Réttur - 01.01.1963, Page 12

12
R E T T U R
sieypa einræðisstjórninni og vinna að myndun lýðræðissinnaðrar
byltingarstjórnar. Rannsókn á stjórnmálaástandinu leiddi í ljós,
að stefna ríkisstjórnarinnar var að skapa forsendur mikilla breyt-
inga.
Gróði einokunarauðvaldsins.
Orsökin er sú að ríkisstj órnin aðstoðar leynt og ljóst auðhringi
Bandaríkjanna við að arðræna vægðarlaust alþýðu landsins.
Auðmagn bandarísku auðhringanna í Guatemala er samkvæmt
sk.ýrslu aðalbankans 203 milljónir dollara. Þar af eru 131 milljón í
landbúnaðinum, 42 í iðnaðinum, 9 í verzluninni og yfir 20 millj.
í námugreftri.
Olíufélögin, sem tengd eru Standard Oil, hafa sérréttindi til olíu-
leitar á 4,6 milljóna heklara landsvæði — eða á helmingi alls lands-
ins.
Gróði útlendu auðfélaganna er ægilegur. Rafmagnsfélagið
Empresa Electrica de Guatemala græðir árlega 15 milljónir dollara,
en allur höfuðstóllinn er bara 7 milljónir dollara! Járnbrautar-
félagið 1nternational Railways oj Central America, sem hefur 22
millj. dollara höfuðstól, græddi síðasta ár 31 milljón dollara.
Arsgróði United Fruit Company*) er 40 milljónir dollara af ávaxta-
ekrunum einum og er þá gróðinn af hampekrum og öðrum nytja-
jurtum og af verzluninni ekki reiknaður með.
Einokunarhringarnir láta nokkra mola falla af gnægtaborðum
sínum til valdamanna landsins, til þess að viðhalda arðráninu á
almenningi. Og eftir byltinguna á Kúbu hefur Bandaríkjastjórn
raunverulega tekið að sér yfirstjórn utanríkisverzlunar Guatemala
og yfirráð yfir her landsins. Ríkisstjórn Fuentes verður meir og
meir verkfæri Bandaríkjastjórnar til aðgerða gegn Kúbu.
Fótækt alþýðu.
Afleiðing stjórnarstefnunnar er minnkandi framleiðsla og
vaxandi fátækt.
1951 og 1952 nam mais-uppskeran 1,16 milljónum smálesta.
Síðan hefur framleiðslan í sífellu minnkað og hámark beztu upp-
*) Það er ávaxtahringurinn illræmdi, United Fruit Company, sem ræður
þessum auðfélögum og segir nánar af framkomu þeirra gagnvart lýðræðis-
stjórninni í Guatemala 1944'—54 í fyrrnefndri grein í Rétti 1954.