Réttur - 01.02.1942, Page 2

vitað von, að nú taki vopnasalinn til fótanna og
forði sér, áöur en lögreglan kemur á vettvang, og
hefur orð á því, hví hann geri það ekki. Þá segir
vopnasalinn hinn rólegasti: „Öllu óhætt. Ég hef
keypt mér einkarétt á því að drepa menn á þessari
götu“.
Svona sögur geta á vissum sviðum verið miklu
áhrifameiri til að koma einhverri skilningsglóru inn
hjá sumum mönnum en sannar sögur úr heimi sjálfs
veruleikans. Þær hafa það til síns ágætis, að fólk
veit að þær eru ekki sannar, og í hjartveiki sinni
gagnvart glæpamennsku samtíðar sinnar sér það því
ekki ástæðu til að loka augunum fyrir þeim. En
þær eru nógu nærri sjálfum veruleikanum, til þess
að fólk kemst ekki hjá því að sjá glitta í hann þar
í gegn, án þess þó að það þurfi að vera að móðga
hin almáttugu yfirvöld, sem hafa gervalt ráð hinnar
vesölu mannskepnu í hendi sér, með því að vera
að glápa á leyndardóma hinnar ráðandi spillingar.
Þetta er bara gamansaga.
Kýmnin er eitt lífsi'ns balsam í þessum táranna
dal. Hún verkar eins og augndropar í augu syfjaðra
manna. Menn fara að renna augunum af meiri
nautn og sjá hlutina Ijósar en áður. Og það, sem
menn skynja með kveljandi sársauka í gegnum ógnir
staðreyndanna, það getur sætleiki kýmninnar látið
ljúflega drjúpa inn á vitund þeirra. Þegar Upton Sin-
clair kemur fram á sjónarsviðið með sína hyldjúpu
alvöru og gefur nákvæma mynd af glæpalífemi amer-
ísku auðhringanna, þá er það meginþorri manna,
sem fæst ekki til að hlusta á slíkt, þetta er alltof
ljótt til að saklaus alþýða, sem auðvaldið er búiö að
Væna öllum sköpuðum hlutum nema fávitalegri trú
á það, að yfir henni vaki þjóðfélagsleg réttvísl^ geti
farið að bletta sig á því að lesa svona ljótar frá-
sagnir eða leyfa sér að taka þær trúanlegar. En ef
2