Fréttablaðið - 30.10.2007, Blaðsíða 20

Fréttablaðið - 30.10.2007, Blaðsíða 20
Þegar viðbótarmeðferð eftir skurð- aðgerð vegna brjóstakrabbameins er ráðlögð, er það gert út frá áhættumati, sem segir til um lík- urnar á því að sjúkdómurinn taki sig upp aftur. Viðtakarnir fyrir kvenhormónin estrógen og pró- gesterón liggja til grundvallar áhættumatsins sem stýrir eftir- meðferðinni og hafa ekki bara áhrif á horfur, heldur spá þeir einn- ig fyrir um gagnsemi lyfjameð- ferðarinnar. Ef hormónaviðtakar eru til staðar í æxlinu er ávallt mælt með andestrógenmeðferð nema sérstakar ástæður séu fyrir hendi sem gera slíka meðferð óæskilega. Hormónameðferð hefur verið þekkt vopn í baráttunni gegn brjóstakrabbameini allt frá árinu 1896 þegar skoski skurðlæknirinn Beatson fjarlægði eggjastokka konu með brjóstakrabbamein á háu stigi, með góðum árangri. Það varð ljóst að sjúkdómurinn er nátengd- ur kvenhormónaáhrifum og síðar hefur brottnám eða geislameðferð eggjastokka gagnast mörgum sjúk- lingum. Í dag er þó oftast beitt lyfj- um til að ná sömu áhrifum. Horm- ónameðferð er með öflugustu meðferðum sem þekkjast gegn brjóstakrabbameini og hefur marg- sannað gildi sitt. Fjölmargar rann- sóknir, meðal tugþúsunda kvenna á andestrógenmeðferð, hafa sýnt fækkun endurkomu sjúkdómsins hjá um 50% og lífslíkur aukist um 30%. Í dag er mælt með 5 ára viðbót- armeðferð með hormónalyfi með andestrógenvirkni. Rannsóknir á meðferð sem skiptir úr einu slíku lyfi í annað, annars vegar eftir 2-3 ár og hins vegar eftir 5 ár, hafa einnig sýnt góðan árangur en enn er ekki ljóst hvaða lyf, í hvaða röð og í hversu langan tíma er best. Lyfið tamoxifen hefur síðustu ára- tugina verið gullna staðal-horm- ónameðferðin við brjóstakrabba- meini, óháð aldri konunnar eða stigi sjúkdómsins, allt fram á síð- ustu ár. Tamoxifen er margslungið hormónalyf sem verkar gegn estró- geni í sumum líffærum s.s. brjóst- um og leggöngum en hefur estrogenvirkni í beinum, hjarta- og æðakerfi og legi. Tamoxifen veld- ur því ekki beinþynningu og vernd- ar gegn hjarta-og æðasjúkdómum en eykur svolítið áhættuna á krabbameini í legi. Nýrri lyf af flokki aromatasahemlara (Arimid- ex, Femar, Aromasin) hafa síðari ár tekið við af tamoxifeni í sumum tilvikum. Viðbótarmeðferð með aromastasahemlara hefur sýnt enn betri árangur m.t.t. endurkomu- tíðni sjúkdómsins og vægari auka- verkanir ef frá er talin einkenni frá stoðkerfi. Í tilvikum þar sem konan er með þekkta beinþynningu eða liðasjúkdóm er tamoxifen oft besti kosturinn. Ef konan hefur fengið blóðtappa eða er með þekkta storkugalla í blóði er aromatasa- hemlaralyf hins vegar betri kostur. Meðal yngri kvenna er tamoxifen enn þá staðalmeðferð, þar sem aromatasahemlarar gagnast ekki fyrir tíðahvörf. Hormónameðferð gegn brjósta- krabbameini veldur oft aukaverk- unum sem stafa af minnkuðum estrógenáhrifum í líkamanum. Þetta lýsir sér helst í hitasveiflum, svitakófum, beinþynningu, sálræn- um áhrifum, minnkaðri kynlífs- löngun og óþægindum við samfar- ir. Allt eru þetta þættir sem geta haft verulega neikvæð áhrif á lífs- gæði. Hægt er að minnka óþægindi frá leggöngum með sleipiefnum eða staðbundinni estrógenmeðferð. Á meðan meðferð með aromatasa- hemlara stendur er ráðlagt að fylgjast með beinþéttni, taka inn kalk, D-vítamín, hreyfa sig reglu- lega og hætta reykingum. Algeng- asta aukaverkun bæði tamoxifens og aromatasahemlara eru svitakóf og hitasveiflur. Estrógenlyf gagn- ast best gegn þessu en eru óráðleg vegna aukinnar áhættu á endur- komu sjúkdómsins. Ýmis önnur úrræði eru þó til s.s. aukin hreyf- ing og nálastungumeðferð, sem auka endorfínframleiðslu líkam- ans og eru hættulaus. Einnig getur hjálpað að draga úr neyslu þess sem framkallar einkennin svo sem neyslu áfengis, heitra drykkja eða bragðsterkrar fæðu. Sjúklingar sem þjást af aukaverkunum eru hvattir til að ræða þessi mál við krabbameinslækni sinn þannig að hægt sé að finna úrræði sem henta best í hverju tilviki. Eins og fram kom í upphafi er meðferð eftir skurðaðgerðina í fyrirbyggjandi skyni og verður því að vega gagnsemi hennar upp á móti versnun á lífsgæðum. Auka- verkanir eru þó afar einstakling- bundnar og í heildina séð yfirstíg- anlegar og léttvægar miðað við gagnsemi meðferðarinnar sem er óumdeilanleg. Umbo›s- og sölua›ili Birkiaska ehf. sími: 551 9239 www.birkiaska.is Vali› fæ›ubótarefni ársins 2002 í Finnlandi Minnistöflur Umbo›s- og sölua›ili Birkiaska ehf. sími: 551 9239 www.birkiaska.is Birkiaska Borðaðu þig granna(n) Nánari upplýsingar Sími 865-8407 www.vigtarradgjafarnir.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.