru þekktar fyrir
að geta lifað í fólki. Ormarnir ná þó aldrei
fullum þroska í þeim híbýlum, þótt þeir geti
jafnvel lifað í þeim svo vikum skiptir. Menn eru ekki náttúrulegir hýslar,
en hringormar úr fiski geta hreiðrað um sig í þeim og valdið sjúkdómi.
Erlendis eru árlega greind fjölmörg tilfelli þar sem fólk hefur fengið í sig
lifandi hringorma úr sjávarfiskum. Flest tilfellin koma frá löndum þar sem
hefð er fyrir því að borða hráan eða hálfhráan fisk, en ormarnir drepast
við suðu.
Hver eru sýkingarformin?
Sýkingarform af völdum hringorma í mönnum eru flokkuð í þrennt.
Einfaldasta formið er oftast tiltölulega meinlaus sýking í meltingarvegi,
þar sem lirfurnar ná ekki að bora sig inn í slímhimnu melting-
arvegar og festa sig þar, heldur flakka um meltingarveginn. Í
næstu gerð sýkingar taka hringormalirfur sér bólfestu í vegg
magans. Þeim fylgir magabólga og einkenni sem minna á
magasár. Ógleði, uppköst, stöðug hungurtilfinning og verkir í
kviði geta fylgt. Þriðja sýkingargerðin er smit í kviðarholi sem
jafnframt er talið alvarlegast. Þá hafa lirfurnar annað hvort
búið um sig í þarmavegg eða farið í gegnum þarmana yfir í
kviðarhol eða í líffæri, svo sem lifur, gallblöðru eða eitla.
Aðferðir gegn smitun og til lækninga?
Hringormar í fiskholdi drepast við hitun upp fyrir 70 gráður á celsíus í
eina mínútu eða í 20 gráðu frosti í vikutíma. Þær aðferðir eiga því að
vera nægilega fyrirbyggjandi til að koma í veg fyrir smit. Ef fólk sýkist eru
tilteknar tegundir ormalyfs notaðar, en þær vinna gegn þráð- og band-
ormasýkingum í mönnum. Heimild: Læknablaðið
FBL-GREINING: HRINGORMAR Í FÓLKI
Suða og frysting fyrirbyggja smit
Útflutningur
Vöruskipta-
jöfnuður
26
1.
93
4
-8
8.
50
2
17
3.
43
2
Innflutningur
Eftir höfðinu dansa limirnir
Ósanngjarn samanburður
Guðlaugur Þór Þórðarson, varafor-
maður þingflokks sjálfstæðismanna,
telur ósanngjarnt að bera saman
starfslokasamninga stjórnenda FL
Group og eftirlaun ráðherra og þing-
manna því að þar séu tveir ólíkir hlutir
á ferð. Hann kveðst ekki geta ímynd-
að sér að atvinnulífið geti í miklum
mæli borið starfslokagreiðslur á borð
við það sem stjórnendur FL Group fengu en telur ánægjulegt að hægt sé að
borga góð laun. „Þeir sem eiga þessi fyrirtæki taka ákvarðanir um hvernig þeir
haga sínum málum en þetta er að sönnu snúið þegar um almenningshluta-
félag er að ræða,“ segir hann.
GUÐLAUGUR ÞÓR ÞÓRÐARSON
Græðgisvæðing sem gengur
fram af venjulegu fólki
Ekki náðist í Steingrím J. Sigfússon,
formann vinstri grænna, í gær en
hann greiddi ekki atkvæði um frum-
varpið á sínum tíma heldur kallaði
inn varamann í sinn stað. Steingrímur
sagði í sjónvarpsfréttum nýlega að
starfslokagreiðslurnar hjá FL Group
gengu fram af venjulegu fólki. Hin
hliðin á „ofsagróðanum og græðgisvæðingunni“ ætti að vera kröfur um að
þjónusta fyrirtækjanna verði ódýrari og að viðskiptavinir þeirra njóti góðs af
þessari afkomu. „Svo virðist ekki vera. Í anda þeirrar græðgisvæðingar sem
hefur gengið yfir snýst allt um að hámarka ofsagróðann sem hraðast.“
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
Gerir þjóðinni óleik
Einar Oddur Kristjánsson, þingmað-
ur Sjálfstæðisflokks, telur forystu FL
Group gera þjóðinni óleik með starfs-
lokagreiðslum sínum og lítur á það
sem kæruleysi af hálfu þeirra manna
sem ákvarða starfslokagreiðslur til
toppstjórnenda. Einar Oddur varar
við öllum launahækkunum eins og
ástand efnahagsmála er núna þar
sem allt er spennt til hins ítrasta.
„Þessi vinnumarkaður er eins og kvika. Allt sem hreyfist skapar nýjar kröfur
og nýtt réttlæti hjá öðrum. Ég tel mig engan handhafa endanlegs sannleika
um það hvaða laun eiga að vera í þjóðfélaginu en ég er mjög hræddur við
þessa þróun, það eru kjánar sem ekki eru hræddir því að menn eiga að vera
á tánum gagnvart þessari þróun,“ segir hann.
EINAR ODDUR KRISTJÁNSSON
Ekki gefið gott fordæmi
„Það væri synd að segja að Alþingi hafi
gengið á undan með góðu fordæmi
í því að ákvarða sérkjör á toppstjórn-
endur. Það hefur komið fram að
Alþingi ákvað að færa þingmönnum,
ráðherrum og dómurum aukin réttindi
upp á yfir hálfan milljarð króna, meðal
annars á grundvelli villandi upplýsinga
um kostnaðinn. Eftir höfðinu dansa
limirnir. Mönnum þarf ekki að koma
það sérstaklega á óvart að á einka-
markaði séu teknar ákvarðanir um óhæfileg starfslokakjör. Þar hafa menn það til
málsbóta að þeir eru að höndla með eigið fé, eða að minnsta kosti meirihluta
eigenda, meðan þingmenn og ráðherrar ráðstafa skattpeningum.“
HELGI HJÖRVAR