Fréttablaðið - 24.10.2006, Blaðsíða 22

Fréttablaðið - 24.10.2006, Blaðsíða 22
[ ] Lengi hefur verið vitað að gæði tengsla barns og foreldris eru lykilatriði í þroska barna en nú hafa tengslakenningar Bowlbys og Winnicotts, sem settar voru fram um miðja síðustu öld, fengið byr undir báða vængi. Nú þykjast menn hafa sýnt fram á að það sé samhengi á milli ótryggra tengsla for- eldra og barns og þróunar skapbrests, hegðunarerfiðleika, þunglyndis og fleiri geðraskana. Trygg geðtengsl eru grundvöllur geðheil- brigðis Geðtengsl (emotional attachment) eru gagnkvæm tilfinningatengsl milli foreldris og barns sem ein- kennast af gagnkvæmum tilfinn- ingaböndum og löngun til að við- halda nánd. Í þroskasálfræðinni eru geðtengslin sögð sérstaklega mikilvæg fyrir framtíðarvelferð barnsins – persónuþroska og geð- heilsu. Það sem skiptir meginmáli við mótun tryggra geðtengsla eru gæði þeirrar umönnunar sem barnið fær og tilfinningalegt and- rúmsloft sem barnið elst upp við. Sjálfsmynd barnsins mótast af skilaboðum úr umhverfinu Í þroskasálfræðinni er talað um sjálfsvitundartilfinningar („self- conscious emot- ions“) sem þroskast eða verða til á þriðja og fjórða ári. Þá mótast sjálfsmynd- in í samspili við umhverfið sem ýmist brýtur niður sjálfsálit barnsins eða byggir það upp. Þá ber að varast fordæmingar sem geta falist í orð- unum „ekki sulla niður“ eða „þið lofið að vera ekki óþekk“. Auðvit- að ætlar sér enginn að sulla eða vera óþekkur. Eða höfnunin sem felst í orðum á borð við „ef þú ert ekki góð, þá skil ég þig bara eftir“. Eða sektarkenndina sem varpað er á barnið með skilaboðunum „ætlarðu að láta mig verða of seina einu sinni enn“. Þroskasálfræðin um tengslamyndun Tengslauppeldi gengur út á að opna hug sinn og hjarta fyrir ein- stökum þörfum barnsins og að láta tilfinninguna fyrir barninu ráða því hvernig brugðist er við hverju sinni. Grundvallaratriði tengslauppeldis eru þessi: 1. Að tengjast barninu strax við fæðingu, gefa sér góðan tíma fyrstu dagana og vikurnar og láta eftir sér að heillast af þess- um nýja einstaklingi og tengjast honum tilfinningaböndum. 2. Að gefa brjóst. Brjóstagjöfin er langeðlilegasta og árangursrík- asta leiðin til að læra á barnið, læra að bregðast við þörfum þess og byggja upp gagnkvæmt traust. 3. Að bera barnið utan á sér. Börn sem borin eru í fetli (sling) eru rólegri, kvarta síður, eru betur vakandi fyrir umhverfinu og læra hraðar á það. 4. Að deila rúmi með barninu. Flest börn sofa best nálægt for- eldrum sínum og með því að leyfa barninu að sofa upp í hjá sér nær móðirin að sinna þörf- um þess á nóttinni, þar á meðal brjóstagjöf, án þess það þurfi að gráta eða finnast það nokkurn tímann vanrækt. 5. Að taka mark á gráti barnsins. Grátur barnsins er tungumál þess og það sem náttúran hefur gefið því til að tryggja að því verði sinnt og það haldi lífi. Börn tjá sig með því að gráta, en gráturinn er ekki lymskufull leið þeirra til að ná völdum á heimilinu. 6. Að halda jafnvægi og setja mörk, meðal annars með því að gleyma ekki sínum eigin þörf- um. Foreldrar gera barninu engan greiða með því að van- rækja sjálfa sig. 7. Að vara sig á barnatemjurum. Barnatemjarar eru velviljað fólk sem á það til að gefa nýorðn- um foreldrum ráð eins og: „Þú verður að leyfa henni að gráta, annars veður hún yfir þig.“ „Þú getur ekki látið krakkann ráða því hvenær hann fær brjóst, hann verður að læra að fylgja reglum,“ eða „Þú elur upp í henni frekjuna með því að halda svona mikið á henni.“ Þessar skoðanir byggja á þeirri undar- legu hugmynd að grátur barna stafi af óþekkt og sé leiðinda ávani sem við verðum að venja þau af. Þeir foreldrar sem fara eftir svona ráðleggingum eru hins vegar að rjúfa tengsl sín við barnið í stað þess að tengjast því náið, og skapa vantraust í stað trausts. Varið ykkur á barna- temjurum Geðtengsl eru talin sérstaklega mikilvæg fyrir framtíðarvelferð barnsins. Láttu tilfinningar gagnvart barninu ráða hvernig brugðist er við hverju sinni. Mannlegi þátturinn ÁSDÍS OLSEN Spennandi hugmyndir eru að ryðja sér til rúms undir yfir- skriftinni tengslauppeldi eða barnmiðað uppeldi. Upp á engil- saxnesku er talað um „Attachment Parenting“ sem er þá vísun í tengslakenningar sem runnar eru undan rifjum sálfræðingsins fræga Johns Bowlby. Það má í sjálfu sér segja að tengslauppeldi sé hin náttúrulega leið til að elska og annast barnið sitt. Og eflaust hefðum við aldrei vikið af þeirri eðlilegu braut ef firringin hefði ekki náð tangar- haldi á okkur Vesturlandabúum. Úr tengslum við náttúruna og okkur sjálf leiddumst við til að trúa á kenningasmiði í hvítum sloppum sem höfðu kannski aldrei alið barn við brjóst sér. Um áratugaskeið fórum við eftir kaldranalegum kenningum sem gengu út á að hemja, temja og bæla börn. Mæðrum var kennt að að gefa þeim frekar pela en brjóst svo hægt væri að mæla nákvæmlega magnið sem fór í börnin, láta svo líða fjóra tíma á milli gjafa og taka börnin sem minnst upp. Grátur eða önnur skilaboð frá barninu voru til marks um óhemjugang og til- raunir til að stjórna foreldrun- um. En nú er öldin önnur – eða hvað? Erum við að missa trúna á vísindin sem geta búið til hvaða sannleika sem er? Erum við tilbúin til að fara inn á við og finna til og njóta? Erum við tilbúin til að trúa og treysta á innsæið og eðlið? Er upplýsingaöldin að veita okkur tækifæri til að sjá út fyrir ramm- ann sem yfirvöld halda að okkur? Eða erum við bara misjöfn og sitt í hverja áttina og ekkert nýtt að gerast? Hvað sýnist þér? Tengslauppeldi - hin náttúrulega leið til að elska og annast barnið sitt Er alið á skömm, sektarkennd, lítils- virðingu og ótta eða fær barnið jákvæð viðbrögð við sér og gjörðum sínum? B-vítamín er gott fyrir taugakerfið og getur meðal annars hjálpað til við að draga úr stressi. Stafgöngunámskeið hefst 31. október n.k. TÍMAR FYRIR BYRJENDUR: þriðjud- og fimmtudaga kl 17:30 TÍMAR FYRIR LENGRA KOMNA: þriðjud- og fimmtudaga kl 17:30 STAFGANGA – áhrifarík lei› til líkamsræktar STAFGANGA Í LAUGARDAL GUÐNÝ ARADÓTTIR * stafgönguþjálfi * sími 616 8595 JÓNA H. BJARNADÓTTIR * stafgönguþjálfi * sími 694 3571 SKRÁNING OG NÁNARI UPPLÝSINGAR Á: www.stafganga.is S: 462 1889 • heilsuhorn@simnet.is • www.simnet/heilsuhorn Útsölustaðir: Yggdrasill, Fræið - Fjarðarkaup, Maður lifandi Borgartúni og Hæðarsmára, Lífsins Lind - Hagkaup, Lyfjaval - Mjódd og Hæðarsmára, Nóatún Hafnarfi rði, Krónan Mosfellsbæ, Heilsuhúsið Selfossi Póstsendum um land allt ÓLIVULAUF öfl ug vörn gegn haustkvillum ������� ��������������������������� ���������������������� ���������������������������� ��������������������������� ��������������������������� ����������� ������� ���������������������������� ��������������� ������������������ ���������������������������� ���������������������� ���������������������� Næstu fyrirlestrar og námskeið hjá Maður lifandi 24. okt. Heilbrigði - margbrotið fyrirbæri Haukur Ingi Jónasson prestur 25. okt. Heilsukostur - Matreiðslunámskeið Meistarakokkar Maður lifandi 31. okt. Næring fyrir vellíðan - fæða og jurtir sem styrkja taugakerfi ð Kolbrún Björnsdóttir grasalæknir 01. nóv. Heilbrigði og hamingja Benedikta Jónsdóttir heilsuráðgjafi 07. nóv. Lífvirk náttúruefni í grænmeti og öðrum heilsujurtum sem styrkja... Sigmundur Guðbjarnason prófessor Nánari upplýsingar á madurlifandi.is og í síma 585 8700 ��������������������������������������������������������������������� � � � � ��� ��� � �� � ����� � � � ��� ��� � �� � ��� � � � ��� ��� � �� � �� � � � �� � �� � � �� � �� �� � � � � �� � �� � � �� � �� �� � � � � �� � �� � � �� � � ��������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������� ������������������������������������ ������������ ������������� �� ����� �������� ������������� ���������������������������������������������������������������������
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.