Tíminn - 24.07.1977, Blaðsíða 19

Sunnudagur 24. júli 1977.
19
(Jtgefandi Framsöknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigur&sson. Auglýsingastjóri: Steingrfmur
Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu viö Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur í Aöalstræti 7, sfmi
26500 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö
í lausasölu kr. 70.00. Askriftargjald kr. 1.300,00 á mánuöi.
Blaöaprenth.f.
Að leyna
upprunanum
Brynjólfur Bjarnason birti i siðasta sunnudags-
blaði Þjóðviljans afmælisgrein um niræðan öldung,
Helga Jónsson, sem var á sinum tima einn af
stofnendum Kommúnistaflokksins. Brynjólfur get-
ur þess m.a. að Helgi hafi áður fyrr verið mikill
stuðningsmaður Þjóðviljans. Siðan segir hann:
,,Og nú er hann (þ.e. Þjóðviljinn) orðinn meiri
stærð en okkur Helga dreymdi um i fyrstu, þegar
við vorum sem nákomnastir honum. Og fleira hefur
breytzt, sem okkur óraði ekki fyrir. Ef Helgi hefði
þá séð i draumi sumar greinar Þjóðviljans á árinu
1977, þá hefði hann áreiðanlega ekki trúað þvi að
slikt ætti fyrir honum að liggja. Hann var mjög
virkur félagi i þeim flokki, sem stofnaði Þjóðvilj-
ann, og nú er sá flokkur sagður hafa verið fáum
harmdauði i einni greininni. Nú eru vissulega aðrir
timar og önnur verkefni. En ábyrgð þeirra, sem
skrifa i Þjóðviljann, er engu minni en fyrr. Helgi
var ófeiminn að segja okkur til syndanna á sinum
tima. Nú býst ég við að hann segi ekki margt við
ykkur Þjóðviljamenn. En hann hugsar kannski
meira. Og hann ætlast áreiðanlega til þess, að þeir
sem nú hafa tekið við Þjóðviljanum, skrifa hann og
móta stefnu hans, geri sér ljósa grein fyrir þeirri
sögulegu ábyrgð, sem þeir hafa tekið á sig og þeim
vanda, sem þvi fylgir”.
Ljóst er af þessu, að Brynjólfur Bjarnason kann
þvi illa, að núv. leiðtogar Alþýðubandalagsins skuli
leggja sérstaka rækt við að reyna að fela uppruna
þess, sem var Kommúnistaflokkur Islands, og þá
róttæku stefnu, sem þá var fylgt. En fátt einkennir
nú meira vinnubrögð leiðtoga Alþýðubandalagsins.
Þeir leggja meginkapp á að afneita bæði byltingar-
stefnunni og þjóðnýtingarstefnunni, eins og Kjartan
Ólafsson gerði i Þjóðviljanum á sunnudaginn var. í
stað þess er reynt að eigna Alþýðubandalaginu svo-
kallaðan Evrópukommúnisma, sem raunar enginn
veit hvað er, og kannski sizt áhangendur hans sjálf-
ir. Aðeins mun til ein enn meiri grautargerð, en það
er stefnuskrá Alþýðubandalagsins sjálfs, en af
henni getur enginn ráðið hvers konar flokkur það
er.
Tilraunir Alþýðubandalagsmanna til að fela
þannig uppruna sinn og byltingarstefnan og þjóð-
nýtingarstefnan hafa beðið skipbrot, þar sem þær
hafa verið reyndar. Þess vegna vill Alþýðubanda-
lagið ekki vera bendlað við þær.
En það eru fleiri, sem fara dult með uppruna sinn.
Hvað oft geta t.d. leiðtogar Sjálfstæðisflokksins
þess, að hann hafi upphaflega heitið íhaldsflokkur-
inn og fylgt fram kyrrstöðustefnu i þjóðmálum. Þá
gekk hann ógrimuklæddur til verks sem flokkur
þeirra, sem bezt höfðu komið sér fyrir i þjóðfélag-
inu og vildu sem minnstu breyta. Enn er Sjálfstæð-
isflokkurinn flokkur þessa fólks, en flaggar þvi ekki
likt og áður. Ástæðan £r sú, að kyrrstöðustefnan
hefur beðið skipbrot og Sjálfstæðisflokkurinn orðið
að vikja meira og minna frá henni. Þess vegna
auglýsir hann ekki uppruna sinn fremur en Alþýðu-
bandalagið.
Eini islenzki stjórnmálaflokkurinn, sem kannast
fullkomlega við uppruna sinn, er Framsóknarflokk-
urinn. Hann fylgir enn sömu þjóðlegu umbótastefn-
unni og i upphafi — umbótastefnu, sem hafnar bæði
byltingu og kyrrstöðu, en byggir á þróun. Stefna
hans hefur staðizt dóin reynslunnar. Umbótastefn-
an er sigild. Markmið hennar er að standa ekki i
stað, heldur bæta stöðugt það, sem fyrir er, en ekki
með byltingu, heldur þróun. Þ.Þ.
Mesta verk hans að sameina vinstri öflin
heima i neinum hinna gömlu
flokka, þegar hann hóf stjórn-
málaþátttöku eftir styrjöld-
ina. Hann stóö þvi að stofnun
sérstaks róttæks vinstri
flokks, sem var undir forustu
Rene Plevens, er eittsinn var
forsætisráöherra. Flokkur
þessi var einkum skipaður
mönnum úr mótspyrnu-
hreyfingunni. Mitterand náöi
kosningu á þing 1946 og varö
brátt einn mesti áhrifamaöur
flokks sins á þingi. Haustiö
1953 fékk hann flokk sinn til aö
krefjast þess, aö hafnar yrðu
viöræöur i Vietnam, og varö
þaö til þess, aö Pleven lagöi
niöur flokksforustuna og tók
Mitterand viö henni. Hann var
siöan formaöur flokksins
þangaö til hann var sameinaö-
ur Jafnaöarmannaflokknum
fyrir nokkrum árum og náöi
Mitterand þá kjöri sem
formaöur hins sameinaöa
jafnaöarmannaflokks.
MITTERAND var innanrikis-
ráöherra i stjórn Mendes-
France, sem samdi um friö I
Vietnam sumariö 1954. Siöan
hefur veriö góö vinátta milli
þeirra. Á þessum tima var
Mitterand andvigur þvi, aö
Alsi'r yröi veitt sjálfstæði, en
sannfæröist brátt um, aö ekki
væri um aöra lausn aö ræöa.
Ariö 1957 neitaöihann að fara I
rikisstjórn, nema teknir yrðu
upp samningar viö sjálf-
stæöishreyfinguna i Alsir.
Voriö 1958 var hann samt á
móti þvi, aö de Gaulle var
EF DÆMA ætti eftir skoöana-
könnunum i Frakklandi, mun
kosningabandalag Jafnaöar-
mannaflokksins og Kommún-
istaflokksins vinna mikinn
sigur I þingkosningunum,
sem eiga aö fara fram næsta
vor. Þaö mun þá falla I hlut
Mitterands, sem er formaöur
stærri flokksins í bandalaginu,
Jafnaöarmannaf lokksins, aö
mynda rikisstjórn, en liklegt
þykir, að sambúö hennar og
Giscards forseta veröi erfiö,
og geti jafnvel leitt til þess, að
Giscard neyöist til aö leggja
niöur völd. Þaö mun hann þó
ekki gera meö glööu geöi.
Helzta von Giscards undir
þessum kringumstæöum er
sú, aö þeim Mitterand og
Marchais, leiötoga kommún-
ista.komi svo illa saman.þeg-
ar þeireiga aö fara aö stjórna,
aösamstarf þeirra rofni. Þess
hafa sézt ýmis merki i seinni
tiö, aö kommúnistar öfundast
yfir hinu vaxandi gengi
Jafnaöarmannaflokksins, en
hann var mun minni en
Kommúnistaflokkurinn, þeg-
ar samstarf þeirra hófst, en er
nú oröinn talsvert stærri. Þess
vegna hafa kommúnistar ver-
ið aö setja aukin skilyröi fyrir
samstarfinu, en Mitterand
hefur hafnað þeim. Mitterand
skákar bersýnilega I þvi skjól-
inu, að kommúnistar geti ekki
hér eftir rofiö samstarfiö fyrir
kosningarnar, en eftir þær
veröi svo aö reyna á, hvort
samstarfið geti haldizt.
Stjórnarsamstarfið getur orð-
iö kommúnistum talsverö
þrekraun, ef til kemur, þvi aö
Mitterand viröist liklegur til
aö halda fast á máli sinu.
FRANCOIS Maurice Marie
Mitterand er rétt sextugur,
fæddur 26. október 1916. Faðir
hans var starfsmaöur viö
járnbrautir og á Mitterand sjö
systkini, sem öll hafa komizt
vel til manns. Einn bræöra
hans er hershöfðingi, annar
framkvæmdastjóri viö dóttur-
fyrirtæki mikils amerísks
hrings, og sá þriöji er forstjóri
i stóru fyrirtæki. Sjálfur
reyndist Mitterand mikill
námshesturog lauk ungur lög-
fræöiprófi viö háskólann i
Paris. Hann var kvaddur I
herinn, þegar siöari heims-
styrjöldin hófst og var tekinn
til fanga af Þjóöverjum I hinni
miklu sókn þéirra vorið 1940.
Hann reyndi þrivegis aö
strjúka úr fangabúöunum og
tókst þaö i þriöja skiptiö. Eftir
þaö hélt hann til fundar viö de
Gaulle, sem þá var kominn til
Bretlands, og vann i þjónustu
útlagastjórnar hans öll striös-
árin. De Gaulle fékk mikiö álit
á honum og skipaði hann strax
1944 ráöherra þeirrar stjórn-
ardeildar, sem annaöist mál
striðsfanga. Siöan gegndi
Mitterand á næsta áratug ekki
færri en ellefu ráöherraem-
bættum i hinum ýmsu rikis-
stjórnum, sem þá fóru með
völd.
Mitterand taldi sig ekki eiga
Mitterand og Marchais
Mitterand
kvaddur tilforustu á ný, tilaö
leiöa slika samninga til lykta,
þar sem de Gaulle setti þaö
skilyröi, aö þingiö veitti hon-
um eins konar einræðisvald.
Mitterand taldi þaö andstætt
lýöræöi og frelsi aö fela einum
manni slikt vald. Hann var
eftir þetta einn af höröustu
andstæöingum de Gaulle og
féll þvi i þingkosningunum
haustiö 1958. Hann náöi
kosningu til öldungardeildar-
innar næsta ár og 1962 hlaut
hann aftur sæti i fulltrúadeild-
inni og hefur átt þar sæti siö-
an.
Mitterand varö fyrir miklu
áfalli haustiö 1959, en hann
kærði þá til lögreglunnar
vegna þess, aö honum haföi
veriö sýnt banatilrasöi. Siöar
kom i ljós, aö hér haföi veriö
um gabb aö ræöa. Þetta mál
var mjög notaö gegn honum
um skeiö. En hann gafst samt
ekki upp. Honum tókst fyrir
forsetakosningarnar 1965 aö
sameina vinstri öflin, þar á
meöal kommúnista, um fram-
boö sitt og hlaut hann I siöari
umferö kosninganna 10,5
millj. atkvæöa, en de Gaulle
fékk 12,6 millj. Hins vegar
bauö hann sig ekki fram gegn
Pompidou 1969. Hann var þá
byrjaöur aö vinna aö nýju
samstarfi vinstri manna.
Fyrst sameinaöi hánn flokk
sinn gamla Jafnaöarmanna-
flokknum, eins og áöur segir,
og siðan tók hann aö vinna aö
kosningabandalagi milli hins
nýja flokks og kommúnista.
Þetta tókst honum sumariö
1972og var hann frambjóöandi
bandalagsins i forseta-
kosningunum 1974, þegar Gic-
ard var kjörinn forseti. Ekki
munaöi miklu á honum og
Giscard i siöari umferöinni og
þann mun, sem þá var á fylg-
inu, viröist hann búinn aö
jafna. Efalitiö er Mitterand nú
sá stjórnmálamaöur Frakka,
sem nýtur mests álits. Orö-
rómur hefur gengið um þaö
siöustu vikur, aö hann sé ekki
heill heilsu. Reynist svo vera,
getur þaö breytt miklu i
frönskum stjórnmálum. Bili
heilsa hans ekki, bendir flest
til þess, að hann veröi næsti
forsætisráðherra Frakka.
Þ.Þ
ERLENT YFIRLIT
Mitterand hefur oft
farið eigin leiðir