Fréttablaðið - 29.11.2008, Blaðsíða 78

66 29. nóvember 2008 LAUGARDAGUR
Þrír karlmenn, tvær kynslóðir,
Finnbogi og Ólafur Haukur fæddir
45 og 47, Óskar Árni fæddur 59.
Þrjár bækur sem rekja æskuár,
tvær styðja frásögnina myndefni
sem tengjast textunum. Sögusviðið
er í kjarna sínum hverfið: Njáls-
gata, Jófríðarstaðahverfið austan
við Eiði og Þingholtin, en í endur-
minningunni er leitað víðar: Óskar
Árni fer lengst, austur á Langanes
og alla leið til Winnipeg. Bækurnar
þrjár eru sjálfskönnun sem leikur á
mörkum minninga, ljóðrænna
stemninga og dramatískra átaka-
punkta úr umhverfinu, örlögum
vandalausra og vandamanna: örsög-
um sem falla mismunandi að heild-
inni en verða minnisstæðastar:
saga Óla af spilafíklinum, föður
vinar hans; saga Óskars af örlögum
Stefáns frænda hans sem markar á
sinn hátt og upphaf og endi á syrp-
unni hans, Stefáni sem missir fót-
inn barn við nára norður á Siglu-
firði og deyr fullorðinn maður í
eldsvoða í Brennu við Bergstaða-
stræti; sögur Finnboga af einstæð-
ingskonum sem búa í kjöllurum
Njálsgötu. Þessar sögur af hrika-
legum örlögum alþýðufólks á fyrri
hluta síðustu aldar standa skáldun-
um nærri, svo logandi sem þær eru
í minningunni.
Sagði ég skáld: engum blöðum er
um það að fletta Ólafur Haukur og
Óskar Árni eru skáld, hvor með sín
persónulegu einkenni, Finnbogi er
nær því að vera sögumaður í hinum
forna skilningi, sögur hans af Njáls-
götunni nánast heimta rödd hans.
Hér mætti leggjast í langar hug-
leiðingar um skil sjálfssögu og
skáldsögu, hvernig sjálf skrifarans
stýrir pennanum og frásögninni.
En til hvers? Kjarni málsins er að
hér er að finna leiðarlýsingu á ferð
aftur í tímann þar sem ýmis brögð
frásagnartækni eru nýtt til að
draga fram skærar minningar af
hversdagslegum lifnaðarháttum
bæði í jaðri og miðju þéttbýlisins á
árunum eftir stríð og fyrir viðreisn.
Óskar bætir við tveimur glæsileg-
um bogum frá öðrum tímum: sögu
afa sinna og ömmu og þó sérstak-
lega örlögum Magnúsar Stefáns-
sonar skálds sem eiga sér samsvör-
um í flandri hans sjálfs um landið í
nýliðinni tíð. Í aðferð Óskars er að
finna tærasta vinnslu textans þar
sem dýrðin á hverdagslegri ásýnd
hlutanna er dregin fáum ljósum
dráttum. Það er tilgangslítil aðgerð
að bera saman frásagnarhátt þeirra
þriggja, Finnbogi hefur minnstan
metnað til að vinna með verkið á
skáldlegan hátt, heldur sig við hefð-
bundnar aðferðir þótt í þeim frá-
sagnarhætti geymi hann margar
örsögur. Ólafur smíðar sér ramma
og dregur inn fyrir hann efnið.
Byggingin er flóknust hjá Óskari
þótt textavinnsla hans gangi lengst
í hreinsun óþarfa burt, nýti með
beinum hætti tilvitnanir í bréf og
frásagnir annarra.
Allt eru þetta gefandi bækur og
bregða skærum ljóma á örlög sem
virðast okkur fjarri en standa samt
ljóslifandi fyrir okkur eins og log-
andi teikn á vegg hvar við höfum
verið, hvert við erum komin og
kenna þannig auðmykt sem er
hreinsandi á þessum skuldadögum
sem við nú lifum.
Páll Baldvin Baldvinsson
Kennileiti úr minni þjóðar
BÓKMENNTIR
Í húsi afa míns
Finnbogi Hermanns-
son
Uppheimar
★★★
Hefðbundin en
safarík
Fluga á vegg
Ólafur Haukur Sim-
onarson
Skrudda
★★★★
Yndisleg lýsing úr
sinni barns
Skuggamyndir úr
ferðalagi
Óskar Árni Óskarsson
Bjartur
★★★★
Tærar ljóðrænar
myndir
Fjórða prentun af ljóðabók Krist-
ínar Svövu Tómasdóttur, Blótgæl-
ur, er komin í búðir. Bókin kom
fyrst út í október í fyrra: önnur
prentun var prentuð í nóvember
og sú þriðja í desember og er hún
löngu uppseld. Það er bókafor-
laginu Bjarti sönn ánægja að
dreifa fjórðu prentun á þessari
frábæru ljóðabók í dag. Þessi
fyrsta ljóðabók Kristínar Svövu
Tómasdóttur hefur sannarlega
slegið í gegn enda í henni ferskur
og áleitinn bragur. - pbb
Fjórða prentun
BÓKMENNTIR Kristín Svava
Tómasdóttir ljóðskáld.
níu góðir mánuðir
Í þessa fallegu bók geta verðandi mæður skráð
hugleiðingar sínar frá því að nýtt líf kviknar svo
allt sé til reiðu þegar barnið fæðist. Bókin er prýdd
óviðjafnanlegum ljósmyndum Anne Geddes
af ungbörnum.
Tilvalin gjöf han
da
barnshafandi ko
nu.
Skilaboðaskjóðan
Þorvaldur Þorsteinsson
og Jóhann G. Jóhannsson
sun. 30/11, örfá sæti laus
Allra síðasta sýning
Gjafakort á Kardemommubæinn
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Þjóðleikhúsið
Miðasala í síma 551 1200 og á www.leikhusid.is
Utan gátta
Sigurður Pálsson
Snarskemmtileg sýning. JVJ, DV
lau. 29/11 örfá sæti laus
Sýningum lýkur 13. desember!
Aðeins fimm sýningar eftir
Hart í bak
Jökull Jakobsson
Verk sem snertir okkur öll.
EB, FBL
lau. 29/11 uppselt
Aukasýningar í sölu
Leitin að jólunum
Þorvaldur Þorsteinsson
Aðventusýning Þjóðleikhússins hefst 29/11
lau. 29/11 tvær sýningar, uppselt
sun. 30/11 uppselt
Örfá sæti laus í desember, tryggðu þér sæti
Gefum góðar stundir
Gjafakort Þjóðleikhússins
er sígild gjöf
kynntu þér málið á
www.leikhusid.is
Lab Loki kynnir í samstar
vi Hafnarfjararleikhúsi Hafnarfjararleikhúsi - Miasala á midi.is og í síma 555-2222
Sningin hefur hloti
frábærar vitökur og
einróma lof gagnrnend
a.
Sjá nánar á labloki.is.
Föstudag 28. k l . 20.00
Laugardag 29. k l . 20.00
Fimmtudag 4. k l . 20.00
Sunnudag 6 . k l . 20.00
ATH. eingöngu þessar sýningar
Auglýsingasími
– Mest lesið
54