Réttur - 01.01.1948, Blaðsíða 23

RÉTTUR
23
Til þess mun vera ætlazt, að ríkisstjórnin reyni að tengja
þátttöku Islands viðskiptasamningum við Bandaríkin, þar
á meðal sölu á togarafiski til Vestur-Þýzkalands gegn dollur-
um.
Helztu skilyrðin fyrir Marshall„hjálpinni" eru þessi:
Bandaríkin skulu hafa rétt til að hafa eftirlit með öllu
atvinnulífi og fjármálum þess lands, sem „hjálparinnar"
nýtur. Ef ísland gengist undir okið, mundi sá, sem í raun-
inni yrði æðsti maður fjárhagsráðs, verða Bandaríkjamaður.
Meðal annars er réttur til að hlutast til um skráningu geng-
isins, en talið er að ísland sé meðal þeirra landa, sem Banda-
ríkin telja að hafi of hátt gengi.
Jafnháa upphæð og hin beina aðstoð nemur, sem verja
skal til kaupa á amerískum neyzluvörum, skal lögð til hliðar
í innlendum gjaldeyri, og má ekki ráðstafa henni nema með
leyfi Bandaríkjanna. Liggur í augum uppi, hvílíkt kverka-
tak Bandaríkin fengju á fjármálum og atvinnumálum ís-
lands með þessum hætti.
Ekki má selja þær afurðir til Sovétrikjanna eða landa í
Austur-Evrópu, sem Bandaríkin leggja bann á. Þarf ekki að
fara orðum um, hve þungar búsifjar slík kvöð gæti orðið
fyrir land eins og ísland.
Bandaríkin geta, ef þeim þykir nauðsyn til bera, gert
kröfu til forkaupsréttar á þeim hráefnum, sem þau vanhag-
ar um. Á íslandi kæmi síldarlýsið, gull okkar og bjargráð
í viðskiptum við aðrar þjóðir, helzt til greina.
Viðskiptahömlum og verndartollum skal rutt úr vegi, eftir
því sem Bandaríkin telja sér henta. Fer þá að verða ærið
broslegt að tala um „áætlunarbúskap" og „skipulagða ráð-
stöfun gjaldeyrisins", ef allar gáttir eru opnaðar fyrir amer-
ískt skran. Gæti svo farið, að íslenzkum iðnaði þætti þröngt
fyrir dyrum.
Bandarískir þegnar skulu hafa sama rétt og íslendingar
til atvinnurekstrar með framleiðslu fyrir augum, sem Banda-
ríkin telja sér nauðsynlega, nánar skilgreint af þeim sjálfum.