Fréttablaðið - 05.01.2006, Blaðsíða 35

FIMMTUDAGUR 5. janúar 2006
Er ekki stundum sagt að til að skilja framtíðina þurfi að skilja sögu
fortíðarinnar? Það sama má segja um tískuna. Ekki veit ég hvort
hægt er að tala mikið um tískusögu í klæðnaði Íslendinga á sautjándu
öld líkt og gert er hér í Frakklandi en kannski um klæðavenjur. Enn
erfiðara er líklega að skrifa tískusögu íslenskra karla. Hún yrði í það
minnsta stutt. En á tískusafninu í París, Le Musée de la mode et du
textile, stendur nú yfir sýning á karlmannatísku frá XIIV öld fram á
okkar daga. Þarna er farið í gegnum þrjúhundruð ára sögu og sýndir
þrjúhundruð karlmannabúningar og fylgihlutir ásamt teikningum og
efnasýnishornum, fengnum frá söfnum, tískuhúsum eða einkasöfnun,
allt frá dögum Lúðvíks fjórtánda. Sýninguna má skoða í tímaröð,
það er að segja frá dögum Sólkonungsins, þar sem þegar má sjá
forvera þess sem í dag eru jakkaföt, vesti, síður jakki og eins konar
pokabuxur sem komust í tísku á þessum tíma. Karlmannatískan
varð svo fáguð á átjándu öld að útsaumur og blúndur voru fyrst og
frest ætluð fyrir fína herra og hestana þeirra og á þessum tíma voru
karlmenn miklu frekar með hárkollur en konur.
Á árunum fyrir og eftir byltinguna frönsku verða karlmannaföt
látlausari og alþýðlegri í takt við breytta tíma og þjóðfélagsþróun.
Frá þessum tíma má sjá hin eiginlegu jakkaföt fullsköpuð sem eru
kannski ekki svo ólík því sem gerist í dag. Smókingurinn er líklega
það nýjasta í þessu ferli. Skrautklæðnaðurinn er notaður innandyra
svo sem í náttfötum og fleiru eða í einkennisbúninga við hátíðleg
tækifæri. Þetta tímabil nær allt til um 1960 þegar nútímahönnuðir
umbylta karltískunni sem við þekkjum í dag hjá hönnuðum eins og
Thierry Mugler, Jean-Paul Gaultier eða John Galliano.
Tískan í dag hefur hins vegar sameinað skrautmennsku Sólkonungsins
og látleysi eftirbyltingaráranna og fyrri hluta tuttugustu aldar. Nú
er allt mögulegt til, jafnvel karlar í pilsum!
Í Frakklandi var auðvitað til, eins og á Íslandi, fátækur almenningur
sem var ekki beint í tísku Sólkonungsins og þeirra sem á eftir komu
en konungar hafa löngum verið uppteknir af því fallega, það varð
þeim líka að falli. Mágkona mín sagði við mömmu í fyrstu ferð sinni
til Parísar: „Mikið eru byggingarnar hér flottar.“ Mamma svaraði
um hæl: „Það var líka gerð bylting.“ Konungurinn missti á endanum
höfuðið og Marie Antoinette var vissulega klædd í Haute couture
þegar hún var hálshöggvin á Concorde-torgi. (Musée de la mode et
du textile, 107 rue de Rivoli, 75001 Paris, stendur yfir til 30. apríl
2006.)
Frá sólkonungi til okkar daga
Úr háborg tískunnar
BERGÞÓR BJARNASON SKRIFAR FRÁ PARÍS
Nýjasta flíkin hans Ívars Freys
Finnbogasonar fjallaleiðsögu-
manns og klifrara er rauð
frönsk flíspeysa.
„Ég er nú búinn að vera ansi
rólegur í fatakaupunum. Held að
nýjasta flíkin sé flíspeysa sem
ég keypti í Frakklandi á síðasta
ári,“ segir Ívar Freyr hálf mæðu-
legur eins og það sé langt síðan
síðasta ár rann sitt skeið. „En hún
er hrikalega flott með rennilás-
inn til hliðar við hökuna,“ bætir
hann svo við hressilegri í bragði.
Spurður hvort það sé þægilegra
fyrir klifrara að hafa rennilásinn
á þessum stað en fyrir miðju hlær
hann og svarar: „Nei, það er bara
flottara.“ Hann kveðst hafa keypt
þessa ágætu peysu í stórri klifr-
arabúð í Frakklandi og að sjálf-
sögu sérstaklega valið litinn með
tilliti til þess að hann tæki sig
vel út á myndum hangandi utan
í ísstáli eða einhverju berginu.
Ívar Freyr var á förum norður á
Tröllaskaga sem leiðsögumaður
þegar í hann náðist. Þar ætlaði
hann að reyna að leita að ein-
hverjum ís til að klifra í á þessu
„ótrúlega íslausa Íslandi“, eins og
hann orðaði það. Eftir þann túr
ætlar hann beint til Frakklands
og hver veit nema hann skelli sér
þar í búð og fjárfesti í fleiri flott-
um flíspeysum.
Rauð flíspeysa sem
er flott á mynd
Ívar Freyr með ísaxir í höndunum á förum norður í land í flíspeysunni góðu.
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK