Fréttablaðið - 05.01.2006, Blaðsíða 31

FIMMTUDAGUR 5. janúar 2006
Verið velkomin að Dalvegi 18.
Gallerí Húsgögn
Sími 554 5333
OFURÚTSALA
ALLT AÐ
65% AFSLÁTTUR
Leður sófasett 3ja sæta + 2 stólar frá kr. 99.000
Borðstofuhúsgögn og skenkar úr
gegnheilu tekki á frábæru verði
Opnunartími:
Virka daga frá kl. 11-18
Laugardaga frá kl. 11-16
Sunnudaga frá kl. 13-16
Árlega safnar Reykjavíkurborg
þúsundum jólatrjáa af götum
borgarinnar. Mikilvægt er að
koma jólatrénu fljótlega út
því hreinsunarstarf stendur
aðallega í vikunni eftir þrett-
ándann.
Jólin enda formlega á morgun
og er hugað að því á mörgum
heimilum að henda jólatrénu.
Reykjavíkurborg og önnur
sveitarfélög hafa undanfarin
ár séð um að farga þessum
trjám. Theodór Guðfinnsson,
deildarstjóri framkvæmdasviðs
Reykjavíkurborgar, segir að
söfnunarstarfið hefjist venjulega
strax vikuna eftir þrettándann.
,,Við höfum aðallega lagt áherslu
á þá viku en síðan hafa menn
verið að rekast á tré alveg fram
undir páska og taka þau þá upp.
Auðvitað mundum við gjarnan
vilja ná að safna þessu saman á
einni viku en fólk ætlast til þess
að við tökum þessi tré upp jafnvel
þó auglýstur tími sé löngu liðinn.
Það er mjög mikilvægt að fólk
sem vill nýta sér þessa þjónustu
sé vakandi,“ segir Theodór.
Theodór segir að ýmis
vandkvæði hafi hlotist af lausum
trjám í miklum vindi. Fjúkandi
jólatré hafi til dæmis fokið á
bíla og fleira og jafnvel valdið
töluverðum skaða. Theodór segir
að oft sé borginni eða viðkomandi
bæjarfélagi þá kennt um skaðann.
,,Ef við vitum um einhver tré
fjúkandi í hverfum en látum það
afskiptalaust fellur ábyrgðin
að sjálfsögðu á okkur en ef við
vitum ekki af fjúkandi tré og
enginn lætur okkur vita getum
við ekki tekið ábyrgðina. Það þarf
að tryggja það að trén valdi ekki
einhverju tjóni og þess vegna
er mikilvægt að þau séu tiltæk
til hreinsunar í þeirri viku sem
hreinsunin hjá okkur fer fram.“
Theodór segir að Gáma-
þjónustan taki við trjánum
og búi til úr þeim moltu, sem
er jarðvegsbætandi mold, en
Gámaþjónustan kaupir trén af
Reykjavíkurborg. Theodór segir
afar erfitt að áætla nákvæmlega
hversu mörg tré þetta séu sem
borgin taki upp af götunni eða
hversu margir gámar af jólatrjám
fari. Líklegast eru trén milli 10-
20 þúsund sem fara í nokkra tugi
gáma en það liggur þó ekki fyrir
að sögn Theodórs.
steinthor@frettabladid.is
Út með jólatrén
Í GARÐINUM HEIMA
HAFSTEINN HAFLIÐASON SKRIFAR UM POTTAPLÖNTUR
Á morgun er þrettándinn. Mörgum
finnst tómlegt um að lítast þegar
jólatrén og jólaskreytingarnar rjúka út
úr stofunum og hinn grái hversdagsleiki
tekur við á ný. En nú er einmitt tíminn
til að sporna við grámanum. Grænar
og glaðlegar pottaplöntur standa okkur
til boða í miklu úrvali og geta gert
mikið til að lífga upp á heimili okkar
og vinnustaði um leið og þær bæta
vellíðan okkar til mikilla muna, leynt
og ljóst.
NASA og geimferðirnar
Undanfarna áratugi hafa verið gerðar
ítarlegar rannsóknir á þýðingu grænna
innanhússplantna, þ.e. þeirra plantna
sem við köllum í daglegu tali potta-
plöntur. Áherslur hafa verið lagðar á
að meta hvert gildi þær hafa fyrir fólk í
heimahúsum, skrifstofum, sjúkrastofn-
unum og, en ekki síst, í geimferðum.
Bandaríska geimferðastofnunin, NASA,
var lengi í fararbroddi þessara rann-
sókna og gekk úr skugga um það, að
pottaplöntur skiptu miklu máli í vist-
kerfi geimferja og geimstöðva. Fyrst og
fremst með því að draga úr rafmeng-
un (þ.e. þær binda skaðlega plús-
jóna og sleppa hollari mínus-jónum)
í vistarverum geimfaranna og stuðla
að hreinsun og endurnýjun andrúms-
loftsins í geimskipunum auk þess að
halda loftrakanum í jafnvægi. Nokkrir
einfaldir gróðurkassar með dagslýs-
ingu og loftskiptibúnaði hafa sparað
NASA tugmilljónir bandaríkjadala, sem
annars hefði þurft að fjárfesta í dýrum,
fyrirferðarmeiri, orkufrekari og þyngri
tækjakosti.
Tove Fjeld – norsk, heimsfræg og
hávísindaleg
Þótt margir háskólar um víða veröld
hafi sinnt rannsóknum af þessu tagi og
dregið ærið margt
forvitnilegt og
jákvætt fyrir potta-
plönturnar fram í
dagsljósið, þá ber
hæst rannsóknir dr.
Tove Fjeld, prófess-
ors við Umhverfis-
og líftækniháskól-
ann í Ási í Noregi.
Undanfarna áratugi
hefur hún skoðað
og metið starfs-
umhverfi í ýmsum
stór f y r i r tækjum,
bæði í Noregi og
annars staðar. Dr.
Fjeld fylgdist með
starfsfólki fyrirtækj-
anna í nokkra mán-
uði á hverjum stað.
Setti á það mæli-
tæki sem skráðu
ýmis ósjálfráð atriði,
svo sem blóðþrýst-
ing, húðhita og
húðraka, hjartslátt
og öndun. Jafnframt lagði hún fram
próf til að meta einbeitingu, næmni,
afköst og úthald. Fjarvistir vegna van-
líðunar, höfuðverkja og sjónvandræða
voru einnig samviskusamlega tíund-
aðar. Að auki voru allir umhverfisþætt-
ir, svo sem loftraki, rafjónun, hiti og
hlutfall lofttegunda í andrúmsloftinu
mældir með síritum.
Á miðju tímabilinu var regla að setja
pottaplöntur inn í starfsstöðvarnar og
var magn þeirra og fyrirkomulag reikn-
að út eftir ákveðinni formúlu.
Betri tíð
Þegar pottaplönturnar voru komnar til
sögunnar breyttist margt: Fjarvistum
fækkaði. Einbeiting batnaði. Afköst
jukust. Húðþurrkur og augnsviði voru
úr sögunni. Starfsánægja, hugarró og
almennt jafnvægi glæddist. Bein áhrif á
umhverfið voru þau að loftraki hækkaði,
mikið dró úr rykmengun og, merkilegt
nokk, var oftast beðið um að húshitinn
væri lækkaður um tvær eða þrjár
gráður. Þar sýndi sig strax, í lækkuðum
kyndingarkostnaði, beinn fjárhagsábati
fyrir fyrirtækin. En almennt voru
niðurstöðurnar af plöntuvæðingunni
þessar: Blóðþrýstingur starfsfólks
lækkaði, skv. blóðmælingum dró úr
stresshormónum, námsgeta og úthald
magnaðist. Neistaflug frá statísku
rafmagni var ekki lengur að ergja fólk.
Þreyta og vinnuleiði voru á bak og burt
og flestir hlökkuðu til að takast á við ný
verkefni á nýjum vinnudegi.
Hollt innanhússumhverfi - pottaplöntur leysa málið
Jólatré geta valdið tjóni ef þau eru skilin eftir laus í miklu vindaveðri.
Klassa
gæsadúnsængur
(1200 gr)
fyrir unglinga og fullorðna.
Verð 8.600 kr.