Réttur - 01.01.1964, Side 20

20
R E T T U R
John Reed fæddist 22. október 1887 í Portland (Oregon) í vest-
urhéruðum Bandaríkjanna, af auðugu foreldri. Hann kom í heim-
inn á heimili ömmu sinnar, glæsilegri höll í frönskum kastalastíl,
umluktri víðlendum trjágarði með tamin dádýr á beit. Hann ólst
upp við allsnægtir, gekk í skóla fyrir betri manna börn í Port-
land, síðan í college barna heldri manna og loks í Harvard Uni-
versity, uppeldisstöð bandarískra bisnissmanna, lögmanna, fram-
kvæmdastjóra og jafnvel forsetaefna Bandaríkjanna. Auður og arf-
leifð gerði allt, sem hægt var fyrir þennan fríða og gáfaða af-
spreng ættarinnar.
Þegar í æsku fannst Reed oft sem hann væri gestur meðal æsku-
íélaga sinna. Framadraumar þeirra voru honum fjarstæðir. Hann
átti sínar eigin skáldsýnir, undi sér við þjóðsögur úr byggðarlag-
inu um hinn mikla Paul Bunyan, vemdara skógarhöggsmanna, og
Johnny félaga hans, sem kallaður var „Inkslinger“. Hann ákvað
að verða skáld.
Reed fékk sína vaxtarverki -—■ og alloft sársaukafulla — flótta
inn í heim bókmenntanna, viðkvæma lund, allar tegundir af „ism-
um“, bóhemlíf í Greenwich Village, tilraunir með form án inni-
halds, snögg umskipti á átrúnaðargoðum, — Keats, Tennyson,
Walt Whitman, Apollinaire. En einn var sá sjúkdómur, sem hann
var ónæmur fyrir frá upphafi, sjálfsánægju og snobbisma. Ást hans
á lífinu var ástríðuþrungin og hann hreifst og hrærðist yfir öllu,
sem hann sá, „þetta er ánægjulegasti hluturinn í veröldinni.“
Kvæðin, sögurnar og greinarnar frá æskuárunum, skara ekki
fram úr, þótt þær sýni ótvíræða hæfileika; þær minna á silfurhúð
á ódýrum pening. Reed var að leita.
Antaeus öðlaðist afl við að snerta jörðina. Reed fann sjálfan
sig, er hæfileikar hans fengu að næringu safa hins sanna lífs. Vet-
urinn 1913 hitti hann Bill Haywood, kunnan forustumann verka-
lýðshreyfingarinnar í Bandaríkjunum. Haywood bauð hinum unga
blaðamanni til Paterson, þar stóð verkafólk silkiverksmiðju einnar
í verkfalli. Reed gerðist strax fylgismaður verkfallsmanna. Hann
var handtekinn og sat nokkra daga í fangaklefa með þeim. Hann
skrifaði grein um reynslu sína í fangelsinu og nefndi hana „Stríðið
í Paterson“. Þá leigði hann stærsta samkomuhús New York borgar
og setti á svið „Leikinn um Paterson verkfallið.“
Reed var sjálfur höfundur, kostnaðarmaður og leikstjóri. Leik-
cndyr voru verkfallsfólk frá Paterson, ræðumenn forustumenn