Fréttablaðið - 18.05.2006, Blaðsíða 72

18. maí 2006 FIMMTUDAGUR40

Allir þeir sem hafa óvart tekið yfir
áramótaskaupið frá 1983 en
dreymir enn um að endurlifa grín-
ið geta tekið gleði sína og mætt á
dagskrána „Leiktu fyrir mig“ í
Borgarleikhúsinu í kvöld. Húllum-
hæið er hluti af Hláturtíð sem nú
ríkir í húsinu en áhorfendur geta
pantað atriði úr skaupum liðinna
ára og leikarar hússins munu þá
bregða sér í allra kvikinda líki og
reyna að endurskapa gríngaldur-
inn sem yfirleitt fylgir Skaupun-
um.
Hver man ekki eftir Hjálmar
Hjálmarssyni sniffa bensín í hlut-
verki Bubba Morthens eða Ólafíu
Hrönn sem túlkaði söngstirnið
Björk með bravúr, nú eða Ladda
sem lék pönkara með exi í hausnum
um árið?
Leikarar kvöldins verða Arn-
björg Hlíf Valsdóttir, Halldór
Gylfason, Sóley Elíasdóttir, Friðrik
Friðriksson, Hildigunnur Þráins-
dóttir og Orri Huginn Ágústsson.
Dagskráin hefst kl. 22.30 og ætti
enginn unnandi leikhússports og
skaupa að láta þetta tækifæri fram
hjá sér fara. - khh
Leikið eftir óskum áhorfenda
ÞJÓÐLAGATRÍÓIÐ SLÓ Í GEGN Í SKAUPINU
1984 Edda Björgvinsdóttir, Gísli Rúnar
Jónsson og Þórhallur Sigurðsson fóru á
kostum.
Í dag verður sýningin Myrkra-
verk og misindismenn – Reykja-
vík í íslenskum glæpasögum
opnuð í Landsbókasafni Íslands
– Háskólabókasafni. Sýningin er
sett upp í samvinnu við Listahátíð
í Reykjavík og Eddu útgáfu en
hönnuður hennar er Lilja Gunn-
arsdóttir, ljósmyndari og teikn-
ari.
Á sýningunni eru munir og
myndverk sem tengjast íslensk-
um glæpasögum en saga þeirra er
lengir en margur hyggur. Fyrsta
íslenska glæpasagan er talin vera
smásagan Íslenzkur Sherlock
Holmes eftir Jóhann Magnús
Bjarnason sem kom út 1910. Síðan
hafa komið út margar og ólíkar
sögur; fyrst fáar og strjálar en
núna síðustu árin koma margar
sögur út á hverju ári.
Íslensk glæpasagnahefð er
gríðarlega fjölbreytt þótt sög-
urnar séu hlutfallslega fáar en
Reykjavík hefur löngum verið
vinsælasta sögusvið íslenskra
glæpasagnahöfunda. Leyndar-
dómar Reykjavíkur eftir Valent-
ínus hétu tvær glæpasögur sem
komu út á árunum 1932-1933 þar
sem dregin var upp mynd af
spilltu borgarsamfélagi þar sem
ólöglegt áfengi, lostafullar konur
og fjárhættuspil leyndust í
hverju skuggasundi og eftir það
varð ekki aftur snúið. Langflest-
ir íslenskir glæpasagnahöfundar
hafa skapað sína eigin Reykja-
vík þar sem myrkraverk og mis-
indismenn leynast, allt frá
Granda upp í Grafarholt.
Textahöfundur sýningarinnar
er Katrín Jakobsdóttir íslensku-
fræðingur og einn helsti glæpa-
sagnafræðingur landsins. - khh
EMILÍA SIGMARSDÓTTIR OG LILJA GUNNARSDÓTTIR UNDIRBÚA SÝNINGUNA Íslenskar
glæpasögur í ýmsum myndum og fjölbreyttur fróðleikur. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
Myrkraverk og misindismenn
„Með sýningunni er ég ekki síst að
hvetja fólk til að þreifa fyrir sér í
tilraunaljósmyndun. Ég hef keypt
fjölda myndavéla á útimörkuðum
hér og þar um heiminn þannig að
flottar græjur eru ekki endilega
meginmálið þegar kemur að því
að taka góðar myndir. Æfingin
skapar meistarann í þessu eins og
öllu öðru en einnig þarf að hafa
þolinmæðina sér við hlið. Þetta
snýst allt um að fanga augnablik-
ið,“ segir Friðrik Örn Hjaltested.
Ljósmyndasýning Friðriks hefur
staðið yfir í tæpa tvo mánuði í
Ljósmyndasafni Reykjavíkur en
lýkur nú um helgina. Alls hafa um
7.000 manns sótt sýninguna, sem
að sögn Friðriks Arnars er aðsókn-
armet safnins frá upphafi. Yfir-
skrift ljósmyndasýningarinnar
„10.000 dagar með myndavél“
vísar til þess að 28 ár, 10.000 dagar,
eru liðin frá því Friðrik Örn eign-
aðist sína fyrstu myndavél, átta
ára að aldri.
„Fyrstu myndirnar mínar voru
teknar á Polaroid-myndavél sem
mamma átti en þessi tegund
myndavéla var mjög vinsæl á ára-
tugnum 1965-1975. Fjölskylda mín
bjó lengi vel í Danmörku en þegar
við komum á klakann þegar ég var
átta ára myndaði ég meðal annars
fyrstu ferð bróður míns á skíðum.“
Myndirnar á sýningunni spanna
allt þetta tímabil fram til dagsins í
dag.
„Ég er himinlifandi yfir mót-
tökunum enda selt yfir hundrað
ljósmyndir nú þegar. Það hlýtur að
teljast töluvert afrek þar sem alla
tíð hefur reynst erfiðara hér á
landi að koma ljósmyndum í verð
en málverkum. Það eru miklar
andstæður í verkum mínum en ég
hef auðvitað þróast sem listamað-
ur,“ bætir Friðrik við.
Sýningin skiptist í þrjár ljós-
myndaseríur en sú fyrsta nær yfir
20 ára tímabil þar sem Friðrik not-
ast nær eingöngu við Polaroid-
myndavélar. „Margar af fyrstu
myndunum mínum hafa þurft að
þola ýmislegt, þó aðallega tímans
tönn og eru orðnar gular og visn-
ar,“ segir Friðrik kíminn. Önnur
serían tekur til áranna 1992-1998,
þegar listamaðurinn var búsettur
í Bandaríkjunum. „Þá tók ég mest-
megnis svarthvítar myndir á
gamla Polaroid-vél, hélt því sem
venjulega er hent þegar myndir á
slíkar vélar eru teknar, setti það í
saltlausn og út kom sérstök gerð
af filmu. Síðan prentaði ég þessar
myndir á rafhúðaðar álplötur sem
ég lakkaði að lokum. Þessi vinna
tók langan tíma enda loðir ekki
hvað sem er við álplötur. Útkoman
var eins og ein risavaxin negatíva
sem fylgir öllum filmum úr ljós-
myndabúðum.“
Síðasta serían ber yfirskriftina
„Næturljós“ en myndirnar tók
Friðrik allar á Íslandi að nóttu til,
eins og titillinn gefur til kynna.
„Þetta eru 70 myndir sem aðallega
eru teknar úti á landi og allar að
næturlagi. Stundum var ég að alla
nóttina að taka mynd af einu og
sama viðfanginu, allt til að fanga
rétta augnablikið,“ útskýrir Frið-
rik. „Ég er mikill nátthrafn en það
er einstaklega róandi að vera einn
að nóttu til í náttúru Íslands, hvort
sem það er að vetri til eða sumri.
Kannski eins og að verða eitt með
almættinu.“ segir Friðrik, „ætli
það dvelji ekki einna helst í norður-
ljósunum á Íslandi.“
Ljósmyndasýning Friðriks Arn-
ars Hjaltested stendur til 24. maí í
Ljósmyndasafni Reykjavíkur í
Grófarhúsinu við Tryggvagötu.
Nánari upplýsingar um sýning-
una er að finna á www.ljosmynda-
safnreykjavikur.is.
- brb
Friðrik fangar augnablikið
EITT VERKA FRIÐRIKS ARNAR HJALTESTED Hefur fagnað augnablik frá átta ára aldri.
MYND/FRIÐRIK ÖRN