Fréttablaðið - 22.01.2009, Blaðsíða 12

12 22. janúar 2009 FIMMTUDAGUR
BRUSSEL, AP Úkraínustjórn fagn-
aði í gær sigri á Rússum í gasdeil-
unni, sem varð til þess að skrúf-
að var fyrir gas til Evrópuríkja í
tvær vikur.
Júlía Tímósjenkó, forsætisráð-
herra Úkraínu, segir að náðst hafi
mjög hagstæðir samningar við
Rússa. Rússar náðu því fram að
gasverð til Úkraínu hækkar nokk-
uð, en á móti fá Úkraínumenn
hærri greiðslur fyrir flutning á
gasi til Evrópuríkja um gasleiðsl-
ur landsins.
„Það er mjög erfitt að fagna því
sem aldrei hefði átt að gerast,“
sagði hins vegar José Manuel Barr-
oso, forseti framkvæmdastjórn-
ar Evrópusambandsins, á þriðju-
dag þegar gas tók að streyma til
Evrópusambandsríkja frá Rúss-
landi í gegnum leiðslur Úkraínu.
Hann segir gasskortinn síð-
ustu tvær vikurnar sýna að Evr-
ópusambandið verði að fjárfesta
í eigin orkuöryggi. Ekki sé hægt
að treysta Úkraínumönnum til að
koma gasinu til skila.
Sum þeirra Evrópuríkja, sem
bjuggu við gasskort meðan Úkr-
aínumenn og Rússar deildu, hafa
hótað lögsókn gegn báðum löndun-
um til að fá skaðabætur.
Um fjórðungur af því gasi, sem
notaður er í Evrópusambandsríkj-
um, kemur frá Rússlandi, og um
80 prósent af gasinu frá Rússlandi
berst í gegnum úkraínskar gas-
leiðslur. - gb
Barroso segir erfitt að fagna þótt gasið streymi til Evrópu:
Úkraínustjórn fagnar sigri
GASSTREYMIÐ KANNAÐ Tæknimaður í
Rússlandi fylgist með pípunum.
EFNAHAGSMÁL Erfið staða ríkis-
sjóðs kallar á harkalegar niður-
skurðaraðgerðir hins opinbera á
næsta ári. Þórólfur Matthíasson,
hagfræðiprófessor við Háskóla
Íslands og sérfræðingur í fjár-
málum ríkisins, segir liggja beint
við að skera niður greiðslur til
landbúnaðarins og auka álögur á
útflutningsgreinar.
Leyfa verður hagkerfinu að sjá
til sólar áður en hið opinbera fer
í harkalegan niðurskurð, að mati
annars sérfræðings sem Frétta-
blaðið ræddi við í gær. Það sé til
dæmis mat Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, og ástæða þess að sjóð-
urinn sætti sig við hallarekstur á
ríkissjóði til að byrja með.
Ekki er líklegt að þörfin fyrir
niðurskurð hjá ríkinu leiði til
þess að ríkið reyni að lækka laun
hjá opinberum starfsmönnum,
umfram það sem þau lækka með
almennri kaupmáttarrýrnun,
segir Þórólfur.
Ríkið semur við stóran hóp
félaga opinberra starfsmanna, og
útilokað að hægt verði að semja
við þau um launalækkun, segir
Þórólfur. Ef lækka eigi launin á
annað borð þurfi lagasetningu til,
og það verði aldrei gert fyrr en
eftir að samið hafi verið á almenn-
um markaði. Það geti dregist fram
eftir ári.
Heildarútgjöld ríkisins á árinu
2009 eru áætluð 555,6 milljarð-
ar króna. Þar af er launakostnað-
ur áætlaður um 123,5 milljarðar
króna, eða um 22 prósent.
Launakostnaður í fjárlögum er
4,4 milljörðum króna lægri í fjár-
lögum en í upphaflegu frumvarpi,
en Þórólfur segir líklegra að þeim
samdrætti verði náð með því að
skera niður yfirvinnu en með því
að lækka launataxta opinberra
starfsmanna.
Auðveldara er að fara aðrar
leiðir til að minnka halla ríkis-
sjóðs. Þannig mætti auka tekjur
hins opinbera, segir Þórólfur. Þá
bendir hann á að greiðslur vegna
búvöruframleiðslu séu áætlaðar
tæplega 10,2 milljarðar króna á
árinu 2009. Þar liggi beint við að
skera niður.
Þá liggi einnig beint við að
hækka álögur á útflutningsfyrir-
tæki, sem njóta veikingar íslensku
krónunnar. Þau séu í allt annarri
stöðu en fyrir nokkrum mánuðum.
Einnig mætti hugsa sér að hækka
veiðigjald í sjávarútvegi og leggja
kolefnislosunargjald á álver.
Miklar líkur eru á því að hækka
þurfi skatta á almenning, enda
svigrúm til þess eftir að persónu-
afsláttur var hækkaður nýverið,
segir Þórólfur. Þá sé eðlilegt að
leggja á sérstakan hátekjuskatt og
hækka fjármagnstekjuskattinn.
brjann@frettabladid.is
Segir ólíklegt
að laun lækki
Ólíklegt er að ríkið freisti þess að lækka laun opin-
berra starfsmanna að mati hagfræðings. Auðveldara
sé að skera niðurgreiðslur til landbúnaðar, auka
álögur á útflutningsgreinar og hækka skatta.
NIÐURGREIÐSLUR Það liggur beint við að skera niðurgreiðslur ríkisins til landbún-
aðarins í því ástandi sem nú ríkir, segir hagfræðingur og sérfræðingur í fjármálum
ríkisins. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Kannabisræktun í Laugardal
Lögreglan stöðvaði kannabisræktun í
húsi í Laugardalshverfinu um miðjan
dag í fyrradag. Við húsleit fundust
rúmlega tíu kannabisplöntur á loka-
stigi ræktunar. Lagt var hald á nokkra
gróðurhúsalampa.
LÖGREGLUFRÉTTIR
MENNTUN „Við mátum stöðuna
þannig að margir horfðu fram á
gjörbreyttar aðstæður nú í byrj-
un árs, og ákváðum því að fresta
nýju námi sem átti að hefjast
strax eftir áramót fram í lok jan-
úar. Svo virðist sem við höfum
metið stöðuna rétt,“ segir Runólf-
ur Ágústsson, framkvæmdastjóri
Keilis.
Hátt á fjórða hundrað umsókn-
ir bárust um nám á vormisseri.
Er það þreföldun á við í fyrra.
Keilir býður upp á margvíslegt
nám á framhalds- og háskóla-
stigi, meðal annars aðfararnám á
vegum HÍ fyrir þá sem ekki hafa
lokið stúdentsprófi. - kg
Mikil ásókn í nám Keilis:
Þrefalt fleiri
umsóknir í ár
ELDUR Í KÍNA Það logaði glatt í þessari
26 hæða skrifstofubyggingu í Foshan
í Guangdong-héraði í Kína. Það tók
fjórar klukkustundir að slökkva eldana.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
BANDARÍKIN Meðal síðustu embætt-
isverka George W. Bush Banda-
ríkjaforseta var að móta nýja
stefnu Bandaríkjanna gagnvart
Norðurheimskautssvæðinu, sem á
næstu árum og áratugum verður
væntanlega aðgengilegra en áður
vegna hlýnunar jarðar.
Í stefnunni eru skilgreind-
ir helstu hagsmunir Bandaríkj-
anna á norðurslóðum, þar á meðal
öryggishagsmunir, og Bandaríkja-
stjórn segist ætla að vinna að því
að tryggja þessa hagsmuni, ýmist
upp á eigin spýtur eða í samstarfi
við önnur ríki sem eiga hagsmuna
að gæta í þessum heimshluta.
Meðal annars er gert ráð fyrir
að Bandaríkin staðfesti loks haf-
réttarsáttmála Sameinuðu þjóð-
anna, sem gerður var árið 1982 og
tók gildi árið 1994 þegar 60 ríki,
þar á meðal Ísland, höfðu staðfest
hann.
Talið er fullvíst að miklar auð-
lindir sé að finna undir hafsbotni
Norðurskautsins, bæði olíu, gas
og málma, sem Bandaríkin hyggj-
ast gera tilkall til ekki síður en
önnur ríki, sem eiga land að Norð-
urhöfum. Vinna við stefnumótun-
ina hefur staðið yfir í bandaríska
stjórnkerfinu í tvö ár, en fimmtán
ár eru liðin síðan Bandaríkin gáfu
síðast út sambærilega stefnuyfir-
lýsingu. - gb
Eitt síðasta verk Bush Bandaríkjaforseta í embætti:
Ný norðurskautsstefna Kanna riftun leigusamningsBæjarstjórn Sandgerðis hyggst láta
lögfræðing kanna stöðu bæjarins
gagnvart ríkinu sem rift hefur leigu-
samningi vegna sérhannaðs húsnæðis
fyrir heilsugæslu í Sandgerði. Þá hefur
bæjarstjóri óskað eftir fundi með
heilbrigðisráðherra varðandi Heil-
brigðisstofnun Suðurnesja og skipulag
heilbrigðismála á Suðurnesjum.
HEILBRIGÐISMÁL