Réttur - 01.05.1937, Blaðsíða 36

Rauðir pennar
Eftir Jón Rafnsson.
Með ,,Rauðum pennum“ vaknar heill hópur ís-
lenzkra skálda og rithöfunda til skilnings á því
hversu helztu hugðarefni þeirra eru tengd málsparti
hinnar stríðandi alþýðu, hversu lífsköllun þeirra, list-
in, menningin, þeir sjálfir, — standa eða falla eftir
því hver leikslokin verða í þeim heimssögulegu átök-
um sem nú gerast í milli auðvalds og alþýðu, fasisma
og lýðræðis, hversu ,,hlutleysi“ þ. e. andvaraleysi
þeirra gæti orðið lóð ógæfumegin í metaskálinni, —
og gerast þar með virkur samherji alþýðunnar í þess-
ari baráttu.
Það er vissulega engin tilviljun, að í þennan hóp
veljast einmitt margir hinir efnilegustu og þekktustu
listamenn þjóðarinnar, enda verður tæpast um það
deilt, að með „Rauðum pennum“ var íslenzkri al-
þýðu og íslenskri list gefin einn af sínum beztu kjör-
.gripum.
Þar sem fyrra hefti „Rauðra penna“ er þegar orðið
víðkunnugt, en hið seinna tiltölulega nýútkomið, tek
eg það hér til íhugunar, ekki sem eitthvert listrænt
dvergasmíði „út af fyrir sig“ eins og sumir segja,
þegar um þessa hluti er rætt, heldur sem hagnýta
list, eins og hún kemur mér fyrir sjónir, og frá sjón-
armiði þeirra sem berjast og vilja berjast fyrir frelsi
og framþróun, gegn kyrrstöðu- og niðurdreps-öflun-
um, fasismanum.
Það sem eg tel m. a. skipa „Rauðum pennum" í
raðir beztu bóka vorra, er hin framúrskarandi lista-
mannslega vandvirkni höfundanna. Þeir lýsa í rit-
gerðum sínum hver öðrum snjallar ógnum fas-
ismans, þar sem hann hefir náð völdum, og styrj-
aldarundirróðri hans um allan heim. Þeir opna augu
þjóðarinnar fyrir yfirvofandi hættu af margvísleg-
116