Fréttablaðið - 13.09.2007, Blaðsíða 60

Í kvöld verða norræn verk á
dagskrá Sinfóníuhljómsveitar
Íslands: flutt verður Völuspá
Jóns Þórarinssonar. Kviðan er
hans viðamesta verk, samið í til-
efni Þjóðhátíðarinnar 1975. Sögu-
draumur Carls Nielsen tónsetur
atvik úr Njálu og Tapiola Sibeli-
usar lýsir heimkynnum finnsks
skógarguðs. Þá verður 5. sinfónía
danska tónskáldsins Rued Lang-
gaard flutt. Þetta er samnorrænt
kvöld.
Það er finnski Esa Heikkilä sem
leiðir sveitina en að tónleikunum
koma einnig Selkórinn undir
stjórn Jóns Karls Einarssonar og
Ágúst Ólafsson söngvari. Heikk-
ilä stjórnar nú Sinfóníuhljómsveit
Íslands í þriðja sinn en hefur einn-
ig unnið með hljómsveitum á
Bretlandseyjum, í Eistlandi og í
Belgíu við góðan orðstír.
Árið 1907 samdi Carl Nielsen
(1865-1931) tónaljóðið Sögu-
draum, sem lýsir draumförum
Gunnars á Þjórsárbökkum. „Ég
held að þetta sé eitt af mínum
uppáhaldsverkum,“ sagði Nielsen
um Sögudrauminn að frumflutn-
ingi loknum. „Gunnar á Hlíðar-
enda var stórfengleg persóna og
langt á undan sinni samtíð.“ Sögu-
draumur Nielsens er sjaldan flutt-
ur en var áður leikinn á tónleikum
SÍ í Þjóðleikhúsinu 1965 og 1970.
Verk Jóns Þórarinssonar (f. 13.
september 1917) sækir einnig efni
sitt í forna texta. Jón er eitt ást-
sælasta tónskáld þjóðarinnar og
flestir þekkja söngperlur hans,
Fuglinn í fjörunni og Vögguljóð á
hörpu. Völuspá var frumflutt á
Arnarhóli á Þjóðhátíð 1974 undir
stjórn tónskáldsins. Síðan hefur
SÍ leikið hana á tónleikum undir
stjórn Karsten Andersen árið
1977 og hljóðritað undir stjórn
Petri Sakari árið 1997 í tilefni af
áttræðisafmæli tónskáldsins.
Jean Sibelius (1865-1957) samdi
fjölda tónverka sem byggjast á
finnskri goðafræði, og nægir þar
að nefna Lemminkäinen-svítuna
og Kullervo. Tapiola var síðasta
stóra hljómsveitarverkið sem
Sibelius lauk að fullu við og hefur
Sinfónían flutt verkið fjórum
sinnum.
Þetta er í fyrsta sinn sem Sin-
fóníuhljómsveit Íslands leikur
verk eftir Rued Langgaard (1893-
1952), eitt merkasta tónskáld
Dana fyrr og síðar. Hann naut lít-
illar velgengni meðan hann lifði,
var feikilega afkastamikill og
samdi m.a. 16 sinfóníur, en flest
verka hans voru aldrei flutt
meðan hann lifði og hann var
utangarðs í dönsku tónlistarlífi
alla tíð. Langgaard skildi eftir sig
meira en 400 tónsmíðar.
Tónleikarnir í kvöld hefjast kl.
19.30 og verður útvarpað beint
frá flutningi þeirra á Rás 1 Ríkis-
útvarpsins.
Norrænt kvöld
Kl. 20.00
Í kvöld verður á Bókmennta-
hátíð upplestur í Iðnó kl. 20.
Þar koma fram höfundar
ævisögu Maós, þau Jon
Halliday og Jung Chang,
Morten Ramsland og Kim
Echlin og íslensku skáldin
Þórdís Björnsdóttir og Jón
Kalman Stefánsson. Hafi
menn heppnina með kann að
vera að Jón lesi úr væntan-
legri skáldsögu sinni.
Í dag, 13. september, opnar Eggert
Pétursson sýningu sína 100 myndir í
galleri i8.
Um er að ræða
sýningu á nýjum
verkum eftir
Eggert sem eru
unnin á þessu
ári. Viðfangsefni
myndanna eru
íslenskar plönt-
ur og eru þær
sýndar í tvennu
lagi.Annars
vegar hanga 50
ferningslaga myndir innan rétt-
hyrnings þar sem lesa má tíma sum-
arsins frá vori til hausts í línum
niður eftir veggnum eftir blómgun-
artíma plantnanna. Hins vegar
hanga 50 rétthyrningslaga myndir í
einni línu andspænis á hinum þrem-
ur veggjum salarins og aftur má
lesa tíma sumarsins eftir línunni frá
vinstri til hægri.
„Þetta er í raun innsetning frekar
en málverkasýning. Á meðan á sýn-
ingunni stendur skapa þessar hundr-
að myndir tvö verk. En myndirnar
geta líka staðið einar og sér. Þannig
að það er svolítið á reiki hvort hér er
um að ræða eitt verk, tvö verk eða
hundrað verk,“ segir Eggert.
Á meðan sýningin stendur yfir
verður prentað bókverk sem birtir
myndir sýningarinnar í raunstærð, í
heild eða að hluta. „Þetta er ekki bók
um verk mín heldur frekar bókverk
sem hugsað er sem hluti af sýning-
unni. Bókin sýnir ekki smækkaðar
útgáfur af verkunum á sýningunni
heldur hluta af verkunum.“
Bókverkið kemur ekki út fyrr en
undir lok sýningarinnar. „Ég hef
gert hundrað búta sem eru til sölu
og eiga eftir að fara hver í sína átt-
ina með væntanlegum eigendum.
Aðrir sýningargestir sem ekki eign-
ast myndir fara heim með upplifun
sína og minningar. Bókverkið getur
geymt eitthvað af þeirri upplifun.“
Tími náttúrunnar
Nóbelsverðlaunahafinn
John Maxwell Coetzee hélt
fyrirlestur í yfirfullum
hátíðasal Háskóla Íslands í
gær. Coetzee, sem fæddist
í Suður-Afríku árið 1940 en
býr nú í Ástralíu, er gestur
Bókmenntahátíðar í Reykja-
vík. Rúnar Helgi Vignisson,
sem þýtt hefur tvær af
bókum Coetzee, segir að
bækur hans séu skýrar og
truflandi.
„Það skín út úr texta Coetzee að
hann veit nákvæmlega hvað hann
er að gera. Hann skrifar hnitmið-
aðan stíl og lesandinn fær strax
traust á orðum hans. Öll froða og
óþarfa orð eru klippt burt. Auk
þess eru hugmyndirnar sem liggja
að baki bókum hans oft snjallar.
Flétturnar í þeim virðast vera ein-
faldar á yfirborðinu en þegar að
er gáð afhjúpa þær svo margt um
það samfélag sem þær gerast í,“
segir Rúnar Helgi en önnur af
bókunum sem hann hefur þýtt
eftir Coetzee, Disgrace (Van-
sæmd), var kosin besta skáldsaga
frá Bretlandi og löndum Breska
samveldisins síðustu 25 ára í blað-
inu Guardian í vetur. Í bókardómi
um Disgrace á sínum tíma var
sagt að bókin væri svo nöturleg að
það væri eins og að borða ösku að
lesa hana.
Bókin fjallar um David Lurie,
hvítan miðaldra háskólakennara í
Höfðaborg í Suður-Afríku, sem
missir æruna og starf sitt eftir að
hafa sofið hjá nemanda sínum.
Lurie flytur til lesbískrar dóttur
sinnar á sveitabæ úti á landi,
Skömmu síðar brjótast þrír þel-
dökkir menn inn til þeirra og ræna
þau. Þeir kveikja í Lurie og læsa
hann inni á klósetti. Mennirnir
raðnauðga dóttur Luries meðan
hann liggur þar í sárum sínum.
Dóttirin verður þunguð eftir
nauðgunina. Lurie þarf svo að
sætta sig við, eftir að hafa misst
æruna fyrir siðabrot í Höfðaborg,
að dóttir hans vill ekki láta rann-
saka glæpinn og refsa ofbeldis-
mönnunum jafnvel þó að hún viti
hverjir þeir eru: nágranni hennar
hafði skipulagt árásina því hann
vill þröngva henni til að giftast sér
vegna þess að hann ásælist eignir
hennar. Í staðinn mun nágranninn
vernda hana gegn frekari árásum
í framtíðinni. Dóttirin vill búa
áfram í þessu frumstæða bænda-
samfélagi og beygir sig því undir
þær reglur sem gilda þar.
„Bækur hans eru truflandi og
hreinskilnin er mikil; sumir les-
endur þola það ekki. Hann er
þekktur fyrir það hversu misk-
unnarlaust augnaráð hans er því
hann dregur ekkert undan; meira
að segja þegar hann lýsir foreldr-
um sínum í endurminningabókum
sínum tveimur, Boyhood og Youth.
Ég sárvorkenndi mömmu hans í
þeim bókum og ekki fegrar hann
alkóhólistann föður sinn,“ segir
Rúnar.
Coetzee var þó á öðrum nótum í
fyrirlestrinum í gær sem var
byggður á nýútkominni bók hans,
Diary of a Bad Year. Erlendir
gagnrýnendur hafa sagt að í bók-
inni sé að finna húmor sem ekki
hefur áður verið í bókum Coetzee.
Bókin fjallar um roskinn ástralsk-
an rithöfund sem fær það verkefni
að skrifa ritgerð í bók sem heitir
Strong Opinions. Rithöfundurinn
fer í kjölfarið að velta fyrir sér
uppruna ríkisins og sambandi þess
við borgarana. Áheyrendur sem
hlustuðu á Coetzee lesa upp úr
bókinni í Iðnó á sunnudaginn og í
hátíðasalnum í gær hlógu stöku
sinnum yfir upplestrinum, klöpp-
uðu vel í lokin og var ljóst að þeim
líkaði lesturinn.
Miele ryksugur
á einstöku tilboðsverði
Tilboð:
Kr. 15.990
Fáanlegir fylgihlutir t.d.:
AFSLÁTTUR
35%