Réttur - 01.05.1967, Page 36

ÞORSTEINN FRA HAMRI
HVAÐAN
ER HELST KOMMÚNISTA VON
HÉR Á LANDI?
FYRIR 100ÁRUM STARFAÐI LEYNIFÉLAG í REYKJAVÍK, ER
HÉT KVÖLDFÉLAGIÐ. ÞORSTEINN FRÁ HAMRI SEGIR HÉR
NOKKUÐ FRÁ STARFSEMI ÞESS
„Hi'®ðilegt er það sem á hefur gengið i
París. Hefði ég verið |>ar, skyldi ég hafa dýft
penna mínum í mannablóðið á götunum og
skrifað svo fregnir þessar.“
Pessi orð skrifaði Gísli P>rynjúlfsson í dag-
hók sína þegar liann frétti af júníhardögum
frönsku hyllíngarinnar I84ÍÍ. Loðvík Filippus
hafði verið hrakinn frá völdum í fehrúarupp-
reisninni og Frakkland var orðið lýðveldi í
hili, en borgarastéttin vildi lítið Jirófla við
því sem verið hafði, svo verkamenn undir for-
ystu anarkista og sósíalista komu litlu til leið-
ar. I>eir voru því barðir niður af mikilli harð-
neskju og forvígismenn þeirra fángelsaðir. I*eg-
ar Gísli Brynjúlfsson skrifaði framanskráð
orð í daghók sína höfðu verkamenn í París
nýverið barizl forystuvana af miklum frækn-
leik í ])rjá daga við það ofurefli liðs sem Cavi-
gnac hermálaráðherra hafði safnað til París-
ar; þeir lutu í laigra lialdi um síðir og ekki
varð tölu komið á þá sem síðan voru teknir
höndum og skotnir eða dæmdir til þrælkunar;
en tíu þúsundir lágu á hlóðvellinum í lok átak-
anna.
I>að sakar ekki að minnast þess að Komm-
únistaávarp Marx og Engels kom fyrst á
prent í hyrjun þessa sama örlagaríka árs, sem
svo skýrl og skyndilega leiddi í Ijós hina raun-
verulegu haráttu milli horgaranna og verka-
lýðsins og gerði sósíalismann í fyrsla sinn að
virkum fylgjunaul hinna síðarnefndu. Alfan
nötraði af hyltíngum. Friðrik 7. kom til rikis
í Danmörku þetta ár, og þar einkenndist það
sem annarsstaðar af uppþotum og róstum.
Krafan um afnám einveldisins varð svo hávær
að næsta ár var það afnumið, en ríkisþíng leilt
i liig ásamt prentfrelsi og trúfrelsi.
Sú vakníng og von sem greip um sig meðal
Evrópuþjóða um þessar mundir af rótum bylt-
ínganna 184f! lét ekki ósnortna vökulustu fu 11 -
trúa afskekktrar ag lánghrjáðrar eyþjóðar
norður í höfum. Jón Sigurðsson hafði augun
92