Réttur - 01.01.1964, Blaðsíða 63

R É T T U R
63
lilutafjárins, sem koma skyldi frá norskum aðilum, virtist ekki
aatla að koma — og erlendi hringurinn að vera einráður yfir þessu
volduga fyrirtæki. Þykir mörgum Norðmönnum það liart, sem
von er, og hefur verið deilt mikið á iðnaðarmálaráðherrann út
af þessu.
Þá liefur Norsk Hydro undirbúið að koma upp aluminium-verk-
smiðju í Karmöy. Og fleiri fyrirætlanir eru á döfinni um alumin-
iumfyrirtæki í Noregi með útlendu auðmagni.
Það er eins og og gefur að skilja vatnsafl Noregs, — eitt af
dýrmætustu auðlindum frændþjóðar vorrar, — sem erlent auðvald
vill fá tækifæri til að hagnýta í gróðaskyni í svo ríkum mæli.
*
Aluminium-auðhringarnir eru einhverjir sterkustu og harðvít-
ugustu einokunarhringir heims. Þeir teygja fjáraflaklær sínar út
um allar jarðir, koma fram í ótal myndum, ásælast hráefni sumra
þjóða, en orku annarra. En alls staðar er sami tilgangurinn: að
arðræna þá þjóð, sem ljær þeim ítök í landi sínu.
íslendingar voru vel á verði, þegar erlend auðfélög höfðu sölsað
undir sig flesta fossa landsins um 1920. Nú ríður á að vera ekki
síður á verði, þegar alþjóðlegur aluminium-hringur ræðst til at-
lögu.
Upplýsingar hafa þegar verið gefnar um fyrirætlanir hins sviss-
neska auðhrings, AIAG, og amerísks auðfélags, American Metal
Climax, um að koma hér upp aluminiumbræðslu, er bræðir 30000
smálestir. Á það auðsjáanlega að vera byrjun á stærri framkvæmd-
um. Kostnaður við slíka verksmiðju er um 1100 milljónir íslenzkra
króna. Ólíklegt er, að auðhringur þessi liugsi sér minni verksmiðju
en 100.000 smálesta, er fram í sækir, — eða um 3300 milljónir ís-
lenzkra króna fjárfestingu hér. Þegar menn íhuga, að stærstu fyr-
irtæki íslands nú, eins og áburðarverksmiðjan eða sementsverk-
smiðjan, myndu nú kosta um 300 milljónir króna, sést bezt, hví-
líkt risavald á íslenzku efnahagslífi hinn erlendi auðhringur yrði.
Allt fjármagn í íslenzkum sjávarútvegi mun nú vera metið á ca.
3000 milljónir ísl. kr. (fiskvinnslustöðvar, síldarverksmiðjur, bát-
ar og togarar).
Með því að hleypa hinum erlenda auðhring inn í landið, værum
vér að gera erlent auðvald sterkara í efnahagslífi íslands en slíkt