Fréttablaðið - 06.07.2008, Blaðsíða 49

SUNNUDAGUR 6. júlí 2008 17
lögum sem bannaði það að menn
væru leiðinlegir. Mér fannst þetta
gott inn legg í umræðuna. Fleiri
lýstu yfir stuðningi við okkur, þó
húmörinn væri kannski ekki
þeirra.
En svo voru aðrir sem glöddust
yfir óförunum og fannst þetta í
fínu lagi. Allir þeir sem náðu ein-
hverju máli fannst þetta fyrir
neðan allar hellur. En nokkrar
nöðrur og önnur lægri dýr, sem
hækka meðaltal heimskunnar,
fannst þetta sjálfsagt mál. Svona
ættu menn ekki að tala og því væri
fínt að kæra okkur. En það var þá
fínt að fá að vita hverjir þeir
voru.“
Missti húsið
Úlfar varð fyrir töluverðum fjár-
útlátum vegna málsins. Ætlunin
var að innheimta söluhagnað af
fyrsta tölublaði um leið og öðru
var dreift. „Þegar lögreglan stöðv-
aði dreifinguna og hóf rannsókn
sína neituðu margir smásalar að
greiða þessu helvítis glæpafyrir-
tæki nokkuð. Þegar við síðan
dreifðum þriðja tölublaði höfðu
fjölmargar sjoppur skipt um eig-
endur og við fengum því ekkert
frá þeim aðilum.“
Úlfar var í Hæstarétti dæmdur
til að greiða sekt að upphæð 16.000
krónur eða sitja 20 daga í varð-
haldi ella. Þá skyldi hann greiða
allan sakarkostnað.
„Ég tók þá ákvörðun að selja
frekar ofan af mér húsið og greiða
sektina en að láta gera mig gjald-
þrota, en það hefði líka verið hægt.
Þannig slapp þetta og ég þurfti
ekki að sitja inni. Ég ætlaðist
aldrei til þess að aðrir væru með
mér í uppgjörinu, en auðvitað er
það dálítið að missa ofan af sér
húsið. En það var nú líka dálítið
gaman eftir á að hyggja.“
Brautin rudd
Ákveðnir þættir í blaðinu voru
dæmdir ólöglegir en gefa mætti
blaðið út að þeim fjarlægðum.
Úlfar segir það hafa verið fráleitt.
„Ég fór með lögmanni mínum til
Alberts Guðmundssonar fjármála-
ráðherra og sýndi honum fram á
að ekki væri hægt að fjarlægja
þetta úr blaðinu án þess að eyði-
leggja það. Að auki hefði upplagið
rýrnað í haldi lögreglunnar.
Albert var alveg sammála þessu
og keypti allt upplagið sem eftir
var. Það var náttúrlega mjög við
hæfi, að ráðherra keypti einu blöð-
in sem seldust því auðvitað var
þetta málgagn ríkisstjórnarinn-
ar.“
Úlfar segist efast um að mál af
þessum toga gæti komið upp í dag.
Hann telur málið hafa opnað
umræðuna. „Vísitala heimskunnar
hefur kannski ekki lækkað, en
mönnum leyfist í það minnsta
meira nú heldur en þá og tilkoma
blaðsins og tilvera á náttúrlega
þátt í því. Ég er viss um að Spaug-
stofan hefði ekki komist upp með
sína svæsnustu þætti ef Spegillinn
hefði ekki verið búinn að troða
slóðina aðeins. Þetta hefur því haft
áhrif og eftir á að hyggja hefði ég
nú ekki viljað sleppa þessum kap-
ítula.“
Á baksíðu Spegilsins var að finna
mynd sem var tilefni kæru. Á henni
mátti sjá mann í hlýrabol með
derhúfu. Hann stóð með lim sinn
liggjandi á eldhúsborði, brá hníf á
hann og horfði spyrjandi á konu
sína. Hún stendur og telur peninga
í buddu og segir: „Hvað vilja þeir nú
aftur fyrir tommuna?“ Sonur þeirra
situr við borðið og gramsar í tösku
móðurinnar.
Undir myndinni stendur „Ragnar
Arnalds með allt niður um sig. Íslensk
leið eða hvað?“ Var þarna verið að
gera grín að nýrri efnahagsstefnu sem
Ragnar hafði kynnt í kosningabar-
áttunni, en hún gekk undir nafninu
styttingarleiðin.
Í dómnum sagði að „tenging
kynfæris og stórhættulegs vopns á
myndinni á þann hátt, að maður sé
þess albúinn að misþyrma sjálfum
sér með grimmdarlegum hætti
[væri] til þess fall[in] að hvetja til
misþyrmingar á kynlífssviðinu. Mynd
þessi höfðar því til óeðlilegs, sjúklegs
hugarfars og er ekki með nokkru móti
innlegg í neina jákvæða og eðlilega
umræðu og gæti haft hættulegar
afleiðingar úti í þjóðfélaginu.“
Úlfar var í sakadómi einnig sak-
felldur fyrir að birta brot úr uppdikt-
aðri dagbók Ragnhildar Helgadóttur
menntamálaráðherra. Hún var talin
lágkúruleg og illkvittin í dómnum
og eingöngu sett fram í því skyni að
svívirða Ragnhildi og Þór Vilhjálms-
son hæstaréttardómara, eiginmann
hennar.
Hæstiréttur sýknaði Úlfar fyrir
dagbókina og birting hennar var ekki
talin saknæm. Úlfar segir að með
dagbókinni hafi grín verið gert að
dagbókum Hitlers sem hafi verið
daglega í fréttum þessa dagana en
verið fals eitt.
EKKI INNLEGG Í JÁKVÆÐA UMRÆÐU
Þegar Úlfar var sakfelldur fyrir guðlast
hafði einungis einn Íslendingur annar
hlotið þau örlög á síðustu öld. Það var
Brynjólfur Bjarnason sem dæmdur var
árið 1925. Sá sem dæmdur var síðast á
undan Brynjólfi fyrir þennan glæp var
Gissur Brandsson sem dæmdist árið
1692 til húðláts fyrir guðlast.
Ummæli Brynjólfs sem dæmt var
fyrir féllu í ritdómi um Bréf til Láru
eftir Þórberg Þórðarson. Dómurinn
birtist í Alþýðublaðinu og segir hann
þar: „Íslendingar hafa löngum verið
nokkuð treggáfaðir og einfaldir gagnvart
kúgurum sínum; Þeir eru orðnir þeim svo vanir, eins og
hægt er að venja menn á frá blautu barnsbeini að elska
og virða guð almáttugan, þó að allir eiginleikar hans séu
útskýrðir ýtarlega og menn gangi þess ekki gruflandi, að
hann sé ekki annað en hégómagjarn
og öfundsjúkur harðstjóri og óþokki.“
Brynjólfur gaf út vörn sína í
bæklingnum Vörn í guðlastsmálinu.
Þar sagðist hann ekki hafa verið að
ráðast gegn trúarlærdóm eða dogma
kristinnar trúar, heldur því hvernig það
er útskýrt.
Í formála ritsins segir hann: „Óneit-
anlega er mál þetta skrípaleikur, enda
er ekki laust við, að bæði ég og aðrir
haf hent dálítið gaman að. Réttvís-
in fyrir hönd guðs almáttugs gegn
Brynjólfi Bjarnasyni! En það hefir verið
mér dýrt spaug. Íslenska íhaldið kann sér ekkert hóf í
ofsóknum sínum; mál þetta hefir verið notað sem átylla
til þess að bægja mér frá kennslu í náttúrufræði við
Menntaskólann.“
Á SKRIFSTOFUNNI Úlfar og Hjörleifur Sveinbjörnsson, starfsmenn Spegilsins, á ritstjórnarskrifstofunni. Hið bannaða tölublað er
komið út, því það má sjá á vegg í bakgrunninum.
DÓMUR KVEÐINN UPP Úlfar Þormóðsson dæmdur fyrir klám. Annar frá vinstri er
Eysteinn Sigurðsson.
SÖLUMENN HANDTEKNIR Sigurður
Hjartarson leiddur í lögreglubíl eftir
að hann var handtekinn fyrir að selja
Samvisku þjóðarinnar.
TVEIR Á SÍÐUSTU ÖLD
Helgi Hjörvar alþingismaður var einn þeirra sem
seldu endurprentun af hinu bannaða blaði.
„Við vorum dálítill hópur að hjálpa Úlfari við
að selja endurprentun af Samvisku þjóðarinnar
sem hafði verið gerð upptæk og hefði farið
fjárhagslega illa með útgefandann. Ég man eftir
laumulegum útbreiðslufundi í húsi sem Úlfar
bjó í og stóð í Grjótagötu, ofarlega.
Svo heppilega vildi til að þetta kvöld var
landsleikur í fótbolta og fullt af fólki á vellinum,
en lögreglan náttúrlega líka. Við urðum að fara
varlega svo að við og blöðin yrðum ekki gerð
upptæk.
Við komumst hins vegar að því að einmitt
það að fara laumulega um áhorfendasvæð-
in jók mjög söluna, því að mönnum fannst
mörgum spennandi að geta keypt hið bannaða
blað í laumi.
Maður var með eintökin innan á sér og
reyndi að koma þeim laumulega til kaupand-
ans og hann að afhenda manni greiðsluna svo
lítið bar á. Í sumum tilfellum er ég ekki frá því
að kaupendum hafi þótt mikilvægt að ekki
sæist að jafn löghlýðnir og virðulegir borgarar
og þeir væru að kaupa þennan landsfræga
ósóma með typpamyndum og allt hvaðeina.
Best man ég eftir virðulegri eldri konu sem
opnaði veskið sitt svo lítið bar á, horfði í allt
aðra átt en sagði út um munnvikið „láttu það
bara hérna“.
Við höfðum stórgaman af þessu og ég vona
að þetta hafi gagnast útgefandanum eitthvað,“
segir Helgi að lokum.
SETTU ÞAÐ BARA HÉRNA
SELDI GÓÐBORGURUM
SORANN Helgi segir
að mörgum hafi þótt
spennandi að geta
keypt hið bannaða
blað í laumi.
FYRIR …
… OG EFTIR.
GUÐLASTARI
Á ÞING Þrátt
fyrir dóm um
guðlast settist
Brynjólfur
Bjarnason á
þing. Þar ritaði
hann eiðskap
sinn, í hverj-
um nokkuð er
minnst á guð,
líkt og aðrir
þingmenn.
Í hinu umtalaða tölublaði Spegilsins
var að finna umfjöllun um ferm-
ingar. Þar mátti meðal annars sjá
frásögn örvilnaðar konu sem sagði
frá því að síðan bróðir hennar hefði
fyrst bragðað vín við altarisgöngu,
hefði leiðin legið niður á við og
hann orðið Bakkusi að bráð.
Tvær myndir fylgdu umfjöllun-
inni. Önnur sýndi drenginn, Ólaf,
strokinn og fínan með biblíu í hendi
á fermingardaginn. Sú síðari sýndi
svartan mann með hendur undir
kinn og átti hún að sýna hve lífið
hefði farið illa með Ólaf.
Með þessari myndbirtingu og
umfjöllun um skaðsemi altarisgöng-
unnar var Úlfar talinn hafa framið
guðlast. Í dómnum segir:
„Við úrlausn sakarefnis, ber að
hafa í huga, að altarissakramentið,
öðru nafni heilög kvöldmáltíð, er
helgasta athöfn kristinnar guðsdýrk-
unar og annað tveggja sakramenta
evangelískrar lúterskrar kirkju.
Kristur efndi sjálfur til þessarar
helgiathafnar kvöldið áður en hann
var krossfestur, á skírdagskvöld, og
fylgjendur hans hafa óslitið haft
það um hönd allar götur síðan.
Altarissakramentið hefur fjölþætta
merkingu. Það er víða nefnt í Nýja
testamentinu, og er ljóst, að fyrstu
kristnu söfnuðirnir hafa safnast
saman og sameinast um þessa
táknrænu athöfn og hafa leitað
í henni samfélags við Krist með
sérstökum hætti. Þeir hafa í sakram-
entinu minnst fórnar hans með
þakkargjörð, leitað fyrirgefningar og
tengst í kærleika innbyrðis. Kristnir
menn sækja því umfram allt trúarlífi
sínu næringu í heilaga kvöldmál-
tíð. Viðhorf kristinna manna til
altarissakramentisins er enn óbreytt
frá því í árdaga. Táknin eru enn hin
sömu, brotning brauðs og neysla
brauðs og víns. […]
Þar sem alkunna er, að altaris-
sakramentið og þátttaka í því er
kjarnaatriði evangelísk-lúterskrar
trúarkenningar og trúariðkunar, telur
dómurinn, að birting ofangreinds
les- og myndefnis sem heild varði
við lagagreinina, enda verður birting
þessa efnis hvorki talið framlag til
málefnalegrar umræðu um trúmál
né hún talin hafa listrænt gildi.“
Úlfar var því dæmdur sekur fyrir
guðlast. Óvíst er hvort dómstólar
hafi fjallað um hvort viðhorf krist-
inna manna til annars en altaris-
sakramentisins sé enn óbreytt frá
því í árdaga.
EKKERT LISTRÆNT GILDI