Fréttablaðið - 24.04.2008, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
Snorri Magnússon
skrifar um löggæslu-
mál
Mikið hefur verið skrif-að um löggæslu-
kostnað undanfarið, þ.e.
fjárveitingar til hinna
ýmsu lögregluembætta.
Margir sem vinna við lög-
gæslu og hafa unnið við
hana í lengri tíma eru sammála um
að fjárveitingar til starfseminnar
endurspegli ekki raunþarfir nauð-
synlegrar þjónustu sem Íslending-
ar eiga rétt á.
Hlutverk lögreglu
Lögregla stjórnar því ekki hvaða
verkefni koma inn á hennar borð né
hversu flókin eða yfirgripsmikil
þau eru. Lögreglu er ætlað, lögum
skv. m.a. að:
a. Gæta almannaöryggis og halda
uppi lögum og reglu, leitast við
að tryggja réttaröryggi borgar-
anna og vernda eignarrétt,
opinbera hagsmuni og hvers
konar lögmæta starfsemi,
b. Stemma stigu við afbrotum og
koma í veg fyrir athafnir sem
raska öryggi borgaranna og
ríkisins,
c. Vinna að uppljóstran brota,
stöðva ólögmæta háttsemi og
fylgja málum eftir í samræmi
við það sem mælt er fyrir um í
lögum um meðferð opinberra
mála eða öðrum lögum,
d. Greiða götu borgar-
anna eftir því sem við á
og aðstoða þá þegar
hætta steðjar að,
e. Veita yfirvöldum
vernd eða aðstoð við
framkvæmd starfa sinna
samkvæmt fyrirmælum
laga eða venju eftir því
sem þörf er á,
f. Starfa í samvinnu við
önnur stjórnvöld og
stofnanir sem hafa með
höndum verkefni sem tengjast
starfssviði lögreglu,
g. Sinna öðrum verkefnum sem
henni eru falin í lögum eða leiðir
af venju.
Hvað skyldi þetta nú kosta allt
saman og hver treystir sér til að
reikna það út?
Útreikningar
Hver verðmetur löggæslu í land-
inu? Hver reiknar út hvað hvert
útkall kostar? Hver reiknar það út
hvað hver rannsókn kostar? Eru
slíkar tölur yfirhöfuð til? Raun-
kostnaðartölur fyrir hvert stöðu-
gildi, hvern einkennisbúning,
handjárn, lögreglubíl, hvert skrif-
borð, o.s.frv. ættu að liggja á reið-
um höndum. Þetta eru fastar, sem
auðvelt er að áætla og bæta við
raunhæft. Það sem eftir stendur er
kannski í raun bara kostnaðarút-
reikningur við þá vinnu sem unnin
er hverju sinni hjá hverju embætti
lögreglustjóra í landinu.
Fastar yfir slíkt eru ekki til, hafa
aldrei verið til og munu líklega
aldrei verða til enda afar erfitt að
stunda slíkan útreikning nema
hægt sé að gera árangurstjórnun-
arsamninga við þá sem þiggja
þjónustu lögreglunnar. Árangurs-
stjórnunarsamninga við þá sem
ánetjast fíkniefnum, lenda í slys-
um, láta lífið, fremja sjálfsvíg,
villast á rjúpnaveiðum, eru lim-
lestir, nauðgað o.s.frv. Árangurs-
stjórnunarsamninga við þá sem
sjá löggæslustofnunum fyrir verk-
efnum með ólöglegu athæfi sínu,
hverskyns, daga og nætur allan
ársins hring.
Hvað má þetta kosta?
Hvað má lögreglan kosta? Til að
geta svarað þeirri spurningu verð-
ur fyrst að svara spurningum á
borð við: Hvaða öryggisstigi ætlum
við að halda á Íslandi? Hvaða þjón-
ustu ætlum við að bjóða þegnum
þessa lands? Hvaða afbrot ætlum
við að koma í veg fyrir? Hvaða
afbrot ætlum við að rannsaka og
hversu ítarlega? Hvaða þjónustu-
stigi ætlum við að halda uppi og
hvar á landinu?
Allt eru þetta í sjálfu sér afar
einfaldar spurningar en hver ein og
einasta krefst pólitískrar afstöðu
og svars. Ekki fyrr en þeim hefur
verið svarað er hægt að svara hvað
lögreglan má kosta og þá jafnvel
ekki því við vitum jú ekki hvaða
verkefni bíða okkar.
Höfundur er verðandi formaður
Landssambands lögreglumanna.
30 24. apríl 2008 FIMMTUDAGUR
Hvað má lögreglan kosta?
SNORRI
MAGNÚSSON
Heitir þetta
mannauðstjórnun?
UMRÆÐAN
Margrét Felixdóttir
skrifar um heilbrigð-
ismál
Árangur hátækni-sjúkrahúss bygg-
ist á sérfræðiþekk-
ingu, færni í að hugsa
á skapandi hátt og
hvatningu. Dýrmæt-
asta auðlind LSH er
því augljóslega mannauðurinn,
en það er eins og yfirmenn geri
sér ekki grein fyrir því hvað
það kostar að fara illa með þá
auðlind. Er það hvatning stjórn-
enda til mannauðsins að lækka
launin hans, sem voru kröpp
fyrir? Vita yfirmenn ekki að
árangursríkustu „stjórnendur“
eru þeir sem draga fram það
besta í starfsfólki sínu og umb-
una þeim fyrir góðar hugmynd-
ir?
Fjölskylduvænt umhverfi?
Nú um mánaðamótin mun LSH
missa 96 svæfingar- og skurð-
hjúkrunarfræðinga, sérfræð-
inga sem skurðstofur starfa
ekki án. Svæfingarhjúkrun er
tveggja ára sérnám eftir fjög-
urra ára háskólanám og það
gengur enginn hjúkrunarfræð-
ingur inn í störf svæingar-
hjúkrunarfræðinga án löggilts
sérnáms þar sem ábyrgðin í
þeirra starfi er mjög mikil.
Þeir eru einnig með hæsta
starfsaldur innan hjúkrunar og
er það hinn fjölskylduvæni
vinnutími sem hefur þar mikið
að segja.
Nú á að breyta vinnutíman-
um í vaktavinnu af því það er
svo fjölskylduvænt, að mati
yfirmanna. Árangurinn er sá
að það verður sama vandamál
uppi á teningnum eins og hefur
verið á legudeildunum undan-
farin ár. Á þeim er þvílík mann-
ekla að hjúkrunafræðingar eru
að sligast undan vinnuálagi og
er meginorsökin einmitt vinnu-
tíminn. Dagvinnutími á skurð-
og svæfingardeild gerir það
einnig að verkum að skurð- og
svæfingarhjúkrunarfræðingar
sem eru einstæðir for-
eldrar eða eiga maka
sem vinnur vakta-
vinnu hafa möguleika
að vinna inni á sjúkra-
húsi. Þann möguleika
á að taka af okkur.
Sparnaður eða vinnu-
vernd?
Í upphafi var skurð-
og svæfingarhjúkrun-
arfræðingum tilkynnt
af yfirmanni að breyt-
ing yrði á vinnutíma frá 1. maí
þar sem farið var fram á að
skurðsviðið sparaði 100 millj-
ónir. Þeir sjá sér leik á borði
þar sem um er að ræða 100
hjúkrunarfræðinga að breyta
vaktalínunni. Með því að breyta
vaktalínunni hjá okkur ná yfir-
menn að spara 10-15 milljónir.
Nokkrum dögum síðar breyta
þeir svo ástæðunni og segja
það vera vegna vinnuverndar.
Er það þess virði? Nú þegar
hefur góður starfsandi snúist
við og valdið miklum usla. Þó
nokkrir hjúkrunarfræðingar
hafa þegar ráðið sig á aðrar
sjúkrastofnanir og tæplega
hundrað munu hætta störfum
um næstu mánaðamót. Heitir
þetta mannauðsstjórnun?
Kornið sem fyllti mælinn
Yfirmenn okkar eru komnir í
þrot þar sem þeir gerðu þau
mistök að finna ekki lausn í
samráði við sína starfsmenn.
Nú þegar þeir eru farnir að
gera sér grein fyrir að við
göngum öll út 1. maí ganga þeir
á biðilsbuxunum eftir tillögum
frá okkur. Eru svona vinnu-
brögð vönduð?
Þetta er í þriðja sinn á tólf
árum sem laun okkar eru lækk-
uð og nú segjum við hingað og
ekki lengra. Við létum það yfir
okkur ganga 1995 og síðan
aftur fyrir fjórum árum síðan
og urðum fyrir töluverðri
launaskerðingu. Núna er mæl-
irinn fullur og við látum ekki
lengur vaða yfir okkur á
skítugum skónum.
Höfundur er
svæfingarhjúkrunarfræðingur.
MARGRÉT
FELIXDÓTTIR
NATO-væðing íslenskra
utanríkismála III
UMRÆÐAN
Steingrímur J.
Sigfússon skrifar
uutanríkismál
Með þeirri NATO-væðingu
íslenskra utanríkis-
og öryggismála sem
rædd hefur verið í
tveimur fyrri grein-
um er sú sóun sem
alls staðar einkennir vígbúnað-
ar- og hernaðarhyggjuna og
NATO er holdgervingur fyrir
óðum að setja mark sitt á hlut-
ina hér hjá okkur.
Nýjum útgjaldalið hefur verið
komið fyrir á fjárlögum, „varn-
armál“, og stendur til að setja í
hann fjármuni af stærðar-
gráðunni einn og hálfur til tveir
milljarðar árlega. Er þó ljóst að
margt er ótalið og fellur til ann-
ars staðar, til dæmis þátttaka og
tilkostnaður annarra innlendra
aðila en stofnana utanríkisráðu-
neytisins vegna heræfinga,
reksturs mannvirkja og fleiri
þátta, allt á kostnað íslenskra
skattgreiðenda. Því skal hér
spáð að innan fimm ára verði
kostnaður vegna NATO-væð-
ingarinnar í heild sinni kominn í
þrjá og hálfan til fimm millj-
arða króna ráði óbreytt stefna.
Þessi útgjöld verða öll meira
og minna í tengslum við heræf-
inga- og stríðsleikjabrölt í þágu
NATO, margs konar kostnaðar-
söm gæluverkefni sem eiga fátt
skylt við almenna íslenska
öryggishagsmuni. Krafan frá
NATO um aukið olnbogarými
og meiri fjármuni í þágu
útþenslu bandalagsins er orðin
svo sterk að í ályktun síðasta
fundar, sem samþykkt var fyr-
irvaralaust af fulltrúum Íslands,
var beinlínis hvatt til aukinna
útgjalda til hermála. Þetta eru
fjármunir sem fara til NATO og
hernaðarverkefna þess en ekki
til að tryggja öryggi íslenskra
borgara.
Íslenskir öryggishagsmunir
Í beinu framhaldi af því að ræða
nýtilkominn og stór-
felldan tilkostnað vegna
NATO-væðingarinnar,
vegna hernaðaræfinga
og uppihalds erlendra
herja í tilgangsleysi á
friðartímum, er rétt að
spyrja hvaða aðgerðir
og hvers konar ráðstöf-
un fjármuna mundi
gagnast best til að
tryggja eftir föngum
öryggi íslenskra borg-
ara, frið og stöðugleika
hér á landi og í okkar næsta
nágrenni.
Enginn vafi er á því að mun
nærtækara er að ráðstafa fé til
að efla t.d. hið bráðnauðsynlega
sjálfboðaliðastarf björgunar-
sveita í landinu og aðstoða þær
við að búa sig sem best af tækja-
kosti og aðstöðu allri. Í öðru lagi
er almenn löggæsla í landinu
svelt og hefur dregist saman á
sama tíma og gæluverkefni hjá
ríkislögreglustjóra tútna út.
Auknir fjármunir til almennrar
löggæslu eru tvímælalaust mik-
ilvægur liður í að efla öryggi og
viðhalda stöðugleika og friði í
samfélagi okkar.
Þingmenn Vinstri grænna
hafa lagt fram breytingartillög-
ur og nú síðast sérstakt frum-
varp þar að lútandi. Í þriðja lagi
eru allir sammála um að búa
þurfi vel að Landhelgisgæsl-
unni og sérstaklega flugbjörg-
unarsveit hennar hvað varðar
tækjakost og mannafla.
Almanna varnir, tollgæsla,
landamæraeftirlit, barátta gegn
innflutningi ólöglegra fíkniefna
– allt eru þetta þættir sem hljóta
að koma til álita og skoðunar
þegar rætt er um ráðstöfun
fjármuna gagngert í því skyni
að tryggja öryggi, vellíðan og
frið í landinu og gæta þannig
hagsmuna hinna almennu borg-
ara. Mengunarvarnir, viðbúnað-
ur sem lýtur að því að mæta eld-
gosum, jarðskjálftum,
far sóttum, veðurhamförum og
öðrum slíkum þáttum eru allt
hlutir af sama toga og nærtæk-
ari en sú ímyndaða utanaðkom-
andi hernaðarógn sem í reynd
væri eina mögulega réttlæting
þess að taka inn á íslensku fjár-
lögin milljarðaútgjöld til hern-
aðarverkefna.
Enginn hefur getað bent á
þann óvin sem menn ætla að
verja sig gegn. Þegar allt um
þrýtur hafa menn helst nefnt
auknar siglingar olíuflutninga-
skipa framhjá landinu, hvernig
sem menn ætla nú að glíma við
hættur af slíku með heræfing-
um og orrustuþotum. Þegar við
bætist að allt þetta umstang og
brölt – rekstur hins hernaðar-
lega hluta ratsjárstöðvakerfis-
ins, loftrýmiseftirlitið, heræf-
ingarnar og uppihald erlendra
herja hér á landi á kostnað
íslenskra skattborgara – er ein-
göngu hugsað á friðartímum
hljóta einhver rök að vera
óframkomin eigi að reyna að
réttlæta þessa vitleysu.
Tækifæri til að leita sátta
Mikilvægt er að undirstrika að
þessi hervæðing eða NATO-
væðing er síður en svo sjálf-
sögð eða óhjákvæmileg þótt hún
sé að ýmsu leyti beint framhald
á og skilgetið afkvæmi þess
sem þröngvað var upp á þjóðina
fyrir meira en hálfri öld síðan
með inngöngu í hernaðarbanda-
lag og komu erlends hers. Það
tímabil má með réttu kalla skeið
ameríkaniseringar í íslenskum
utanríkis- og öryggismálum, en
nú er NATO-væðing að taka við.
Sá augljósi kostur, að nota tæki-
færið sem gafst með brottför
hersins til að móta friðsamlega
og sjálfstæða utanríkisstefnu
og leita aukinnar samstöðu í
utanríkis- og öryggismálum
þjóðarinnar eftir meira en
hálfrar aldar harðvítugar deil-
ur, hefur ekki verið valinn. Að
það skuli ekki svo mikið sem
reynt að laða fram meiri sam-
stöðu á þessu sviði er sérlega
ámælisvert og að tilkoma Sam-
fylkingarinnar í ríkisstjórn
skuli þar engu um breyta hlýtur
að vekja furðu.
Höfundur er formaður Vinstri
grænna.
STEINGRÍMUR J.
SIGFÚSSON












 
!
!
"""#$$%
&
%'
 

 
 
 
 
"(()