Fréttablaðið - 19.12.2007, Blaðsíða 18

18 19. desember 2007 MIÐVIKUDAGUR
Svona erum við
fréttir og fróðleikur
11
9.
71
0
93
.9
25
72
.5
16
96
.4
38
92
.8
58
1997 1999 2001 2003 2004
FRÉTTASKÝRING
AUÐUNN ARNÓRSSON
audunn@frettabladid.is
> Fjöldi almennra póstsendinga í þúsundum talið.
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
Þegar aðeins fáeinar vikur
eru til fyrstu forkosning-
anna fyrir forsetakosn-
ingarnar í Bandaríkjun-
um virðist vera að draga
nokkuð saman með keppi-
nautunum í báðum stóru
flokkunum.
Fyrstu forkosingarnar fyrir for-
setakjör í Bandaríkjunum verða í
Iowa ríki 3. janúar, meira en ellefu
mánuðum áður en kosningarnar
sjálfar fara fram. Þar hefur ungi
þingmaðurinn frá Illinois, Barack
Obama, jafnað forskot Hillary
Clinton meðal demókrata. Hjá
repúblikum hefur suðurríkja-
baptistaklerkurinn Mike Hucka-
bee tekið fram úr Rudy Giuliani,
fyrrverandi borgarstjóra New
York, sem annars hefur lengi haft
mest fylgi meðal repúblikana á
landsvísu.
Pólitískt „hreinir sveinar“
Obama og Huckabee eiga það sam-
eiginlegt, sérstaklega í saman-
burði við reynsluboltana Clinton
og Giuliani, að vera tiltölulega
„hreinir sveinar“ í pólitík. Vel-
gengni þeirra í skoðanakönnunum
meðal Miðvesturríkja-smábæja-
kjósendanna í Iowa er ekki sízt
rakin til þess hve margir eru orðn-
ir þreyttir á stjórnmálunum eins
og þau hafa birzt fólki á síðustu
árum. Hjá þeim kjósendum eiga
pólitískir „hreinir sveinar“ meira
upp á pallborðið eins og er.
Obama og Huckabee forðast
pólitískan skotgrafahernað af því
tagi sem tíðkast hefur á síðustu
árum vestra; þeir vilja báðir gegn-
sæjar lausnir. Obama berst enn
fyrir því að bandaríski herinn í
Írak verði kallaður heim. Hucka-
bee vill leggja bandarísku alríkis-
skattstofuna niður. Í stað hefð-
bundinnar skattheimtu komi um
30 prósenta virðisaukaskattur,
sem að hans sögn ætti að skila
svipuðum skatttekjum. Stefnumið
af þessu tagi komast vel til skila í
sjónvarpi, þar sem fljótlegt er að
lýsa þeim.
„Endurkoma siðferðisins“
Margir kjósendur eru þreyttir á
valdataflinu og óska sér „endur-
komu siðferðisins“ í stjórnmálin.
Þetta fólk í báðum flokkafylking-
um er móttækilegt fyrir einfeldn-
ingslegum hugmyndum Obama og
Huckabees.
En eins og stjórnmálaskýrand-
inn Anjana Shrivastava spyr sig í
grein á fréttavef þýzka vikuritsins
Der Spiegel – er þessi einfeldn-
ingsháttur ekta, eða er hann bara
kænska? Huckabee nýtur ráðgjaf-
ar Dicks Morris, sem á sínum tíma
var kosningaráðgjafi Bills Clinton.
Og Morris var á tíunda áratugnum
þekktari fyrir skilvirkni sína í
starfi frekar en einfeldningshátt,
unz hann þurfti að segja af sér
vegna vændishneykslis. Obama er
aftur á móti maður sem hefur klif-
ið metorðastigann hratt, sem bend-
ir heldur ekki til einfeldni.
Stjórnmálareynsla Huckabees
takmarkast að mestu við að hafa
verið ríkisstjóri í Arkansas. Hann
kemur frá sama litla bæ í því ríki
og Bill Clinton, Hope. Hann á það
líka sameiginlegt með Clinton að
vera jafnan snöggur til svars og
beita óspart kímni í tilsvörum. En í
stjórnmálaviðhorfum eiga þeir fátt
sameiginlegt.
Ófáum Bandaríkjamanninum
óar við sumum skoðunum baptista-
predikarans. Hann er meðal ann-
ars fylgjandi alríkisbanni við fóst-
ureyðingum og hjónaböndum
samkynhneigðra og hann álítur
þróunarkenninguna ósannaða.
Öðrum finnst hann með þessari
óbilgjörnu afstöðu sýna siðferði-
legan styrk sem geri hann að trú-
verðugri stjórnmálamanni. Að
minnsta kosti gerir þessi afstaða
hans hann að pólitískum mótpól
innanflokks-keppinautarins Giuli-
anis, sem er þekktur fyrir frjáls-
lynda afstöðu sína í þessum
efnum.
Margir óákveðnir
Eftir árs kosningabaráttu virðast
kjósendur í Iowa og New Hamp-
shire enn klofnir í afstöðu sinni til
frambjóðenda beggja flokka. Enn
er um helmingur óákveðinn, sam-
kvæmt könnun CBS/New York
Times sem AP-fréttastofan vitnar
til.
Meðal demókrata mælist fylgi
við Clinton, Obama og John
Edwards nánast jafnt. Keppinaut-
ar Clintons líta á Iowa sem tæki-
færi þeirra til að skáka henni svo
að hún slái þá ekki út strax frá
fyrstu forkosningunum eins og
annars er útlit fyrir miðað við það
mikla forskot sem hún hefur notið í
könnunum meðal demókrata á
landsvísu. Clinton hefur þægilegt
forskot í New Hampshire, þar sem
forkosningar fara fram þann 8.
janúar, og kosningamaskína henn-
ar hefur úr milljóna dollara sjóð-
um að spila til að heyja slaginn í
ríkjunum sem röðin kemur að næst
þar á eftir.
Hvað repúblikana varðar vonast
Mitt Romney til að sigur bæði í
Iowa og New Hampshire ryðji
brautina fyrir sig alla leið til útnefn-
ingar, en Huckabee hefur tekið for-
ystuna í Iowa. Giuliani treystir á að
sigra í stærri og veigameiri ríkjum
eins og Flórída, Kaliforníu, New
York og Illinois. En hann á enn í
höggi við Romney í New Hamp-
shire, þar sem sá síðarnefndi – sem
er fyrrverandi ríkisstjóri Massa-
chusetts – á traust fylgi.
Fred Thompson, hvers fylgi
hefur dalað mjög á sama tíma og
Huckabee hefur unnið á, vonast til
að sigra í Suður-Karolínu og
McCain gæti náð góðu fylgi í New
Hampshire.
Dregur saman með keppinautum
;
S
S annanir
Frumvarp um varalið lögreglu hefur
verið kynnt í ríkisstjórn, en ákveðið
var að fresta framlagningu þess
fram yfir áramót. Fram kemur í
skýrslu dómsmálaráðherra til starfs-
hóps um hættumat að sérstakar
aðstæður geti kallað á tímabundna
fjölgun lögreglumanna við störf.
Varalið myndi geta hlaupið í skarð
venjulegs lögregluliðs og aðstoðað
það ef því þyrfti að beita af miklum
þunga. Stefán Eiríksson er lögreglu-
stjóri höfuðborgarsvæðisins.
Er þörf á varaliði lögreglu?
„Það er alveg klárt að sú staða getur
komið upp í margvíslegum tilfellum.
Til dæmis vegna almannavarna-
ástands og stórra uppákoma, svo
sem fjölmennra alþjóðlegra funda.
Hvernig yrði slíkur mannskapur
þjálfaður?
„Ríkislögreglustjóri myndi vænt-
anlega sjá um útfærslu þess í
samvinnu við dómsmálaráðuneyt-
ið. Við erum með vel skipulagða
lögreglusveit og höfum verið í
góðum og miklum samskiptum við
björgunarsveitir sem hafa því virkað
eins og varalið lögreglu ef þörf er á.
Með frumvarpinu yrði samt skýrari
rammi settur utan um þá starfsemi
sem yrði þá aðeins til góða.
SPURT & SVARAÐ
FRUMVARP UM VARALIÐ LÖGREGLU
Þörf á varaliði
STEFÁN EIRÍKSSON Lögreglustjóri höfuð-
borgarsvæðisins.
Kosið var um leiðtoga Afríska þjóðarráðsins
(ANC), á flokksþingi flokksins í Suður-Afríku á
mánudag og niðurstaðna er að vænta í dag.
Hvað er Afríska þjóðarráðið?
Afríska þjóðarráðið hefur verið stjórnarflokk-
urinn í Suður-Afríku frá því meirihlutaræði
var komið á í landinu árið 1994. Flokkurinn
skilgreinir sig sem „agað vinstri afl“.
Samtökin Þjóðþing innfæddra Suður-Afríku-
manna voru stofnuð árið 1912 til að berjast
fyrir réttindum svartra í landinu. Samtökin
urðu síðan Afríska þjóðarráðið árið 1923.
Árið 1961 var hernaðararmur Afríska þjóðar-
ráðsins myndaður, Spjót þjóðarinnar.
Hvernig var starfsemi Afríska þjóðarráðs-
ins?
Afríska þjóðarráðið var í upphafi rétt-
indasamtök og fór síðar að berjast gegn
aðskilnaðarstefnunni. Baráttan einskorðaðist
í upphafi við friðsamlegar aðgerðir en fóru
síðan að verða ofbeldisfyllri þegar friðsamar
aðgerðir þóttu ekki nógu árangursríkar.
Afríska þjóðarráðið
var skilgreint sem
hryðjuverkasamtök af
suðurafrískum stjórn-
völdum og af flestum
vestrænum stjórn-
völdum, þar á meðal
Bandaríkjunum og
Bretlandi.
Sovétríkin veittu
Afríska þjóðarráðinu fjárstuðn-
ing. Fall þeirra í lok níunda
áratugarins batt enda á fjár-
stuðninginn og um sama leyti
breyttist afstaða margra vestrænna ríkja sem
áður höfðu stutt suðurafrísku stjórnina sem
bandamann gegn kommúnisma. Þetta leiddi
meðal annars til friðarviðræðna í byrjun
tíunda áratugarins.
Hverjir eru helstu leiðtogar
Afríska þjóðarráðsins?
Fyrsti leiðtogi hernaðararms-
ins Spjót þjóðarinnar, Nelson
Mandela, er án efa frægastur.
Hann var handtekinn árið
1962 og varði alls 27 árum í
fangelsi. Mandela varð fyrsti
þeldökki forseti Suður-Afríku
árið 1994 eftir kosningasigur
Afríska þjóðarráðsins.
Heimild: www.anc.org, www.wikipedia.org
FBL GREINING: AFRÍSKA ÞJÓÐARRÁÐIÐ
Áratuga barátta gegn aðskilnaðarstefnu