Fréttablaðið - 16.02.2008, Blaðsíða 60

32 16. febrúar 2008 LAUGARDAGUR
Þ
að má líkja stjórnun fyrirtækis
í óróanum á mörkuðum við það
að keyra jeppa í snjóbyl þar
sem skyggnið er lítið sem ekk-
ert. Þá gildir að fara varlega og
halda sig á veginum. Það er það
sem við þurfum að gera við þessar aðstæð-
ur; vinna áfram vel að okkar daglegu verk-
efnum og halda ró,“ segir Lárus Welding
forstjóri Glitnis.
Mikill órói á alþjóðlegum fjármálamörk-
uðum hefur rýrt verðmæti félaga sem skráð
eru í OMX-kauphöllinni um nálægt 1.300
milljarða frá því áhrifa óróans fór að gæta á
haustmánuðum í fyrra. „Þetta eru athyglis-
verðir tímar en um leið spennandi,“ segir
Lárus en hann tók við stjórnartaumunum í
Glitni af Bjarna Ármannssyni 30. apríl í
fyrra. „Það er ekki hægt að segja annað en
þessi tími hafi verið viðburðaríkur og
skemmtilegur. Ég þekkti vel til innviða
bankans þegar ég tók við og vissi hversu
traustar stoðir hans eru. Þar ræður miklu að
vera með gott starfsfólk. Þessar stoðir koma
sér vel í árferði eins og nú er og það er lík-
lega það sem stendur upp úr á þessum tíma,
að finna fyrir þeim mikla mannauði sem
bankinn býr yfir.“
Álagið ógnar
Skuldatryggingaálag á íslenska banka hefur
verið mjög hátt að undanförnu. Það er um
560 punktar (100 punktar eru sama sem eitt
prósentustig) á Kaupþing, 530 á Glitni en
nokkru lægra á Landsbankann, um 280. Í
ljósi þessa háa álags getur lánsfé á fjármála-
mörkuðum verið dýrt. Skuldtryggingaálag
helst í hendur við álag á LIBOR-vexti, það er
millibankavexti. Ef skuldatryggingaálagið
er 200 punktar, eða tvær prósentur, þá er
líklegt að skuldari þurfi að greiða sambæri-
legt álag ofan á LIBOR-vexti fyrir nýtt láns-
fé. Þó er ekki alltaf fullt samræmi milli
skuldatryggingaálagsins og lánskjara, sam-
kvæmt upplýsingum frá Greiningu Glitnis.
Lárus segir þetta vera vandamál sem geti
ógnað bönkunum haldist skuldatrygginga-
álagið lengi of hátt. „Það er erfitt að segja til
um hvaða þættir það eru nákvæmlega sem
halda álaginu svona háu en ef það helst
svona lengi þá mun það hafa íþyngjandi
áhrif á bankana, það liggur í augum uppi. En
það er engin töfralausn til. Við Þurfum að
halda áfram að vanda okkar vinnu, kynna
okkar mál og Ísland vel á alþjóðamörkuðum
og sýna árangur,“ segir Lárus. „Ef við gerum
þetta þá batnar staðan hægt og bítandi.“
Lárus segist hafa þá trú að óróinn muni
ganga yfir á löngu tímabili frekar en á
skömmum tíma. Hann segir bankann vel í
stakk búinn til þess að taka á sig þá „ágjöf“
sem nú einkennir fjármálamarkaði. „Þessi
fjármálakreppa er að ganga yfir og ég held
að hún leysist ekki hratt og örugglega,
heldur frekar jafnt og þétt yfir lengra
tímabil. Þó ástandið sé vitaskuld erfitt þá
erum við sátt við okkar stöðu. Starfsemin
okkar hér á Íslandi og í Noregi er á traust-
um grunni.“
Uppruninn og ræturnar
Stefna Glitnis hefur meðal annars beinst í
þá átt að byggja upp sérþekkingu í sjávar-
útvegi og orkuiðnaði. Þá þekkingu nýtir
bankinn í viðskiptum hér á landi og erlend-
is.
Lárus segir hátt heimsmarkaðsverð á
olíu geta rutt brautina fyrir framgang í
iðnaði með vistvæna orku. Glitnir hefur
fjárfest í verkefnum á því sviði í Banda-
ríkjunum og Asíu. „Einn af okkar styrk-
leikum er okkar sérstaða sem er starfsemi
í sjávarútvegi og orkuiðnaðinum. Í ljósi
aðstæðna á olíumarkaðnum, þar sem fatið
af olíu er komið hátt í hundrað dollara, þá
er augljóst að eftirspurn eftir vistvænni
ódýrari orku fer gríðarlega vaxandi,“ segir
Lárus. Fatið af olíu hefur hækkað um tugi
prósenta á síðustum þremur árum. Eink-
um hefur hækkunin verið skörp á síðasta
eina og hálfa ári.
Hann telur samstarfsvettvang milli
stjórnvalda og einkafyrirtækja vera fyrir
hendi á þessu sviði. „Eins og prófessor
Michael Porter hefur skrifað mikið um, og
fjallaði meðal annars um í fyrirlestri hér á
landi [2. október 2006 á Hótel Nordica], þá
ætti að vera hægt að byggja upp meiri
starfsemi í kringum greinar sem eiga
rætur hér á landi, til dæmis sjávarútveg-
inn og orkuiðnaðinn. Fyrirtæki sem eiga
rætur að rekja til sjávarútvegsins hafa náð
góðum árangri, eins og Marel og fleiri, en
það eru sóknarfæri fyrir smærri og stærri
fyrirtæki í kringum orkuiðnaðinn að mínu
mati.“
Lárus segir menntastofnanir geta unnið
með fyrirtækjum að því að auka þekkingu
á sviði orkumála. Þannig njóti samfélagið
allt ágóðans. „Því meiri sérþekking því
betri árangur,“ segir Lárus og telur sam-
starf af þessu tagi geta ýtt undir mikla
verðmætasköpun fyrir þjóðfélagið allt.
„Það er fullt tilefni til þess að halda áfram
að vinna að hugmyndum um að koma upp
fjármálamiðstöð hér á landi. Hvernig það
er gert er útfærsluatriði og eitthvað sem
samvinnuferli leiðir fram þegar tekin
hefur verið ákvörðun um að ýta því úr vör.
Samstarf menntastofnana og fyrirtækja
gæti verið góð leið til þess að brúa bilið
milli ólíkra atvinnugreina og skapa með
því „dýnamískan“ vettvang nýsköpunar.“
Vinni í eina átt
Íslenska ríkið rekur Íbúðalánasjóð. Hann
hefur lengi verið pólitískt þrætuepli en
boðaðar hafa verið á honum breytingar,
einkum til þess að mæta athugasemdum
sem Eftirlitsstofnun EFTA, ESA, hefur
gert við það fyrirkomulag sem að baki
honum býr.
Lárus segir stjórnvöld geta gert efna-
hagsstjórnina styrkari með því að láta
stofnanir vinna í sömu átt í stað þess að
fara hver á móti annarri. Í því samhengi
skipti starfsemi Íbúðalánasjóðs töluverðu
máli. „Íbúðalánasjóður vinnur gegn Seðla-
bankanum. Svo einfalt er það. Vextir eru
lágir hjá Íbúðalánasjóði vegna ríkis-
ábyrgðar á meðan Seðlabankinn reynir
eftir fremsta megni að berjast gegn verð-
bólgunni með því að halda vöxtum háum,
sem er í mótsögn við það sem Íbúðalána-
sjóður gerir. Þetta hefur neikvæð áhrif og
er órökrétt,“ segir Lárus.
Hann telur, eins og margir starfsbæður
hans í viðskiptalífinu, að íbúðalán eigi að
vera hjá bönkunum. „Mín skoðun er sú að
íbúðalán eigi heima hjá fjármálafyrirtækj-
unum en það þarf að breyta þessu í fullri
sátt við stjórnvöld. Samstarf fjármála-
geirans, sem nú er um tíu prósent af lands-
framleiðslu, og stjórnvalda hefur gengið
vel en ég held að það megi gera betur í
þessu eins og mörgu öðru,“ segir Lárus.
„Mér finnst til dæmis það framtak stjórn-
valda að boða aukið samstarf við fjármála-
fyrirtækin um að kynna íslenskt efnahags-
líf og fjármálakerfið almennt vera afar
jákvætt.“
Kænska og samvinna
Í viðtölum við Fréttablaðið fyrir skemmstu
héldu Þórður Friðjónsson, forstjóri OMX-
kauphallar Íslands, og Jón Steinsson, lekt-
or við Columbia Háskóla, því fram að við
þær erfiðu aðstæður sem væru á fjármála-
mörkuðum skipti kænska stjórnenda fyrir-
tækja sköpum. Við þessar aðstæður kæmi í
ljós hverjir hefðu burði til þess að „lifa
af“.
Fagtímarit um viðskipti hafa gert grein
fyrir sama viðhorfi en leiðarahöfundur
efnahagsritsins The Economist heldur því
fram í janúarhefti blaðsins að stjórnendur
standi frammi fyrir „efnahagsfellibyl“.
Lárus segir nokkuð til í þessu viðhorfi.
„Auðvitað reynir á stjórnendur í erfiðleik-
um. Að því leytinu til er það rétt að hæfir
stjórnendur geta sannað sig við svona
aðstæður. Nútímabankastarfsemi byggir á
mannauði þar sem stjórnendur eru aðeins
hluti af stærri heild. Lykillinn að lausnum
og árangri er vinna samstillts og sterks
hóps eftir skýrri og ákveðinni stefnu frek-
ar en hæfni eins manns. Ég vinn eftir
því.“
Ræturnar uppspretta tækifæra
Lárus Welding stýrir Glitni í ólgusjó fjármálamarkaðarins. Miklar lækkanir á hlutabréfamörkuðum valda erfiðleikum þar sem ís-
lenskir og erlendir bankar reyna eftir fremsta megni að halda sjó. Magnús Halldórsson tók Lárus tali á skrifstofu hans í höfuðstöðvum
Glitnis á Kirkjusandi og ræddi við hann um óróann, vöxt í orkuiðnaði og hvernig fjármálafyrirtæki geta starfað með stjórnvöldum.
LÁRUS AÐ STÖRFUM Lárus sést hér standa við skrifborð sitt og sinna hefðbundnum störfum. „Það er eng-
inn tími til þess að setjast niður,“ segir Lárus og brosir. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Þessi fjármálakreppa er að ganga yfir og ég
held að hún leysist ekki hratt og örugglega,
heldur frekar jafnt og þétt yfir lengra tímabil.
■ Stærstu verkefni Glitnis á sviði jarðvarma og
endurnýjanlegra orkugjafa eru í Bandaríkjun-
um. Þar opnaði Glitnir skrifstofu á haustmán-
uðum í fyrra sem haft hefur millgöngu um
ýmis verkefni, leitað fjárfestingatækifæra og
veitt ráðgjöf. Meðal annars má nefna verkefni
í Nevada og Kaliforníu. Fyrirtækin Nevada
Geothermal Power Inc., Thermasource L.L.C.,
ArcLight, Caithness, Western Geo Power og
CHAR L.L.C. koma öll að verkefnum sem snúa
að jarðhita í samstarfi við Glitni.
■ Glitnir tekur þátt í verkefnum í Kína, í sam-
starfi við Enex, Geysi Green Energy, Xiang Yang
District Heating System, PNOC-EDC og fleiri.
Einnig eru stór verkefni á Indlandi komin vel á
veg. Mörg önnur verkefni eru komin vel áleiðis
eða eru í undirbúningi.
■ Aðkoma Glitnis að verkefnunum er sértæk
eftir hverju tilfelli fyrir sig. Aðkoman er kölluð
sérhæfð innkoma, þar sem verkefnin er mis-
langt á veg komin þegar Glitnir kemur að þeim.
Í Kína tekur Glitnir meðal annars þátt í verkefni
sem snýr að notkun jarðhita til húshitunar
en ekki rafmagnsframleiðslu eins og mörg
verkefna af þessu tagi byggja á. Þá kemur
fyrirtækið einnig að fleiri verkefnum, stórum
sem smáum.
■ Lárus segir tækifærin vera mikil, það hafi
ekkert breyst þótt deilt hafi verið um útrás orku-
fyrirtækja hér á landi, meðal annars í tengslum
við útrásararm Orkuveitu Reykjavíkur, Reykjavík
Energy Invest. „Þetta er vaxandi atvinnugrein
og hún er rökrétt fyrir okkar uppruna og stefnu.
Kúnnarnir okkar spyrja okkur mikið; hvernig
getum við komist inn í þessi verkefni? Orku-
geirinn getur verið okkar olía ef rétt er haldið
á spöðunum, bæði af hálfu stjórnvalda og
einkafyrirtækjanna,“ segir Lárus. Hann segir Ólaf
Ragnar Grímsson forseta Íslands hafa opnað
fleiri dyr að þessum iðnaði heldur fólk geri sér
grein fyrir almennt og það sé lofsvert.
Aukin fjölbreytni orkugjafa, meðal ann-
ars vegna umhverfisvakningar, geti haft í för
með sér verðmæt viðskiptatækifæri sem
Glitnir ætli að nýta sér. „Í þessu samhengi má
nefna að olíufyrirtæki hafa verið að hækka
verðforsendur arðsemis verkefna hjá sér um
fimmtíu prósent að undanförnu. Þetta þýðir að
fyrirtækin gera ráð fyrir því að olíuverð haldist
mjög hátt í dágóðan tíma, jafnvel mörg ár. Í
þessu felast tækifæri fyrir okkur sem höfum
byggt upp þekkingu á endurnýjanlegum orku-
gjöfum. Þetta eru langtímaverkefni. Við erum
að fara inn í verkefni sem eru misjafnlega langt
komin. En ég tel vera framundan mikilvæga
tíma á þessum vettvangi. Því fyrr sem fyrirtækj-
um tekst að marka sér stöðu í þessum iðnaði,
því betra,“ segir Lárus.
➜ SÓKNARFÆRIN Á SVIÐI ORKUMÁLA MIKIL