Réttur - 01.02.1942, Page 29

verulegar kjarabætur og kauphækkxm fyrir járn-
smiöina. Tókst formanninum, sem var Alþýðuflokks-
maöur, aö fá samning þennan samþykktan meö ör-
litlum atkvæöamun á fundi í Félagi járniðnaðar-
manna. Nokkru síöar var tekin upp vinna í öörum
iöngreinum. Prentarar og rafvirkjar viðurkenndu
þó aldrei geröardóminn. Tóku nú verklýðsfélögin
yfirleitt upp þá stefnu að sniöganga gerðardóminn
og fá kjör sín bætt eftir öörum leiðum.
Ríkisstjórnin taldi þaö tilgang geröardómslaganna
aö koma í veg fyrir vaxandi dýrtíð. Ráöherrarnit
fullyrtu 1 freinargerð sinni, að allar kauphækkanir
hlytu að hafa í för með sér tilsvarandi veröhækk-
anir á framleiösluvörum iönaöarins.
Hvaö vannst þá með lögunum?
Án þvingunarlaganna hefði sennilega alls ekki
komiö til verkfalla i Reykjavík og að minnsta kosti
hefðu þau ekki staöið nema nokkra daga. Eftir að
lögin voru sett var auövelt að semja um þaö sem
á milli bar um kaup og kjör. Verkföllin voru háð
gegn lögunum sjálfum. Hefðu lögin veriö numin
úr gildi, myndu samningar hafa tekizt og verka-
menn horfiö til vinnu sinnar samdægurs. Það sem
vannst meö lögunum var því að stööva vinnu í 5
veigamiklum iöngreinum í Reykjavík um 4—6 vikna
skeiö.
HvaÖa áhrif hafði þetta á dýrtíðina?
Tökum járniðnaðinn til dæmis. Gróöi járnsmiöj-
anna á síðastliönu ári mun hafa veriö um 3 millj-
ónir króna. Manni viröist því aö járnsmiöjurnar
heföu vel getaö þolað kauphækkun er næmi svona
7« hluta gróðans án þess aö þurfa aö hækka veröiö
á framleiöslu sinni. En sleppum því. Gerum ráð
fyrir aö veröið hækki að sama skapi og framleiöslu-
kostnaöm’inn hækkar. Tap járnsmiöjanna vegna
29