Fréttablaðið - 06.07.2008, Blaðsíða 4

4 6. júlí 2008 SUNNUDAGUR
VIÐSKIPTI „Íslendingar voru of
ákafir, jákvæðir og fóru of geyst
í útlánabólunni. Ég efast ekki um
að Íslendingar séu úrræðagóðir
og miklir frumkvöðlar en hag-
kerfið ofhitnaði og seðlabankinn
brást of seint við verðbólgunni,“
segir Ambrose Evans-Pritchard,
ritstjóri alþjóðaviðskipta hjá
Daily Telegraph.
Hann segir að íslensku bank-
arnir hafi veðsett sig umtalsvert
líkt og margir aðrir bankar en
vandamálið er að íslensku bank-
arnir veðsettu mest í hlutfalli við
stærð hagkerfisins og það sé að
valda þeim vandræðum.
Evans-Prit-
chard bendir á
að erlendar
skuldir íslenska
bankakerfisins
séu á við átt-
falda lands-
framleiðslu
Íslands. Hann
telur að umfang
erlendra skulda
bankakerfisins
geti gert Seðla-
banka Ísands
erfitt fyrir ef
íslensku bankarnir lenda í fjár-
hagserfiðleikum.
Hann bendir á að margir hafi
áhyggjur af því að Ísland sé orðið
einn stór vogunarsjóður og efast
um að Seðlabanki Íslands sé
nægilega sterkur til að bregðast
við versnandi aðstæðum á mark-
aði. Hann telur að þrátt fyrir að
Seðlabankinn hafi tilkynnt um
nýjar lánalínur fyrir skömmu þá
sé gjaldeyrisforði Seðlabankans
ekki burðugur. Hann veltir upp
þeirri spurningu í ljósi stærðar
fjármálakerfisins í samanburði
við landsframleiðslu hvort Seðla-
banki Íslands sé nægilega sterk-
ur til að veita bönkunum lán eða
leysa þá til sín líkt og gert var í
Bretland og í Bandaríkjunum.
Spurður um stöðu Íslands við
núverandi aðstæður segir Evans-
Pritchard Ísland sleppa vel ef
spá stjórnvalda rætist um fjög-
urra prósenta samdrátt í hag-
kerfinu. Hann grunar að sam-
drátturinn verði umtalsvert
meiri og líkari því sem tíðkast í
ríkjum Suður-Ameríku þar sem
Ísland er aðþrengdasta þróaða
hagkerfið í heiminum í dag. „Það
er hugsanlegt að samdrátturinn
vari í þrjú til fjögur ár,“ segir
Evans-Pritchard. Hann bendir þó
á að lengd samdráttarins ráðist
að miklu leyti af aðstæðum á
alþjóðlegum fjármálamörkuð-
um.
Hann segir að þrátt fyrir að
íslenskir fjárfestar hafi yfirtekið
mörg af stærstu nöfnunum í
breskri smásöluverslaun þá sé
viðhorf til þeirra almennt
jákvætt. En bendir þó á að það sé
ákaflega skrítið að land sem er
álíka stórt og Bristol geti haft
slík áhrif í heiminum og keypt
fyrirtæki víðs vegar um heim-
inn.
Spurður um hvort Ísland eigi
að taka upp evru segir hann að
landið eigi að hafa sjálfstæðan
gjaldmiðil þar sem ákveðin
vandamál geti skapast við upp-
töku evrunnar. „Sameiginleg
vaxtastefna Evrópusambandsins
getur verið slæm sérstaklega
þegar vaxtastigið er það sama
óháð efnahagsástandi,“ segir
Evans-Pritchard. Hann bendir
því til stuðnings á að aðstæður
innan Evrópusambandsins séu
ákaflega mismunandi um þessar
mundir. Útflutningur sé að auk-
ast gríðarlega í Þýskalandi á
meðan það sé samdráttur sunnar
í álfunni. bjornthor@markadurinn.is
Ákafir Íslendingar
Viðskiptaritstjóri Daily Telegraph telur Íslandi betur borgið utan Evrópusam-
bandsins. Hann hefur áhyggjur af stærð fjármálakerfisins og getu Seðlabank-
ans til lánveitinga. Of seint hafi verið brugðist við verðbólgunni.
AMBROSE
EVANS-PRITCHARD
ÍSLAND FÓR OF GEYST Ambrose Evans-Pritchard, ritstjóri alþjóðaviðskipta hjá Daily
Teleraph, segir að Íslendingar hafi farið of geyst í útrásinni.
Fyrir mistök vantaði niðurlagið í
Dagbók Þráins Bertelssonar í blaðinu
í gær. Það er svohljóðandi.
„Það er ekki hægt að komast betur að
orði. Ég byrjaði hjá þessum snillingi
[Jónasi Kristjánssyni] í blaðamennsku
fyrir 40 árum og enn er ég að læra af
honum.
Mæli með mjög athyglisverðri mál-
verkasýningu Stefáns Þórs í Borgar-
bókasafninu. Þar er að finna alvöru
umhugsunarefni, eilíf og hafin yfir
hégóma hvunndagsins.“
LEIÐRÉTTING
PAKISTAN, AP Pakistanski herinn
undir stjórn Perves Musharraf,
núverandi forseta Pakistans, lét
Norður-Kóreu í
té skilvindu til
auðgunar
úrans. Þetta
segir pakist-
anski kjarn-
orkuvísinda-
maðurinn
Adbul Qadeer
Khan.
Khan gegndi
stóru hlutverki
í undirbúningi
þess að
Pakistan kom sér upp kjarnorku-
vopnum árið 1998. Hann játaði
árið 2004 að hafa látið Íran,
Norður-Kóreu og Líbýu í té
tækni sem nýta má til kjarn-
orkuvígvæðingar. Þá sagðist
hann hafa verið einn að verki.
Pakistönsk stjórnvöld hafa
neitað aðild. - gh
Útbreiðsla kjarnorkutækni:
Pakistönsk skil-
vinda í N-Kóreu
ABDUL QADEER
KHAN
SAMGÖNGUR Malbikunarfram-
kvæmdir eru meira en fimmtungi
dýrari í ár en í fyrra vegna hækk-
andi olíuverðs. Þessi verðhækkun
gæti numið nokkrum milljörðum
króna.
„Fjárveitingar frá ríkinu eru
óbreyttar þannig að eini mögu-
leikinn er sá að Vegagerðin dragi
úr framkvæmdum. Þetta þýðir að
við munum ekki leggja jafn mikið
upp úr viðgerðum á vegum og
endur nýjun á malbiki,“ segir
Rögnvaldur Gunnarsson, for-
stöðumaður framkvæmdadeildar
hjá Vegagerðinni. Hann telur að
frekar verði dregið úr endurnýjun
en nýframkvæmdum.
„Hluti af mótvægisaðgerðum
ríkisstjórnarinnar er að auka
vegaframkvæmdir, sem þeir hafa
vissulega staðið við, en eitthvað
verður minna úr peningunum en
áður var gert ráð fyrir vegna þess-
ara hækkana,“ segir Rögnvaldur.
Verð á asfalti fylgir nokkurn
veginn olíuverði. Vegna hækkan-
anna undanfarið, auk gengisþró-
unar, hefur kostnaður við innkaup
aukist um fjörutíu prósent. Kostn-
aður við kaup á asfalti er ríflega
helmingur kostnaðarins við
lagningu malbiks. Heildarkostn-
aðurinn við malbikun hækkar því
um tuttugu prósent vegna kaupa á
asfalti. „Þá er ótalinn annar kostn-
aður eins og við bensín notkun
vinnuvéla,“ segir Rögnvaldur.
- ges
Mikil hækkun olíuverðs hefur áhrif á malbikunarframkvæmdir:
Dregur úr viðgerðum á vegum
SAMGÖNGUR Seltjarnarnesbær og
Álftanesbær munu áfram taka
þátt í verkefninu Frítt í strætó.
Bæjarstjórn Seltjarnarness
ákvað það á fundi sínum hinn 25.
júní og bæjarstjórn Álftaness
hinn 26. júní.
Reykjavíkurborg hefur einnig
ákveðið að halda áfram með
verkefnið, sem veitir framhalds-
og háskólanemum frítt í strætó á
skólaárinu 2008-2009.
Garðabær ákvað á dögunum að
taka ekki áfram þátt í verkefninu.
Að því er næst verður komist
hefur ekki verið tekin ákvörðun
um málið í Kópavogi, Hafnarfirði
og Mosfellsbæ. - þeb
Álftanes og Seltjarnarnes:
Gefa áfram
frítt í strætó
STANGVEIÐI Árni Ísaksson,
starfsmaður Matvælastofnunar,
hefur verið kjörinn forseti
Laxaverndunarstofnunarinnar.
Stofnunin fjallar um stjórn-
sýslu og tekur ákvarðanir um
laxveiðikvóta við Vestur-Græn-
land og Færeyjar. Aðildarlönd
eru meðal annarra Bandaríkin og
Danmörk auk Evrópusambands-
ins.
Laxaverndunarstofnunin var
stofnuð á Íslandi fyrir rúmum
tuttugu árum vegna mikillar
aukningar í úthafsveiðum á laxi
við Grænland og Færeyjar. Í
kjölfarið hefur dregið mjög úr
þessum veiðum. - ht
Laxaverndunarstofnunin:
Árni Ísaksson
kjörinn forseti
STJÓRNSÝSLA Íslensk stjórnvöld
hyggjast svara ákvörðun ESA,
Eftirlitsstofnunar EFTA, um
Íbúðalánasjóð innan mánaðar, að
því er fram kemur í yfirlýsingu.
ESA telur að sú ríkisaðstoð sem
Íbúðalánasjóður fær sé ekki í
samræmi við ríkisstyrkjaákvæði
EES-samningins og sé því í raun
ólögleg.
Upphaf málsins er rannsóknar-
ferli sem hófst í júní 2006 í
kjölfar dóms EFTA-dómstólsins í
apríl sama ár, þar sem niðurstöð-
um ESA var hnekkt. Niðurstaða
ESA var á þeim tíma að Íbúða-
lánasjóður stæðist ríkisstyrkja-
reglur samningsins.
- vsp
Stjórnvöld boða svar til ESA:
Ætla að svara
innan mánaðar
EMBÆTTISVEITING
Sýslumaður skipaður
Úlfar Lúðvíksson hefur verið skipaður
sýslumaður á Patreksfirði frá og með
fimmtánda júlí, að því er fram kemur
í tilkynningu frá dóms- og kirkjumála-
ráðuneytinu. Tvær aðrar umsóknir
bárust um starfið
Breskur dómari hefur úrskurðað
að ekki sé nægilega hátt hlutfall
kartaflna í Pringles-flögum til að þær
teljist raunverulega kartöfluflögur.
Hlutfall kartaflna í flögunum er um 42
prósent.
NEYTENDUR
Pringles ekki kartöfluflögur
DREGIÐ ÚR ENDURNÝJUN VEGA
Forstöðumaður framkvæmdadeildar
hjá Vegagerðinni segir minna verða úr
peningunum en áður vegna hækkana.
VEÐURSPÁ
Kaupmannahöfn
Billund
Ósló
Stokkhólmur
Gautaborg
Helsinki
Eindhofen
Amsterdam
London
Berlín
Frankfurt
Friedrichshafen
París
Basel
Barcelona
Alicante
Algarve
Tenerife
HEIMURINN
Vindhraði er í m/s.
Hitastig eru í °C.
Gildistími korta er um hádegi.
21°
22°
16°
18°
17°
14°
23°
21°
18°
23°
25°
27°
23°
24°
28°
32°
25°
25°
17
15
12
16 16
16
19
14
16
13
16
20
22
20
16
13
16
17
17
1616
13 17
17
Á MORGUN
Hægviðri eða hafgola
ÞRIÐJUDAGUR
Hæg breytileg átt
FRAMHALD Á
GÓÐVIÐRI
Enda þótt sólskinið
sé nokkuð köfl ótt
á landinu verður
ekki sagt annað
en um góðviðri sé
að ræða. Í dag og
næstu daga, fram
undir vikulok, eru
horfur á hægviðri
og hlýindum og
það um mest allt
land. Þá má búast
við þurrviðri og
slíkt veður er ekki
sjálfgefi ð hér á
landi.
Sigurður Þ.
Ragnarsson
veður-
fræðingur
GENGIÐ 05.07.2008
GJALDMIÐLAR KAUP SALA
HEIMILD: Seðlabanki Íslands
155,545
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR
77,1 77,46
152,87 153,61
120,89 121,57
16,21 16,304
15,151 15,241
12,871 12,947
0,7219 0,7261
125,33 126,07
Bandaríkjadalur
Sterlingspund
Evra
Dönsk króna
Norsk króna
Sænsk króna
Japanskt jen
SDR
flugfelag.is
Skráðu þig í
Netklúbbinn
REYKJAVÍK
AKUREYRI
EGILSSTAÐIR
VESTMANNAEYJAR
ÍSAFJÖRÐUR
VOPNAFJÖRÐUR
ÞÓRSHÖFN
GRÍMSEY
Félagar í Netklúbbnum
fá fyrstir upplýsingar
um tilboð og nýjungar
í tölvupósti.
Alltaf ódýrast á netinu
www.flugfelag.is