Réttur - 01.01.1963, Page 11

HUGO BARRIOS KLÉE:
Umbreyting í aðsigi í Guatemala
IRéttur hefur áður birt ýtarlega grcin um Guatemala. 1 38. árgangi, 1954,
birtist grein eftir Ásgrím Albertsson: Guatemala og ísland, einmitt um þá
gagnbyltingu, er Bandaríkjaauðvaldið skipulagði gegn lýðræðisstjórninni þar.
I sama hefti Réttar birtist hið ágæta kvæði skáldkonunnar Jakobínu Sigurðar-
dóttur: „Brást þér værð?“ þar sem hún spyr íslendinga:
„Hitar ekki hjartarætur
harmur sár í brjósti þínu;
moldu vökva böðlar blóði
bróður þíns í Guatemala.“
Mál og menning gaf út í ár sem félagsbók rit Juan José Arevalo „Hákarlar
og sardínur", en hann er lciðtogi eins af borgaraflokkum Guatemala.
Höfundur þeirrar greinar, er hér birtist stytt, er rithöfundur í Guatemala.]
I október 1944 hafði alþýðan í Guatemala komið á hjá sér lýð-
ræðisstjórn eftir 14 ára einræðisstjórn afturlialdsins. 1 júlí 1954
var þeirri lýðræðisstjórn steypt að undirlagi Bandaríkjaauðvalds-
ins og John Foster Dulles hrósaði sigri.
Leppstjórn Bandaríkjanna undir forsæti Castillos Armas átti hins
vegar fullt í fangi með að halda völdum sökum innbyrðis sundrung-
ar og spillingar, er náði hámarki er Castillo Armas var myrtur af
gíæpakumpánum sínum.
1958 komst Miguel Fuentes til valda sem forseti í skjóli róttækra
vígorða, en tók brátt að beygja sig fyrir bandaríska auðvaldinu og
ofsækja lýðræðissinna. Í árslok 1959 var ljóst að enn var stefnt að
einræði afturhalds.
Flokkur kommúnista í Guatemala — Verkalýðsflokkur Guate-
mala — verður að starfa í banni laganna. I maí 1960 kom þriðja
flokksþing hans saman á laun. Þar var ákveðið að stefna að því að