Réttur - 01.01.1948, Side 32

32
RÉTTUR
því svo, að fyrsti slagurinn, sem hann sló í þeim tón, var
til varnar málstað Þjóðverja. Hann var þá enn ekki búinn
að koma auga á eðli prússneska junkaravaldsins.
En áhugi hans fyrir þjóðfélagsmálum var þó vaknaður:
samúð hans með öðrum var farin að segja til sín. Verklýðs-
stéttin eignast hug hans meir og meir, unz hann í ljóðasafn-
inu „Ég særi þig“ (Jeg besverger dig) eggjar æskuna blátt
áfram til vopnasmíða í þjónustu hennar. Jafnframt yrkir
hann bitur ádeilukvæði, þar sem hann vegur jöfnum hönd-
um að sjálfum sér og öðrum.
En snurður nokkrar má jafnan greina á hinum nýja þræði.
í ljóðasafninu „Alvöruorð til norsku þjóðarinnar“ (Ord i
alvor til det norske folk), sem fjallar eingöngu um þjóðfé-
lagsleg efni, er meðal annars flokkur kvæða, ætlaður til
söngs eða flutnings við ókirkjulega jarðarför verkamanns,
ungrar konu, barns — jafnvel afbrotamanns. í formála gerir
hann nokkra grein fyrir tilgangi sínum með þessum „tæki-
færiskveðskap". Þar kemur skoðun hans á afstöðu listarinn-
ar til almennings berlega í ljós. Hann er sannfærður um,
að mikill skáklskapur muni aldrei ná hylli fjöldans. Þeir,
sem skynjað geti listrænan gæðamun, séu og verði ævinlega
fáir. Þó komi fyrir vissar úrslitastundir í lífi hvers manns:
ættingjar og vinir deyja, börn fæðast, fermast, giftast o. s.
frv. Þá sé fólk einmitt móttækilegt fyrir hugsanir, sem það
annars hafi ekki tóm til að sinna: Það sé móttækilegt fyrir
skáldskap.
Naumast þarf að benda á þá veilu, sem liggur í þessum at-
hyglisverða hugsanagangi. í honum felst í rauninni afneitun
þess, að nokkurntíma verði hægt að uppfylla hin ytri skilyrði
þess, að fólk geti notið listar. Hofmóður skáldsins neitar í
einu orðinu hæfileika þess til listnautnar, en játar í hinu,
að hann sé fyrir hendi, þegar tóm sé til að sinna honum.
Þessi mótsögn sýnir greinilega, að enda þótt Överland væri
genginn út í þjóðfélagsbaráttuna, var hann enn hið innra
með sér einstæðingurinn gamli, haldinn sínum fornu mein-