Tíminn - 24.07.1977, Blaðsíða 18

18
. Sunnudagur 24. júll 1977.
menn og málefni
Nýting hinnar nýju
f iskveiðilögsögu
Þorskveiði-
bannið
ÞaB hefur ekki annab komiö i
ljós en aB þjóBin sætti sig vel vib
þá ákvörBun rikisstjórnarinnar
aB banna allar þorskveiBar á
timabilinu 26. júli — 1. ágúst
næstkomandi e&a i rétta viku.
Eigendur skuttogara geta þó val-
iB um a& stöBva veiBarnar heldur
vikuna 2. — 8. ágúst, ef þeir telja
þaB henta sér betur. Jafnframt
þessu fenguþeirfyrirmæli um, a&
skuttogarar yrBu aB fella niBur
þorskveiBar i 30 daga samtals á
timabilinu 16. júll — 15. nóvem-
ber. Útger&araBilar geta sjálfir
ráBiB tilhögun þessarar vei&itak-
mörkunar, en þó þannig, aB hver
togari verBur aB láta af þorsk-
veiBum ekki skemur en sjö daga i
senn.
AB sjálfsögBu er erfittaB dæma,
hversu mikiB þessar takmarkanir
munu draga úr þorskaflanum á
þessu ári, en sennilega verBur
þaö milli 10-20 þús. tonn. Þessar
takmarkanir koma til viBbótar
mörgum öBrum, sem hafa veriö i
gildi og hafa einkum f alizt i vei&i-
bönnum á vissum svæöum i til-
tekinn tima. Þessar hömlur eru
orönar mjög margar, eins og sjá
má á uppdrætti þeim, sem fylgir
grein þessari, en þar eru umrædd
svæBi merkt, ásamt timatak-
mörkunum.
Af ölki þessu má rá&a, aö mjög
veriúegar rá&stafanir hafa veriB
geröar til aö takmarka þorsk-
veiBarnar og þó einkum veiöar á
ung-fiski. Senn-ilega mun þó
þorsiuifiinn ver&a nokkuB meiri á
þessu ári en Hafrannsóknastefa-
unin tag&i tii, aB hann yröi. Þó
vertw sauBurimi seimUega eWti
mikiH og sl&ar á árinu veröur
hægt aö gera ráöstafanir til aö
minnka hann, ef þurfa þykir.
24°
6T
65r
63r
20°
I
16°
l
12°
LOKAÐ ALLTARIÐ
67
LOKAÐ ALLTARH
*5
(D5)<39m ló.mai-31.des.'
mA <26m allt óriá'
BANN VIÖbOTN-OG FLOTVÖRPU
BANN VIÐ ÖLLUM VEIÐUM
>39m l.mai-31.jan.(C2)
<39m l.mai-l.mars{Í4)
>39m lS^jept.-31.jon.(C3)
Dl) '<39m ollt órió (Có)
^2%.15/5 \:3^lág.-^.(D4)
< minna en
>stærra en
T
T
24°
T

T
63
Í6°
12°
Næsti
áfangi
I forustugrein, sem nýlega birt-
isthér ibla&inu, var vakin athygli
á þvI.aÐ sá miklisigur heföi ná&st
meö Oslóarsamningnum i fyrra,
aö tslendingar heföu tryggt sér
full yfirráö innan 200 mílna. Þetta
var vissulega mikill sigur, en þótt
þetta mikilvæga takmark hefBi
náöst, væri ekki rétt aö telja þaö
lokasigur. Miklu fremur væri rétt
aö ræöa um þaö sem þýöingar-
mikinn áfanga. 1 framhaldi af
honum biöi annar áfangi, sem
væri sizt þýöingarminni. Hann er
fólginn í þvi aö tryggja sem hag-
kvæmasta nýtingu hinnar nýju
stórufiskveiöilögsögu. Þráttfyrir
þærráBstafanir.semer greint frá
hér á undan, hefur stefnan á þvi
sviöi enn ekki veriö mótuö, nema
aö lithi leyti. Arekstrar þeir, sem
nýlega uröu milli sjávarútvegs-
ráöherra og Hafrannsóknastofn-
unar, sýna mikinn ófullkomleika
þess skipulags, sem nú er búiö viB
i þeim efnum. M.a. munu ný haf-
réttarlög eBa nýjar hafréttar-
venjur kalla á miklu skýrari
stefnumótun á þessu sviöi.
Mikilvægar
ákvarðanir
Samkvæmt væntanlegum haf-
réttarlögum eBa hafréttarvenj-
um, sem eru aö skapast, ber
strandrikinu aöákveöa, hve mik-
illleyfilegur afli megivera og hve
mikiö strandrikiö getur sjálft
hagnýtt sér af honum. Þessar
mikilvægu ákvaröanir þarf aö
búa þannig úr garöi, aö þær veröi
sem minnst véfengdar af erlend-
um aöilum, sem telja sig eiga rétt
til þess hluta leyfilegs afla, sem
strandrikiB getur ekki hagnýtt sér
sjálft. Akvaröanir um þetta efni
þurfa aö byggjast á traustu sam-
starfi visindamanna og stjórn-
málamanna.
Þá þarf samkvæmt hinum nýju
hafréttarlögum eöa hafréttar-
venjum aö semja viö nálæg riki
um gagnkvæma fiskvemd og um
samstarf á þvi sviöi. Slikur
samningur hefur þegar veriö
geröurviBSovétrikinog drög lögö
aö slikum samningi viö Efna-
hagsbandalag Evrópu. Margs
þarf aö gæta i þessum efnum og
getur stefnumótun á þessu sviBi
oröiB vandasöm. Hér má þvi ekki
hrasa aö neinu, heldur gefa sér
gó&an tima til athugunar.
Samningurinn viö Rússa einkenn-
ist af þessu. Hann er ramma-
samningur, sem bindur ekki
neitt, en þvi meira getur oltiö á
þvi, hvernig háttaö veröur sam-
starfi þvi, sem samningurinn ger-
ir ráö fyrir.
Verndun
fisk-
stofnanna
Mikilvægast af öllu er þó aö
gera sér sem fyllsta grein fyrir
þvi, hvernig nauBsynlegri vernd-
unfiskstofnanna veröibeztkomiö
fyrir á þann hátt, sem er hag-
kvæmastur þjóöinni.Eins og áöur
segir.er nú reyntaö framkvæma
þetta meB ýmiss konar hólfum,
þarsem veiöar eru ýmist bannaö-
ar eöa takmarkaöar I ákveöinn
tima. Viö þetta hefur svo bætzt
allsherjarbanniö á þorskveiöum i
tiltekinn tima. 1 staö sliks alls-
herjarveiöibanns hafa ýmsirfull-
trúar sjómanna taliö þaöhyggi-
legri ráöstöfun aö skipta hinu
leyfilega aflamagni milli skipa
eftir ákveBnum reglum. Ýmsir,
sem um þessi mál hafa f jallaö,
eins og Kristján Friöriksson og
Pétur Guöjómsson, hafa sett fram
hugmyndir um enn annaö fyrir-
komulag. Allt þetta þarf aö taka
til gaumgæfilegrar athugunar og
leitast viö aö marka sem hyggi-
legasta og traustasta stefnu i
fiskverndarmálunum.
Vörugæðin
mikilvæg
1 áöurnefndri forustugrein
Timans var bent á, aö nauösyn-
legt væri i sambandi viö þessi mál
a& hafa sölumöguleikana á fisk-
mörkuöum meira i huga en gert
hefur veriö. Augljóst er, aö þar á
samkeppnin eftir aö harBna.
Þannig búa Bandarikjamenn sig
nú undir þaö aö nýta vel hina
stækkuöu fiskveiöilögsögu sina.
Ovist er þvi, aö bandariski
markaöurinn reynist tryggur,
nema Islendingar leggi enn meiri
áherzlu á vörugæöin og noti sér
þaö til hins itrasta, aö islenzki
fiskurinn þykir gæöavara, ef rétt
er fariö meö hann. Þannig
tryggja þeir sér lika bezt verö. I
þessu sambandi er hollt aö hafa
þá reglu i huga, aö gæöin hafa oft
meira aö segja en magniö. Meö
bættum vörugæöum getur veriö
hægt aö vinna þaö upp, sem tap-
ast viö þaö aö draga veröur úr
sókn i vissa fiskstofna.
Þá veröur aö kappkosta aö
auka veiöar þeirra fiskstofna,
sem nú eru vannýttir, þvi aö ella
geta komiö kröfur frá erlendum
aöilum um nýtingu þeirra.
Hafið
yfir
flokkadeilur
Mörg atriöi önnur mætti nefna,
þar sem eftir er aö fullmóta þau
úrræöi, sem eru vænlegust til aö
tryggja hagkvæmust not hinnar
stækkuöu fiskveiöilögsögu. Þaö
er eitt allra stærsta hagsmuna-
mál þjóöarinnar, aö hér veröi
mörkuö sem réttust stefna. Ann-
ars getur útfærsla fiskveiöilög-
sögunnar reynzt minni ávinning-
ur en menn hafa gert sér vonir
um. Framar öllu veröur þó þaö
sjónarmiö aö rikja, aö ekki veröi
gengiö um of á fiskstofnana.
Framtiöargengi þjóöarinnar get-
ur oltiö á þvi.
Hér er þvi um málefni aö ræöa,
sem Alþingi, rikisstjórn og
stjórnmálaflokkar þurfa aö láta
sig meiru varöa i náinni framtlö
enflest eöa öli mál önnur. Heppi-
legast væri aö náöst gæti um þaö
sem mest sámstaöa, .enda er hér
sannarlega um málefni að ræöa,
- sem á aö vera hafiö yfir flokka-
deilur.
Hafréttar-
ráðstefnan
Uppkast aö nýjum hafréttar-
sáttmála, sem veröur til um-
fjöllunar á næsta fundi hafréttar-
ráöstefnunnar, fullnægir hags-
munum Islands enn betur en
gamla uppkastiö. Þetta nýja upp-
kast varö til á þann hátt, aö for-
manni ráðstefnunnar og nefndar-
formönnum hennar var faliö á
nýloknum fundi hennar I New
York aö semja nýtt uppkast, þar
sem geröar yröu breytingar I
samræmi við þau sjónarmiö, sem
virtusteiga mestfylgiá ráöstefn-
unni. Þetta nýja uppkast, sem
lagt var fram siöastl. miövikudag
eöa skömmu eftir aö fundinum i
New York lauk, fullnægir öllum
þeim óskum e&a kröfum, sem Is-
lendingar lögðu mesta áherzlu á.
162. grein hins nýja texta segir,
aö strandrikið ákveöi sjálft leyfi-
legt aflamagn innan fiskveiöilög-
sögu sinnar. I 62. gr. segir aö
strandrikið ákveöi sjálfthve mik-
ið þaö geti nýtt af aflamagninu,
en öörum þjóöum skal leyft aö
vei&a afganginn ef einhver er. I
71. gr. segir aö forréttindi þau
sem landluktum rikjum og af-
skiptum séu ætluö innan fisk-
veiöilögsögu strandrikjanna,
skuli ekki ná til rikja sem eru aö
yfirgnæfandi leyti háö fiskveiö-
um. Þetta ákvæöi var ekki i
gamla textanum. I 297. gr. segir
aö ákvaröanir strandríkis skv. 61.
og 62. gr. skuli dcki bera undir
þriöja aöila eða dómstól, heldur
hafi strandriki endanlegt
ákvörðunarvald um þessi efni, en
skv. gamla textanum var hægtaö
óska um þetta úrskuröar þriöja
aðila eða dómstóis. Hér hefur þvi
unnizt mikill sigur frá sjónarmiöi
Islendinga.
Astæöa er til, að Islendingar
fagni þessum mikilvæga áfangai
hafréttarmálum, sem nýja upp-
kastið er. Þaö tryggir stööu Is-
lands enn betur en áöur. Astæöa
er til aö þakka Hans G. Andersen
sendiherra, formanni islenzku
sendinefndarinnar sérstaklega,
enhanná mikinn þáttf þeim góöa
árangri, sem Island hefur náö.
Þ.Þ;