Fréttablaðið - 29.11.2008, Blaðsíða 38

34 29. nóvember 2008 LAUGARDAGUR
D
avíð Þór og Kristín
Helga hafa aldrei hist
áður. Samt er eins og
þau séu aldarvinir frá
fyrstu stundu. „Ég gæti setið hér í
tvo sólarhringa og rætt við þig um
ástandið,“ segir Davíð Þór sem
ber ekki beinlínis með sér að geta
setið neins staðar svo lengi. „Við
erum sálufélagar, systkini og
sveitatúttur,“ segir Kristín Helga
og hlær. Bæði eru í lopapeysum á
fundinum sem átti sér stað í Nor-
ræna húsinu og eru mjög hress
þrátt fyrir kalsaveður. Enda eng-
inn kuldi inni og þaðan af síður í
samræðunum sem snerust að
mestu um ástandið á Íslandi, óhjá-
kvæmilega.
K: „Ég hef staðið á Austurvelli,
horft yfir mannhafið og hugsað
hvernig sé hægt að virkja allt
þetta fólk til góðra verka í þágu
allra. Það er ekkert mál að standa,
öskra og hrópa, en það kemur
bara svo lítið út úr því. Svo eigum
við bara stjórnmálamenn sem eru
reiðir, bitrir og beiskir og þeir eru
að fara að búa til nýtt samfélag.
D: „Ég neita að tala sem bitur
Íslendingur, það gengur ekki. Ég
vil sjá allt í hinu stóra samhengi.
Ég er nýkominn úr Reykholti, þar
sem ég las stjórnarskrána, Fót-
spor á himnum og fleiri bækur,
fór í göngutúra og talaði við fólk,
mér finnst svo gott að líta á hlut-
ina úr fjarlægð. Reiði og biturð
kemur út af þröngum fókus.“
Gamla kaupfélagshugmyndin
K: „Maður á að taka reiðina og
nota í eitthvað gott. Ég fékk hel-
víti góða hugmynd. Ég hefði vilj-
að kalla til sveitarstjórnir, þær
eru svo góður vettvangur, og setja
upp stjórnstöð, eins og gert er í
náttúruhamförum. Þar myndum
við fólkið skipuleggja björgunar-
aðgerðir og ég myndi vilja henda
út allri pólitík.“
D: „Við þurfum að henda út allri
pólitík. Ég er með aðra hugmynd,
sem reyndar á rætur að rekja til
Matthíasar Hemstock trommu-
leikara, hún er sú að stofna Pönt-
unarfélag lýðveldisins, almenn-
ingur leggur til stofnfé, sem þarf
ekki að vera mikið, og svo pöntum
við vörur óháð öllum birgjum.“
K: „Við erum að tala um gömlu
kaupfélagshugmyndina, fyrir
spillingu. Veistu ég hef heyrt
þetta áður, þessi hugmynd er á
lofti í samfélaginu.“
D: „Svo verðum við bara að nota
besta fólkið sem við höfum. Ég á
góðan vin sem er píanóstillinga-
maður, þegar þarf að stilla píanó-
ið mitt þá kalla ég á hann og hann
leysir málið, ekki einhver annar.
Við höfum of lengi verið með van-
hæft fólk í störfum.“
K: „Það er líka fullt af fólki sem
væri til að bregðast við ef það
væri útkall, fólk sem nennir ekki
pólitísku rugli, vill ekki láta sjá
sig á mótmælum en væri til í að
gera eitthvað.“
Eru Íslendingar ekki nógu dugleg-
ir að mótmæla?
K: „Þátttakan í fundum á Austur-
velli hefur verið góð miðað við
hvernig við erum. Svo fékk ég
líka svo góða tilfinningu þegar ég
gekk út af fundinum í Háskólabíó,
ég var svo stolt, þetta var ekki
skríll heldur Íslendingar. Við
erum á leiðinni að búa hér til sam-
félag eftir að hafa verið einkafélag
undanfarin ár. Við erum að vakna
smám saman.“
Kreppa í tíu ár
Hvernig upplifðuð þið góðærið
svokallaða?
K: „Blessuð, gerðu það fyrir mig
að kalla það ekki góðæri.“
D: „Það er nú eiginlega búin að
vera kreppa hjá mér í tíu ár, en
þau hafa samt verið upp á við
þessi ár, ég hef aldrei lært svona
mikið og ég hef kynnst frábæru
fólki, öll mín auðæfi liggja í því.“
K: „Ég sukkaði aldrei neitt og
þegar er verið að segja að við
höfum öll tekið þátt í sukkinu
finnst mér eins og það sé verið að
segja við fórnarlamb líkamsárása:
Ég sé ekki betur en þið hafið haft
gaman af þessu.“
D: „Það hefur mikið verið hlegið
að mér fyrir að aka um á gömlum
bíldruslum.“
K: „En nú þykja þeir smart. En ég
vil við þetta bæta að það gaf mér
enginn það sem ég á, ég ætla ekki
að þakka það þessum bankaræn-
ingjum sem nú fara huldu höfði
eða ríkisstjórninni sem hefur siglt
okkur upp á sker. Sömu sögu getur
flest venjulegt fólk sagt, við
höfum unnið hörðum höndum.“
D: „Ég held að það hafi tapast
rosalega mikil samvera í neyslu-
hyggjunni undanfarin ár.“
Á að kjósa?
K: „Já auðvitað.“
D: „Það á að kjósa í vor. Það þarf
nýjan landsliðsþjálfara.“
K: „Mér finnst skelfilegur hroki
að segja við fólk að það sé ekki
hægt að kjósa því þá fari allt til
fjandans og meira að segja hefur
forysta verkalýðshreyfingarinn-
ar varað við því. Þetta er svo
skelfileg endastöð spillingarinn-
ar. Kosningar hafa aldrei skapað
glundroða.“
D: „Það er engum hollt að sitja
svona lengi við stjórnvölinn eins
og Sjálfstæðisflokkurinn hefur
gert.“
K: „Það er líka svo mikil gerjun í
gangi. Ég er viss um að það kemur
kvennaframboð, það liggur alveg
í loftinu. Svo á eitthvað eftir að
spretta úr þessum borgarafund-
um. Sjáið bara allt þetta unga fólk
sem talar á torgum, það gefur mér
von.“
D: „Svo segja menn að það sé ekk-
ert að marka það. Ég skal sýna
ykkur svolítið. [Hér vippar Davíð
Þór fartölvunni á borðið í eitt
skipti af mörgum og opnar skjal
með stjórnarskránni og fer að
lesa kafla um málfrelsi].
það er auðvitað frábært hvað er
mikið frelsi á Íslandi að vissu
leyti, ég get hringt í ráðherra og
ráðamenn. Verst að sannleikanum
hefur verið stýrt.“
Hugljómun í London
Áttu þið von á efnahagshruninu?
D: „Ég hef vitað í nokkur ár að
eitthvað myndi gerast. Þetta var
svo óeðlilegt, maður verður að
sníða sér stakk eftir vexti. Það er
gömul tugga var sagt við mann, en
hva, það er gömul tugga að maður
verður að vakna á morgnana til að
pissa en maður gerir það samt. En
ég skal segja ykkur, ég var að spila
á árshátíð Landsbankans 15. mars
síðastliðinn í Egilshöll. Ég er mjög
málfrjáls maður, ég segi bara það
sem mér dettur í hug. Bankastjór-
arnir afhentu starfsmönnum íbúð
í Kaupmannahöfn því nú var þetta
allt orðið svo frábært. Það höfðu
aldrei sést svo miklir peningar
koma inn í Landsbankann, það
sem væri að gerast hér væri flug-
tak fyrir einhverju ógurlegu.
Síðan var talað um að Ísland væri
skuldsettasta land í heimi og
bankastjórarnir sögðu við starfs-
mennina sína að það þýddi bara
eitt, að starfsfólkið hefði unnið
vinnuna sína og ætti að vera rosa-
lega stolt. Ég bara hvítnaði undir
þessu og hugsaði nú er þetta búið,
þetta er bara vikuspursmál.“
K: „Skrítið, þú vissir þetta en ekki
Geir. Hann vissi þetta bara nýlega,
kannski í október. Ég varð fyrir
mikilli hugljómun í London í fyrra-
vor. Þá sat ég hádegisverðarfund
þar sem ég hlustaði á fulltrúa
íslensku bankanna kynna útrás-
ina. Mér fannst það tækifæri til að
fylgjast með, mér leiðast peningar
og ég hafði bara látið eins og þessi
útrás kæmi mér ekki við. Skila-
boðin á fundinum voru að í London
væri hægt að græða milljarða nótt
og dag og við ættum bara að grípa
þá. Enginn sagði mér hvaðan pen-
ingarnir kæmu og enginn sagði
mér hvernig þeir myndu skila sér
til Íslands. Þegar ég svo hringdi í
manninn minn sagði ég við hann:
„Ég hafði engar áhyggjur af
útrásinni áður en ég kom hingað,
nú hef ég þungar áhyggjur.“ Og
þarna var ég áhyggjufull fávís
kona með lítið peningavit. En Geir
hafði greinilega ekki áhyggjur,
hann vissi ekkert.“
D: „Og skuldirnar! Hér eru skuld-
irnar [dregur upp miða] 20 millj-
ónir á fjögurra manna fjölskyldu,
fyrir utan allar aðrar skuldir. Hér
gæti verið paradís, við verðum
bara að ákveða hvernig við viljum
hafa landið. Ég skal fara á frysti-
togara – ekkert mál, ég þarf bara
fimm mínútur við hljóðfærið á
dag.“
Hvern á að kalla til ábyrgðar?
Á RÖKSTÓLUM
Hér gæti verið paradís, við verðum bara að ákveða hvern-
ig við viljum hafa landið. Ég skal fara á frystitogara – ekk-
ert mál.
SÁLUFÉLAGAR OG SYSTKINI Davíð Þór Jónsson píanóleikari og Kristín Helga Gunnarsdóttir rithöfundur höfðu áhyggjur af útrásinni
löngu áður en allt hrundi. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
Krakkarnir
redda þessu
Davíð Þór Jónsson píanóleikari vill stofna Pönt-
unarfélag Íslands. Kristín Helga Gunnarsdóttir vill
að sveitarfélög kalli fólk til björgunarstarfa til að
ná þjóðarskútunni á flot. Sigríður Björg Tómasdótt-
ir settist með þeim á rökstóla.