Fréttablaðið - 24.10.2006, Blaðsíða 20

20 24. október 2006 ÞRIÐJUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR:
Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚAR RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson og Páll
Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og
þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér
rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
UMRÆÐAN
Stjórnarforystan
Atburðir síðustu vikna afhjúpa hve veik forysta er fyrir ríkis-
stjórninni. Fyrst er til að taka við-
ræðurnar við Bandaríkjastjórn um
brottför hersins. Þær voru samfelld-
ur ósigur sem enduðu með því að það
eina sem herinn skildi eftir var
mengunin og við þurfum að kosta
þrifin.
Stjórn efnahagsmála er þó stærra
áhyggjuefni því verðbólgan er á
fullri ferð og vextir þeir hæstu í
okkar heimshluta. Forsætisráðherra
virðist ekkert þrek hafa til að ráðast
gegn vandanum og hefur gefist upp
við að halda aftur af ríkisútgjöldum þrátt fyrir
ástandið. Tilraun til að halda aftur af framkvæmd-
um rann út í sandinn því Geir gat ekki staðið gegn
útgjaldakröfum á kosningaári.
Fyrirrennarar Geirs hafa varnað því í tuttugu ár
að hvalveiðar verði hafnar. Þrátt fyrir ríkan vilja til
þess í landinu að veiða hval hafa þeir staðið á brems-
unni vegna orðspors okkar erlendis og annarra
hagsmuna. En sú fyrirstaða er nú rokin út í veður og
vind.
Átakanlegast var þó að sjá for-
sætisráðherra á laugardag þar sem
hann neyddist til að taka sjálfur að
sér prófkjörsbaráttuna fyrir Björn
Bjarnason. Fylgismenn Geirs, með
Guðlaug Þór Þórðarson í broddi fylk-
ingar hafa sótt hart að Birni, en Geir
brast úthaldið. Þjóðin horfir uppá
ráðalausan forsætisráðherra sem
ekki er fær um að taka á hlerunar-
málunum og þeim deilum sem af
þeim hafa sprottið, en bugtar sig og
beygir fyrir Birni Bjarnasyni.
Við þurfum ekki á þessu að halda.
Við þurfum sterkan forsætisráð-
herra sem ræðst gegn verðbólgunni
og ofurvöxtunum og hefur þrek til
að halda aftur af ríkisútgjöldum. Við
þurfum forsætisráðherra sem leiðir
nýja stefnu í öryggismálum fyrir Ísland, en þiggur
ekki bara og hlýðir haukunum í Bandaríkjunum. Við
þurfum forsætisráðherra sem getur leitt uppgjörið
við kalda stríðið og hefur forystu um friðhelgi
einkalífsins. Þess vegna þurfum við nýja ríkisstjórn
undir forystu Samfylkingarinnar og formanns
hennar.
Höfundur er alþingismaður Samfylkingar í
Reykjavík.
Við þurfum sterkan forsætisráðherra
HELGI HJÖRVAR
Á laugardaginn var hlustaði ég á stórfróðlegt erindi Stefáns
Ólafssonar, prófessors við
Háskóla Íslands, um rannsóknir
sem hann hefur gert á kaup-
mætti, skattgreiðslum og
lífskjörum í landinu undanfarinn
áratug. Niðurstaða rannsóknanna
er einföld: kaupmáttur þeirra
sem lökust hafa kjörin hefur
aukist minnst og skattgreiðslur
þeirra hafa aukist mest, lífskjör
þeirra sem lægstar hafa tekjurn-
ar hafa batnað minnst.
Svona breyting á uppbygg-
ingu þjóðfélagsins verður ekki
af tilviljun, hún verður vegna
þess að þeir sem sitja við
stjórnvölinn hafa hægt og
sígandi breytt kerfinu í þessa
átt. Gjörðir þeirra nú á síðustu
mánuðum kjörtímabilsins eru í
sömu áttina. Hér ríkir því
ójafnaðarstjórn sem hefur
ýmislegt það í för með sér sem
ég stórefast um að fólkið í
landinu vilji, ef það áttaði sig
alveg á því hvað er að gerast.
Sjálf þóttist ég vita að
ójöfnuður í landinu hefði aukist
en að unnið hefði verið að því
svona systematiskt - ég verð að
viðurkenna að ég hafði ekki
áttað mig á því. Þegar tekju-
skiptingin í landinu breytist eins
og raun ber vitni, þá breytist
margt með. Rannsóknir sýna
breytinguna í tölum og prósent-
um, en hin raunverulega
afleiðing misskiptingarinnar
birtist í lífi fólks.
Ójöfnuður af því tagi sem hér
hefur orðið til á síðustu árum,
mun leiða til þess að í landinu
verði tvær þjóðir. Það verður
tvenns konar menntakerfi, fyrir
þá ríku og svo fyrir hina. Það
verður tvenns konar heilbrigðis-
kerfi, fyrir þá ríku og svo fyrir
hina. Það verður tvenns konar
lífeyriskerfi, fyrir þá ríku og svo
fyrir hina. Þannig má áfram
telja.
Í síðustu viku var birt önnur
rannsókn. Sú var um launamun
kynjanna. Könnunin leiðir í ljós
að óskýrður launamunur kynj-
anna er 15,7 prósent en var 16
prósent fyrir tólf árum síðan.
Óskírður launamunur er hreinn
og klár launamunur þ.e. konur fá
15,7 prósentum lægri laun fyrir
sömu vinnu og karlar. Vegna þess
að launamunurinn er óskýrður þá
er ekki hægt að kenna því um að
karlar séu í betri störfum, vinni
meiri eftirvinnu eða þar fram
eftir götunum. Staðreyndin er
einfaldlega sú að ef karlar fá að
jafnaði 200.000 kr. á mánuði fyrir
að vinna einhverja vinnu þá fá
konur að jafnaði 168.600 kr. á
mánuði fyrir sömu vinnu - það er
nú ekki flóknara en það.
Það er ekki furða þó við konur
verðum heldur þunglyndar við
að fá þessi tíðindi æ ofan í æ. Nú
er það svo að karlar stjórna
langtum flestum fyrirtækjum í
þessu landi og þeir stjórna
einnig mestu hjá ríki og borg.
Stundum hefur konu virst í
samskiptum sínum við karla að
þeir hlusti ekki almennilega á
það sem hún segir fyrr en hún er
orðin frekar óþolandi. Ég velti
því þess vegna fyrir mér hvort
ekki sé kominn tími til að við
konur verðum algjörlega
óþolandi vegna þess óréttlætis
sem launaójafnréttið er.
Þrátt fyrir yfirlýsingar um að
launajafnrétti ríki hér á landi þá
er ljóst að svo er ekki. Ekkert
hefur gerst í þeim efnum í tólf ár.
Þess vegna virðist konu allt í lagi
að krefjast þess að nokkur stór
skref verði tekin á frekar stuttum
tíma til þess að eyða þessum
ójöfnuði og óréttlæti. Ef það
verður ekki gert skora ég á konur
að verða óþolandi.
Ég legg til að stjórnendur
fyrirtækja og stofnana í landinu
(sem flestir eru karlar) leggi
fyrir stjórnunarfræðinga sína,
hvort heldur þeir eru sérfræð-
ingar í mannauðsstjórnun,
gæðastjórnun, verkefnastjórnun
eða breytingastjórnun, að varða
veginn sem fyrirtækin og
stofnanirnar ætla að fara til að
launajafnrétti komist á í
fyrirtækjum þeirra og stofnun-
um. Ef þetta verður ekki gert
skora ég á konur að verða
óþolandi.
Það kæmi ekki á óvart að svör
við slíkum kröfum væru að nú
væri verðbólga í landinu og þess
vegna væri ekki óhætt að fara í
aðgerðir af þessu tagi. Á móti
kemur að undanfarin tólf ár hafa
verið nokkuð laus við verðbólgu
og þá var ekki hægt að leiðrétta
ójöfnuðinn. Allt hjal um efna-
hagsástand og verðbólgu eigum
við konur því að láta sem vind
um eyru þjóta og heimta áætlun
um hvernig á að afnema launaó-
jafnréttið eða verða óþolandi
ella.
Auk þess legg ég til að
eftirlaunaósóminn verði afnum-
inn með lögum.
Óþolandi misskipting og konur
Jafnréttisbarátta
VALGERÐUR BJARNADÓTTIR
Í DAG |
Ég velti því þess vegna fyrir
mér hvort ekki sé kominn
tími til að við konur verðum
algjörlega óþolandi vegna þess
óréttlætis sem launaójafnréttið
er.
Árni varaformaður
Það fór eins og spáð hafði verið;
Árni Þór Sigurðsson Vinstri grænum
var kjörinn varaformaður Sambands
íslenskra sveitarfélaga á fundi stjórnar
á föstudag. Eins og margir muna
studdu Vinstri grænir Halldór Hall-
dórsson Sjálfstæðisflokki í kosningu
um formann Sambandsins en Smári
Geirsson Samfylkingunni sóttist
einnig eftir embættinu. Kom afstaða
VG nokkuð á óvart enda fyrirfram
búist við að hjarta þeirra væri meira
í takt við Samfylkinguna
en Sjálfstæðisflokkinn. Í
kjölfarið var svo skrafað
um að í staðinn fyrir stuðn-
inginn fengi Árni Þór
varaformannsembættið
og það gekk sumsé eftir.
Stórfrétt
Það gerist einstaka sinnum á ári
að Ríkissjónvarpið rýfur hefðbunda
dagskrá eða útsendingu stillimyndar
og flytur aukafréttatíma í hádeginu.
Eru þá jafnan stórfréttir á ferð, ýmist
úr samfélaginu eða heiminum öllum,
og almennt talið að þjóðin geti ekki
beðið til kvölds með að fá fréttirn-
ar. Stjórnendur Sjónvarpsins mátu
stöðuna einmitt þannig á sunnudag
og buðu upp á sérstakan fréttatíma
með myndum af mönnum við hval-
skurð og viðtölum við forstjóra Hvals,
sjávarútvegsráðherra og sérfræðing
Hafrannsóknastofnunarinnar. Sama
stofnun sá hins vegar ekki ástæðu
til að rjúfa dagskrá og segja þjóðinni
fréttir af jarðskjálfta á Suðurlandi
sumarið 2000.
Rífandi gangur
Frambjóðendur í prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík bera sig vel.
Flestir halda úti heimasíðum og eru
duglegir við að upplýsa lesendur um
góða stemningu og mikinn áhuga á
framboði sínu. „Stöðugur straumur“,
„húsfyllir“, „mikil stemning“, „mögnuð
stemning“, „fjölmenni“ og „viðtökur
betri en við þorðum að vona,“ eru
meðal lýsinga frambjóðendanna á
eigin prófkjörsbaráttu. Menn telja því
almennt að eftirspurnin sé
mikil en svo er bara að
sjá hvort vonir þeirra
gangi eftir. Það ætti að
skýrast upp úr sex á
laugardag þegar fyrstu
tölur verða tíundaðar.
bjorn@frettabladid.is
Ágúst Ólafur Ágústsson
varaformaður Samfylkingarinnar4. SÆTI
Traustur efnahagur — aukin velferð www.agustolafur.is
,,Svo maður hrósi nú einhvern
tíma einhverjum, þá hefur sá
ungi þingmaður fl utt furðu
mörg góð mál á þinginu.”
Illugi Jökulsson í pistli í Blaðinu 21. okt. 2006
Afnám fyrningarfresta í
kynferðisafbrotum gegn börnum
— 22.000 undirskriftir hafa safnast
til stuðnings frumvarpinu
Löggjöf um óháðar
rannsóknarnefndir
Löggjöf gegn
heimilisofbeldi
Aukin vernd
heimildarmanna
fjölmiðla
•
•
•
•
M
ála sannast er að þjóðfélagið hefur tekið miklum
breytingum. Þó að skólarnir hafi sannarlega þró-
ast eins og annað bendir margt til að þeir hafi
ekki í nægjanlega ríkum mæli tekið mið af nýjum
samfélagsháttum. Þeir eru bundnir í kerfi sem um
margt er of svifaseint.
Hegðunarvandi er eitt af einkennum nútímasamfélagsins. Aga-
leysi og eirðarleysi blasir við hvert sem augum er litið. Síðustu
mánuði hefur kastljósinu verið beint að bágri umferðarmenningu.
Hún er þó aðeins eitt dæmi um rótgróinn hegðunarvanda.
Í frétt í þessu blaði liðinn sunnudag er greint frá markverðri
rannsókn á hegðunar- og agavandamálum í grunnskólum. Könn-
unin er unnin af prófessor Ingvari Sigurgeirssyni og Ingibjörgu
Kaldalóns, verkefnisstjóra við Kennaraháskólann.
Í ljós kemur að í fimmtungi skólanna hvíla agavandamál þungt
á starfsfólki. Í öðrum fimmtungi er vandi af þessu tagi hins vegar
hverfandi. Þessi einfalda tölfræði sýnir með afar glöggum hætti
að hér er um að ræða viðfangsefni sem ekki er unnt að loka aug-
unum fyrir.
Mikilvægast af öllu er að kerfið sjálft standi ekki í vegi fyrir
breytingum. Skólastarfið á að fara fram á forsendum barnanna.
Skólarnir eru fyrir þau. Mikilvægt er að þeir séu uppteknir af
börnunum en ekki sjálfum sér.
Höfundar könnunarinnar benda á að sálfræðingar eru meira og
minna bundnir við að greina vanda. Þeir hafa því ekki tíma til að
vinna með börnum til að bæta líðan þeirra.
Það er einnig athyglivert að í þeim skólum þar sem vandamálin
voru minnst var viðhorf til foreldra og barna jákvætt og foreldra-
starf öflugt. Dæmi komu fram um að hegðun barna sem greind
voru með agavanda batnaði við það eitt að skipta um skóla.
Niðurstaða þeirra sem gerðu rannsóknina var sú að bæta þyrfti
skólana og breyta starfsháttum með tilliti til þess hversu gríðar-
lega viðvera barna hefur aukist. Hér eru send skýr skilaboð sem
taka þarf mark á. Skólastarfið þarf einfaldlega að fella betur en
verið hefur að nýjum þjóðlífsháttum.
Dagleg viðvera barna í leikskólum og grunnskólum hefur
lengst, meðal annars vegna aukinnar atvinnuþátttöku beggja for-
eldra. Þeirri þróun á ekki að snúa við. En bæði heimilin og skólarn-
ir verða hins vegar að taka á þeim viðfangsefnum sem leiða þar af.
Og atvinnufyrirtækin eru ekki undanskilin þegar leita á lausna.
Að gefnu þessu tilefni er sérstök ástæða til að beina athygli að
þeim skólum sem náð hafa bestum árangri varðandi aga og hegð-
un. Í því sambandi má til að mynda nefna Hjallastefnuna. Hún
rekur bæði leikskóla og grunnskóla fyrir yngstu aldurshópana þar
sem farnar hafa verið nýjar leiðir með augljósum árangri.
Hér er um sjálfstætt starfandi skóla að ræða þar sem nýjar
hugmyndir og frumkvæði að nýjum lausnum hafa fengið greiðan
framgang. Með breyttri löggjöf hefur sjálfstætt starfandi skólum
verið gefið aukið svigrúm.
Mikilvægt er að auðga flóru skólasamfélagsins með þessum
hætti. Atvinnufyrirtæki mættu gefa fjárfestingum á því sviði
meiri gaum en verið hefur. Víst er að afskiptaleysi um þessi efni
verður keypt dýru verði.
Hegðun barna bætt með skólaskiptum:
Afskiptaleysið
verður dýrkeypt
ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR