Réttur - 01.01.1948, Blaðsíða 6

6
RÉTTUR
legu valdhaía í þjóðfélaginu. Og þetta gerðist þrem árurn
fyrir lýðveldisstofnunina.
Það lá nokkurnveginn í augum uppi, að krafa Bandaríkj-
anna um herverndarbeiðni mundi vera miðuð við lang-var-
andi fótfestu í landinu, ef hægt yrði um vik, enda kom það
brátt á daginn. Ein plágan bauð því annarri heim, þegar
íslenzk stjómarvöld vanræktu að krefjast tafarlauss brott-
flutnings Bandaríkjahers að styrjöldinni í Norðurálfu lok-
inni, og það þeim mun fremur sem þjóðarviljinn í því efni
kom fljótt og greinilega í ljós. Það var cin hin skýlausasta
skylda vors unga lýðveldis að bæta vora fyrri linkind og
sanna öllum heimi réttarlega tilvist sína með því að mót-
mæla af öllu sínu andlega afli augljósu samningsrofi hins
erlenda stórveldis. Hefðu þau mótmæli samt sem áður verið
hundsuð, lá auðvitað beint við að skjóta málinu fyrir dóm
Sameinuðu þjóðanna.
Út yfir tók þó, þegar vegið var hið þriðja sinn í sania kné-
runn með flugvallarsamningnum haustið 1946. Þá kom það
svo greinilega í ljós, sem verða mátti, að meginhluti þeirra
borgaralegu valdhafa, sem léku sjálfstæðishetjur 17. júní
1944, voru búnir að gera íslenzk landsréttindi að verzlunar-
vöru, sem sífellt var á boðstólum — ef hún aðeins fékkst
greidd i dollurum.
Um flugvallarmálið hefur svo margt verið rætt og ritað,
að saga þess skal ekki rakin hér. A það skal aðeins minnt.
einu sinni enn, að upphaflega fóru Bandaríkin fram á her-
stöðvar fyrir flug og flota til 99 ára. En fyrir augljósa and-
spyrnu þjóðarinnar leizt hinum amerísk-íslenzku viðskipta-
vinum ekki á að halda svo blygðunarlausri kröfu til streitu.
Þeir hurfu því frá flotakröfunni og kusu að dulbúa flug-
kröfuna og reyna að fá henni framgengt til skamms tíma í
senn. Þetta tókst með því að hundsa vilja meirihluta þjóð-
arinnar, eins og ævinlega er gert, þegar svíkja skal frelsismál
hennar í tryggðum.
íslenzku þjóðinni er hollt að gera sér þess ljósa grein, að