Réttur - 01.01.1963, Side 29

J ACK WODDIS :
Rán Afríku
[Grein þessi fjallar nm efni bókar eftir Basil Davidson, er
lieitir „Black mother" („Hin svarta móðir“) og er gefin út í
Lundúnum af útgáfufélaginu Victor Gollancz árið 1961.]
Karl Marx heíur rætt um þaö, hve þýöingarmikill þáttur í þróun
kapítalismans þrælahald og þrælasala ltafi verið. Hann hefur skrif-
aÖ: „Uppgötvun gull- og silfurnáma í Afríku, útrýming, þrælkun
hinna innbornu í námunum þar sem þeir voru grafnir lifandi, fyrstu
skrefin til að vinna og ræna Austur-Indíur, breyting Afríku í veiði-
svæði þar sem svertingjar voru veiddir — slík var dagrenning tíma-
bils hinna kapítalistísku þjóðfélagshátta.“
Marx lagði áherzlu á það sérstaka hlutverk, sem þrælasalan
gegndi í þróun enska kapítalismans: „Liverpool óx upp á þrælasölu.
Hún var sú aðferð sem borgin hafði til hinnar fyrstu auðsöfnunar."
í hve ríkum mæli og hve lengi var þrælaverzlunin rekin? Hverjar
voru afleiðingar liennar fyrir þrælasala Evrópu og fyrir Afriku
sjálfa?
Slíkar eru þær spurningar, sem enski blaðamaðurinn Basil David-
son reynir að svara í bókinni „Hin svarta móðir“. I áður útkom-
inni bók „Ný uppgötvun hinnar fornu Afríku“, rannsakaði David-
son á grundvelli staðreynda nýlegra fornleifarannsókna afríkönsk
menningarþjóðfélög, sem til voru sunnan við Sahara áður en fyrstu
áhlaup Evrópumanna hófust. Bók hans kvað niður þjóðsöguna um
það, að Afríka ælli sér „enga sögu“, sem nýlendusinnar bera sér í
munni enn þann dag í dag.
1 bókinni „Hin svarta móðir“ heldur Davidson frásögn sinni
áfram. Idún fjallar um límabilið frá 15. til 19. aldar, tímabils, sem
lýkur með Berlínarráðstefnunni 1884.—85, sem lauk með því að
Afríku var fullkomlega ski])t upp á milli vestrænna stórvelda.
Þetta var og tímabil þrælasölunnar, sem færði Afríkumönnum